Elkaar de voeten wassen is dienen, bereid zijn de rotklusjes op te knappen, niet te zeggen “doe dat zelf maar”, of “dat laat ik aan een ander over”. Pas als wij Jezus in die houding navolgen kunnen wij met recht zeggen dat wij door Hem tot Kinderen van God zijn gemaakt.
Eucharistieviering in de parochie van de H. Augustinus, in de kerk van de H. Joannes de Doper (Katwijk), 2 april 2015, om 19.00 uur, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: B2015QDRWDB
Lezingen
E.L: Exodus 12, 1-8. 11-14
Ps: 116 (115) , 12-13, 15-16bc, 17-18
T.L: 1 Korinte 11, 23-26
Ev.vs: Johannes 13, 34
EV: Johannes 13, 1-15
Homilie
We hebben in de liturgie verschillende boeken. We lezen uit het lectionarium, het boek van de lector en uit het Evangeliarium waaruit de priester of de diaken het Evangelie leest. In die boeken staan geen gebeden, daarvoor hebben we het altaarmissaal, het dikke rode boek dat ik aan het begin van de viering op de ambo heb liggen en dat daarna op het altaar gebruikt wordt. In het altaarmissaal vind je behalve alle belangrijke gebeden ook verschillende aanwijzingen voor de liturgie en zo staat er vandaag: Na de homilie, waarin gesproken wordt over de voornaamste mysteries die in de viering worden herdacht: a. de instelling van de heilige Eucharistie, b. de instelling van het priesterschap en c. het gebod van de Heer betreffende de naastenliefde, volgt de voetwassing, waar dit om pastorale redenen wenselijk is.
Het is een van de weinige keren dat er staat aangegeven waarover de preek moet gaan: Eucharistie, Priesterschap en de naastenliefde. Drie kernpunten van vandaag. De Kerk noemt het de voornaamste mysteries die vandaag in de Witte Donderdagviering worden herdacht. Mysteries zijn geen raadsels, geen puzzels of wetenschappelijke vraagstukken. Een mysterie is iets dat God ons openbaart en dat een blijvende bron van inspiratie en genade is.
Op Witte Donderdag herdenken we dat Christus het priesterschap instelde. Deed Jezus dat met op deze manier: Vandaag stel ik plechtig het priesterschap in. Vanaf nu zijn jullie priesters, en moeten jullie je priesterlijk werk vervullen? Nee, dat deed Hij niet. Hij gaf geen oorkonde of certificaat. Wat deed Jezus dan wel, waardoor wij nu vanavond de instelling van het priesterschap herdenken en vieren?
Jezus had hun al wat opdrachten gegeven. Hij had zijn leerlingen erop uitgestuurd om zieken te genezen en te zalven en daarbij te verkondigen dat het Rijk Gods nabij is. Hij had ze macht gegeven over onreine geesten. Hij had gezegd niet met geld bezig te zijn en geen zorgen te maken over eten en drinken of over kleding. Ze hadden zogezegd hun pastorale vorming en hun praktijkstage al achter de rug. Bij het Laatste Avondmaal komt daar iets bij. Het is een woord dat we elke Eucharistieviering herhalen in de consecratie, wanneer Jezus tot zijn leerlingen zegt: “Blijft dit doen, om Mij te gedenken”. Dat wat Hij daar doet, met die bijzondere woorden, dat moeten zij voortzetten. Het is een opdracht van Jezus aan zijn apostelen en die opdracht hebben zij doorgegeven. Zo is het priesterschap geboren. Al hun werk voor die tijd, het verkondigen dat God Koninkrijk nabij is, de zorg voor armen, voor zieken en anderen die hulp nodig hebben, de naastenliefde die zij moesten beoefenen, ze krijgen een nieuwe dimensie op dit ene moment, met deze woorden van Jezus.
Hier zien we hoe de naastenliefde, de zorg voor de zwakken, door Jezus wordt opgenomen in zijn voorbeeld dat Hij geeft. Dienstbaarheid in naastenliefde betekent dat wij niet bezig moeten zijn met onszelf, met onze belangen, met onze carrière, met ons bezit, met status of aanzien, met onze eigen ontwikkeling of wat men tegenwoordig ook aanprijst voor zelfontplooiing, nee we moeten bezig zijn met zijn Koninkrijk. Jezus doet bij het Laatste Avondmaal een aantal dingen tegelijk. Hij stelt een teken in, dat is de Eucharistie, en zegt: “Dit is mijn Lichaam. Dit is mijn Bloed dat vergoten wordt tot vergeving van de zonden”. Hij laat ons een teken na van zijn eigen Lichaam en Bloed, van zijn Aanwezigheid, van zijn Nieuwe Verbond, van zijn Offer waarin Hij zichzelf geeft voor ons, als hoogste vorm van naastenliefde en dienstbaarheid. Dat alles laat Hij ons na in die ene bijzonder Maaltijd.
De Kerk noemt de Eucharistie de bron en het hoogtepunt van ons geloof. Daarin komen zijn Priesterschap, zijn dienstbaarheid en zijn Offer samen. Johannes vertelt ons over de voetwassing. Hij is de enige van de vier Evangelisten die dit vertelt, alsof Hij zegt:”Dit zijn de drie anderen vergeten, maar dit mogen we niet vergeten”. Alsof Johannes wil zeggen: “Dat wat we vieren in de Maaltijd van de Eucharistie, wordt pas echt Vlees en Bloed van Christus als wij, die deelnemen aan zijn Maaltijd, Hem ook volgen in de voetwassing”. “Ik heb jullie een teken nagelaten”, zegt Jezus, “opdat jullie doen zoals jullie meester”. Pas als wij elkaar de voeten wassen, dat is: Dienen, bereid zijn de rotklusjes op te knappen, niet te zeggen “doe dat zelf maar”, of “dat laat ik aan een ander over”, pas als wij Jezus in die houding navolgen kunnen wij met recht zeggen dat wij door Hem tot Kinderen van God zijn gemaakt, dat we van zijn Vlees en Bloed zijn, van Gods geslacht. Johannes wil ons behoeden voor een Christendom, een Kerk die mooie liturgie viert, met muziek, architectuur, schilderijen, boeken, theologie, kaarslicht en rituelen, maar zou vergeten waar het om draait: De navolging van Christus. Daarom schrijft Johannes over de voetwassing en lezen we dat elke Witte Donderdag.
Het is mooi om vanavond te herdenken dat we vanaf toen Eucharistie vieren. Jezus heeft dit mysterie, dit Sacrament aan zijn apostelen toevertrouwd en die hebben het doorgegeven, net als die opdracht van het priesterschap. Tegelijk ligt daarin ook de kern van het priesterschap, Jezus navolgen in zijn dienstbaarheid. Daarin komt ook het algemeen priesterschap tot uitdrukking, want al bent u niet tot priester gewijd, u bent gedoopt en gevormd om Hem eveneens na te volgen en zo hebt u een priesterlijke bediening voor thuis, uw gezin, uw werk, uw familie. Dus als u mij feliciteert, mag ik gelijk ook u feliciteren met deze mooie gave. We zullen bidden dat wij het samen waar mogen maken, in navolging van Hem, onze Hogepriester in eeuwigheid. Amen.
Voorbede
Bidden wij tot God.
Wij bidden voor de Kerk die vandaag het grote mysterie gedenkt van Gods Liefde voor ons. Bijzonder bidden wij voor de bisschoppen, priesters en diakens, dat zij in vreugde dienen aan het altaar en met dezelfde vreugde dienen in verkondiging en naastenliefde. (Laat ons [zingend] bidden.)
Wij bidden voor onze samenleving, om een Christelijke mentaliteit, om bereidheid elkaar te dienen en niet over elkaar te heersen, voor elkaar te zorgen en niet elkaar te gebruiken, om naastenliefde die deze wereld geneest en vernieuwt. (Laat ons bidden.)
Wij bidden voor onze parochiegemeenschap, om een hernieuwde beleving van de waarde van de Eucharistie en het priesterschap, om roepingen, zodat dit mysterie kan worden doorgegeven, wij bidden ook om inzicht in de waarde van het algemeen priesterschap dat ieders leven een nieuwe zin geeft. (Laat ons bidden.)
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor echtparen, ouders, kinderen en kleinkinderen, dat er vreugde mag zijn in het samen naar de Kerk gaan, het samen bidden en het samen dienstbaar zijn, in liefde tot God en de naaste. (Laat ons bidden.)
Intenties