Een loflied op vrouwe wijsheid; daarmee begint de eerste lezing van komende zondag (Wijsheid 6, 12-16). De heilige paus Johannes Paulus II schreef in 1995 een “Brief aan de vrouwen” (bit.ly/Mulieris-dignitatem). Daarin sprak hij over het genie van de vrouw. Hij schrijft: “De Kerk ziet in Maria de hoogste uitdrukking van het ‘vrouwelijk genie’ en vindt in haar een constante bron van inspiratie”.
De wijsheid van God is niet die van de wereld. Paulus schrijft zo’n 25 jaar na Jezus’ verrijzenis in zijn eerste brief aan de Christenen van Korinte: “Er staat immers geschreven: Verdelgen zal Ik de wijsheid der wijzen en Ik zal het verstand der verstandigen teniet doen. De wijze, de geleerde, de redetwister van deze tijd, waar zijn zij? Heeft God de wijsheid van de wereld niet tot dwaasheid gemaakt? In Gods wijsheid heeft de wereld met al haar wijsheid God niet gevonden” (1 Korinte 1, 19-21).
Wat is het verschil tussen de wijsheid van de wereld en de wijsheid van God? De wijsheid van de wereld is een wijsheid die morgen anders is, die meestal ten dienste staat van een ideologie, van machthebbers en bezitters. Die wijsheid steunt op eigen kracht en eigen inzicht. Die wijsheid is gevoelig voor hoogmoed, zoekt onafhankelijkheid en autonomie en is onbarmhartig. Paulus ziet de wereldse wijsheid als een in zichzelf opgesloten karikaturale namaak-wijsheid die zich afsluit voor God.
Daartegenover toont God in Jezus een wijsheid die zwak is, kwetsbaar, afhankelijk van anderen, bewust van kleinheid en eigen gebreken. In die zwakheid schuilt een wijsheid die de wijsheid van de wereld overtreft en beschaamd doet staan. Het hoogtepunt zien wij in de weerloze en geweldloze houding van Jezus, die zo zwak is dat hij sterft aan het kruis.
In de evolutietheorie heeft de wereld haar eigen DNA beschreven. Zij beschrijft het mechanisme dat een dier en ook de mens, genen heeft die het best reageren op veranderingen en zich zo weet te handhaven. De wijsheid van God staat voor een nieuwe fase in de evolutie, die er altijd al is geweest, maar schijnbaar steeds het onderspit delft. Die evolutie reikt echter dieper dan de wet van de sterkste. Het is de oorsprong van het leven zelf, ja van heel het bestaan, die in alle kwetsbaarheid een eindeloos zich gevende kracht is. De diepste oorsprong daarin is God zelf.
Vrouwe wijsheid is kwetsbaar, ze manipuleert en domineert niet, die wijsheid is verbonden met de liefde. De vrouw weet, eenvoudig door haar vrouw zijn, vaak beter dan de man wat kwetsbaarheid is. Daardoor heeft zij een natuurlijk talent voor deze diepere vorm van wijsheid. Dat talent verspeelt ze als ze streeft naar de zogenaamd mannelijke kenmerken uit de evolutie, die dominant, autonoom, onafhankelijk en eigenmachtig zijn. Dan vervreemdt ze van haar diepste wezen en haar grootste talent.
Door de stap van het geloof erkennen we niet alle kennis te bezitten. Ons geloof doet ons uitzien naar het leven met God, een leven dat hier en nu al begint voor hen die zich zwak weten en kwetsbaar, die de wijsheid zoeken van Christus, een leven voor vrouwen én mannen.
Plebaan Michel Hagen