Bartholomeus streed alleen met de wapens van goedheid en liefde en gaf zijn leven in dienstbaarheid en zorg. Waar haalde hij de moed en de kracht vandaan om vol te houden? Uit liefde; omdat God goed is.
Eucharistieviering in de parochiekerk van de H. Bartholomeus te Poeldijk, weekeinde van 24 en 25 augustus 2002, 19.00 en 10.00 uur, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: A2002DHJ21A
Lezingen
E.L: Jer. 31, 31-34
T.L.: Fil. 2, 1-11
EV: Joh. 1, 45-51
Homilie
Van harte. Waarom dat thema in deze viering. We kunnen elkaar natuurlijk van harte feliciteren met het naamfeest van onze parochie. We mogen elkaar van harte feliciteren met onze patroon Bartholomeus, want hij is niet de eerste de beste, we mogen elkaar feliciteren met ons geloof, want mede door mensen als Bartholomeus is het geloof ook bij ons gekomen. We kunnen elkaar dus van harte feliciteren.
Maar dat is niet de basisgedachte waarom we dit thema gekozen hebben. Het gaat dieper. Stel je zit op een verjaardag, maar eigenlijk niet van harte. Je had nog werk af willen maken of je had een film willen zien. Als je niet van harte op visite gaat, loop je het risico dat het voor jezelf en voor de gastheer en gastvrouw niet echt gezellig wordt. Je hebt nog veel werk, maar het gaat niet van harte. Dan loop je het risico dat de kwaliteit vermindert en je er nadien nog meer van baalt dan je al deed. Je hebt huiswerk te doen. Van harte of niet, het is meestal te zien aan de punten. Je zit op een sportclub of muziek- of zangvereniging, van harte of niet, je ziet of hoort het aan de resultaten. En in het geloof is het niet anders, eigenlijk geldt het daar dubbel, want het geloof is boven alles een zaak van het hart.
Hebt u zich weleens afgevraagd wat er in die apostelen heeft geleefd, wat hen bezielde, waar zij vol van waren, toen zij, de een na de ander, hun leven gaven. Petrus en Andreas gekruisigd, Paulus onthoofd, Bartholomeus gevild en nog meer. De marteldood verduren en je leven geven, dat is toch letterlijk het allerlaatste. Wat heeft Jezus Zelf bezield om die weg van het kruis en de marteldood vrijwillig te aanvaarden. Wat heeft Bartholomeus bezield om in gebieden als India, rond te trekken, te dopen en overal, te pas en te onpas, Christus te verkondigen als de Redder van deze wereld. Het was toch vragen om problemen.
Was dat fanatisme van een overdreven geloof? Vergelijken we hen met fanatieke Moslims of fanatieke Christenen of fanatieke Hindoe’s die om beurten kerken en moskeeën en meer in de brand steken en elkaar naar het leven staan? Dan is dat de slechtste vergelijking die we kunnen maken. Bartholomeus leeft zoals Jezus heeft geleefd. Dat wil zeggen liever zelf de schuld dragen dan op anderen afwentelen. Liever leed verdragen dan leed berokkenen. Strijden, jazeker, in slapeloze nachten, met honger en dorst, zoals aan het front, maar alleen met de wapens van goedheid en liefde, een strijd met het geloof als je enige helm, met het woord van de Blijde Boodschap als je enige zwaard, en met het vertrouwen op God al je enige schild. We weten wat Jezus tegen Petrus zei, bij zijn gevangenneming: ‘Doe je zwaard weg, wie het zwaard hanteert, zal erdoor omkomen.’ En Jezus genas zelfs toen nog een van de tegenstanders die door Petrus was verwond. Dat zijn zijn enige wapens: goedheid, woorden en daden van liefde.
Waar haalden die leerlingen van Jezus, waar haalden die eerste Christenen en de heiligen van alle tijden, de moed en de kracht vandaan om vol te houden. Waarom zijn ze niet gevlucht, of hebben ze een beetje water bij de wijn gedaan? Je hoeft het toch ook niet op de spits te drijven, een buiginkje naar een afgodenbeeld, wat voedsel dat aan de afgoden geofferd is, een kaarsje branden in een afgodstempel, wat steekt daar nu voor kwaads in, het is toch allemaal ongeveer hetzelfde!? En God kent ons toch! – Het zou interessant zijn om ons moderne leven en levensgevoel te vergelijken met dat van hen, met Christus, met Bartholomeus, en ons af te vragen wat wij over hebben voor God en de mensen. Waar haalden zij het vandaan? Want aan alles merk je, bij hen ging het werkelijk van harte.
Er komt een tijd dat ik met Israël een Nieuw Verbond sluit: “Ik leg mijn wet in hun binnenste, Ik grif ze in hun hart.” Dat zei ooit de profeet Jeremia. God zag uit naar een volk dat van harte met Hem mee wil doen. En dat is precies wat Jezus heeft bewerkt.
Als iemand je eens heel erg heeft geholpen, zo bijzonder dat je hem je hele leven dankbaar blijft, dan heb je ook iets voor die ander over. Je bent ten dode opgeschreven, nierdialyse is geen oplossing meer. Een gezond iemand staat een nier af aan jou, zodat jij kunt overleven. Een brandweerman redt iemand uit een brandend huis. Hoe meer die ander er voor over heeft, des te groter zal onze dankbaarheid en bereidheid zijn iets terug te doen. Daar zit de sleutel om het werk en de inzet van de apostelen te begrijpen. Als iemand voor jou gestorven is, en jou voorbij de dood een teken heeft gegeven dat alles wat Hij gezegd en gedaan heeft echt waar en waarheid is, dan kan het niet meer stuk.
Je kunt mensen veel laten doen. Grote werken realiseren met slavenarbeid. Pyramides, hoeveel duizenden hebben hun leven ervoor moeten geven. Of de Birma spoorlijn; aangelegd met gedwongen arbeid. Je kunt mensen dwingen met geweld. God zou ons kunnen dwingen. Maar dat wil Hij niet. Zo doe je niet met je kinderen.
Je kunt mensen ook bedreigen, dat is een variatie op geweld. Dreigen met straf, met de hel, met dood en ellende, wee als je niet meedoet. Je wordt uit de gemeenschap gestoten worden, allerlei straffen worden bedacht. Maar straf en dreiging verliezen hun kracht, en niemand zal meer een hand uitsteken, niemand zal meer te motiveren zijn.
Je kunt mensen ook enorm belonen. Steeds meer en betere arbeidsvoorwaarden. Een steeds hoger loon. Maar gaat het dan nog van harte? Je ziet het soms aan topvoetballers. Dan lopen er weer heel wat miljonairs op het veld te rekenen wat de volgende goal zal opleveren en ze vragen zich af of dat nog wel de moeite waard is.
Al die elementen maakten deel uit van de Oude Verbonden. Straf, dreiging en beloning, opdat het Volk zou doen en laten wat God hen leerde. Maar, er komt een tijd dat ik met Israël een Nieuw Verbond sluit: “Ik leg mijn wet in hun binnenste, Ik grif ze in hun hart.” Van harte met God meedoen, niet uit dwang, maar uit liefde, uit dankbaarheid, waardering en bewondering, uit respect en achting voor Gods grootheid en goedheid. Alles wat Jezus deed, was uit liefde voor zijn Vader en voor ons. Alles wat de leerlingen deden, was uit dankbaarheid en liefde voor Christus, en die liefde heeft zich uitgebreid naar ons.
Hoe staat het tussen God en ons? Kijken we naar Bartholomeus, een mens in wie geen bedrog is. Zuiver op de graad, en recht door zee. Als Hij ervaart dat Jezus zijn leven voor Hem en alle mensen geeft, is Bartholomeus bereid zijn leven te geven voor Christus en de hele kerk, de hele mensheid. Bartholomeus erft de gesteldheid van Jezus’ hart en dat is zijn grootste rijkdom. Hij geeft zijn leven in dienstbaarheid en zorg, door de verkondiging van de Blijde Boodschap, uit liefde omdat God goed is. Moge wij kinderen zijn van het Nieuwe Verbond, net zo van harte als onze patroon de heilige Bartholomeus. Amen.