Wat betekent dat ‘Almachtige God’? Ons idee over Gods almacht is heel anders dan Gods idee over almacht.
Eucharistieviering 8 en 9 juli 2006, om 17.00, 19.00 en 09.30 uur in de parochiekerk van De Goede Herder, de H. Jozef en de H. Willibrord, te Wassenaar, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: B2006DHJ14B
Lezingen
E.L.: Ez. 2, 2-5
T.L.: 2 Kor. 12, 7-10
Ev.: Mc. 6, 1-6
Homilie
Straks, na de preek, spreken we onze geloofsbelijdenis uit: ‘Ik geloof in God, de almachtige Vader.’ God is almachtig. Wat betekent dat? Zo’n vraag kan naar boven komen als iemand in je omgeving te jong sterft, als je zelf ziek wordt, als je rondom in de wereld kijkt en ziet hoeveel lijden, wat mensen elkaar aandoen of hoeveel mensen in erbarmelijke omstandigheden moeten leven. Sommige weten dan met hun geloof geen raad meer en schuiven God aan de kant. Als God almachtig is, hoe kan Hij dat dan toelaten? Als God almachtig is ….? Is God dan misschien niet almachtig, is God dan soms ook onmachtig? En hoe staan die dan in verhouding met elkaar, Gods almacht en Gods onmacht.
Onder het kopje: “Het mysterie van de schijnbare onmacht van God.” lezen we in de wereldkatechismus van de Katholieke Kerk (KKK 272) het volgende: Het geloof in God de almachtige Vader kan op de proef gesteld worden door de ervaring van het kwaad en het lijden. Soms kan het lijken alsof God afwezig is en niet in staat het kwaad te verhinderen. Welnu, God de Vader heeft zijn almacht op de meest mysterievolle manier geopenbaard in de vrijwillige vernedering en in de verrijzenis van zijn Zoon, waardoor Hij het kwaad overwonnen heeft. Zo is de gekruisigde Christus “Gods kracht en Gods wijsheid. Want de dwaasheid van God is wijzer dan de mensen en de zwakheid van God is sterker dan de mensen” (1 Kor. 1, 24-25). …-.”
Is dat niet vreemd? God openbaart zijn almacht in Jezus, maar niet in de sterke staaltjes, niet in de grote tekenen en wonderen, nee: “God de Vader heeft zijn almacht op de meest mysterievolle manier geopenbaard in de vrijwillige vernedering en in de verrijzenis van zijn Zoon …”.
Er is dus een probleem met Gods almacht, niet voor God, maar voor ons. Wij hebben een ander idee over almachtig zijn dan God. Wij zijn bijna almachtig met de techniek, kijk eens wat een bouwwerken, de toren van Babel is er niets bij. Kijk eens wat een ruimtereizen, het heelal ligt voor ons open. Kijk eens wat een wonderen van de medische wetenschap, nog even en alles wordt mogelijk. Wij zijn almachtig in de handel en de economie, nog even en de hele wereld geniet van welvaart en consumptie. Nog even en we zijn in staat voor elk trauma een therapie te ontwikkelen. Onze almacht is een doorschieten van de mens van de evolutie. Het recht van de sterkste, het is de almacht van de mythologische godenwereld, de almacht van de filmsterren uit actiefilms, het is de almacht van de body building, het is de uitvergroting van ons eigen streven naar macht, ons eigen idee alles naar onze hand te kunnen zetten. Ons idee over Gods almacht is heel anders dan Gods idee over almacht.
Hoe kom ik hierop? In het Evangelie lezen we vandaag een opmerkelijke zin: ‘Jezus kon daar geen enkel wonder doen, behalve dat Hij een klein aantal zieken genas die Hij de handen oplegde.’ Jezus kon daar geen wonder doen. Jezus was onmachtig, niet bij machte, Hij had geen kracht. Hoe kan dat? Hoe kan Jezus’ kracht afhangen van het geloof van die omgeving? Als je de negatieve sfeer van zijn omgeving in woorden omzet, zou je het Evangelie ook zo kunnen vertalen: “De talrijke toeschouwers vroegen zich geprikkeld af: Waar komt Hij nu mee aanzetten? Is dat nu wijsheid? Zijn dat nu de wonderen van zijn handen? Dit is de timmerman, hoor, gewoon de zoon van Maria, je kent zijn broeders toch, Jacobus, Jozef, Judas en Simon; zijn zusters wonen hier in Nazaret.” En ze ergerden zich aan Hem. Jezus komt in een omgeving van ongeloof, en dan kan Hij weinig doen. Ongeloof gaat gepaard aan arrogantie, zelfgenoegzaamheid, betweterigheid, maar ook aan de platland-koppensnellersmentaliteit, ieder die met zijn hoofd boven het maaiveld uitkomt, wordt onthoofd.
Jezus beantwoordt niet aan het plaatje van de godenzonen, Hij toont geen almachtige daden met bliksemvuur en aardbevingen. Dat is wat we zien in de ‘special effects’ van de moderne film, dat zijn de daden van Zeus en Apollo, van Mars en Venus. Nee, Hij is bekommerd om zieken, Hij omhelst kinderen, Hij spreekt over vergeving, Hij vreest het water niet, Hij vreest de dood niet, Hij ontvlucht het lijden niet, maar gehoorzaamt aan zijn Vader in de hemel en volbrengt zijn opdracht. De almacht van God is ons probleem.
Ook Paulus moest daaraan wennen, ook hij moest het leren: Een bode van Satan, een doorn in zijn vlees. Wat moet je je daarbij voorstellen? Er is al heel wat over gespeculeerd, van seksuele driften tot een lastig lichamelijk ongemak, voor hetzelfde geld gaat het over zijn driftige aard, waardoor hij regelmatig zijn eigen verkondiging hindert. Wat het was, doet er niet zo toe. Paulus gaat er niet op in, het gaat erom dat Gods antwoord luidt: ‘je hebt genoeg aan mijn genade. Kracht wordt juist in zwakheid volkomen’. Wanneer Paulus dat begrijpt, en in zijn leven een plaats kan geven, als hij zich daaraan kan toevertrouwen door zijn geloof in Christus, dan kan hij juichen; dan zegt hij: “Als ik zwak ben, dan ben ik sterk”.
Gods almacht is een verborgen almacht, zoals Jezus’ echte kracht niet uiterlijk zichtbaar is, verborgen, bescheiden, eenvoudig, zo bescheiden als de Communie, eenvoudig Brood, zo bescheiden als zijn verkondiging, eenvoudige parabels …. Op een of andere manier is dat Gods keuze: God vraagt eerst geloof, Hij vraagt eerst vertrouwen. Stel dat een baby moeders borst niet vertrouwt en weigert te drinken. Stel dat een jonge zoon zijn vader niet vertrouwt in zijn raadgevingen. God vraagt eerst vertrouwen aan ons. Kan God dan ook op ons vertrouwen? Nee, zeker niet, daar gaat de eerste lezing over. Hij zegt tegen de profeet Ezechiël: ‘Ik zend je tot dat opstandige volk, dat zich tegen Mij verzet, al generaties lang, dat nukkige en weerbarstige volk’.
Dat gaat over ons, iedere keer weer richt de Bijbel Gods Woord tot ons als een spiegel, zodat we kunnen toetsen of ook wij terugvallen in het gedrag van onze voorvaderen, of ook wij God de maat nemen, de wet voorschrijven, of ook wij een profielschets maken naar ons idee over een almachtige god. Want als we dat doen, dan worden we opgeroepen tot bekering, tot geloof en vertrouwen, dan stuurt God zijn profeten, zijn verkondigers, zijn priesters in navolging van Jezus die wonderen doet, indien mensen bereid zijn te geloven.
Paulus is gelukkig als hij zegt: “Als ik zwak ben, dan ben ik sterk”. “De dwaasheid van God is wijzer dan de mensen en de zwakheid van God is sterker dan de mensen.”Of zoals Jesaja zegt (30, 15): “In stille berusting ligt uw redding, in rustig vertrouwen uw kracht’. We mogen vertrouwen dat als we meewerken met Gods plan, als we meedoen met Gods Kerk, Gods leiding en belofte aannemen, dat Hij op een onnavolgbare manier zijn almacht zal tonen. Maar het zal de almacht van de liefde zijn, en niets anders. Amen.
Voorbede
Bidden wij tot God onze almachtige Vader.
Bidden wij voor Gods Kerk. Dat zij een teken mag zijn van Gods verborgen almacht, dat de Kerk zelf altijd in bescheidenheid spreekt, maar tegelijk getuigt van een sterk geloof en onwankelbaar vertrouwen. Laat ons bidden.
Bidden wij voor onze wereld, waarin macht, kracht en invloed het hoogst haalbare lijkt. Bidden we dat ook in de wereld het inzicht mag groeien dat de kracht van Gods liefde op een wonderbare manier het kwaad en het lijden overwint. Laat ons bidden.
Bidden wij voor alle zieken, bidden we dat zij in alle omstandigheden, bij voor- en tegenspoed, Jezus navolgen in zijn voorbeeld, waarbij Hij het lijden maakt tot een teken van de grotere liefde. Laat ons bidden.
Bidden wij voor de medische wetenchap, dat allen die daarin werken hun talenten inzetten ten dienste van de lijdende mens. Dat economische- of marktprincipes niet het goede verhinderen dat God wil geven. Dat zij tevens niet verder gaan dan God ons toestaat. Laat ons bidden.
Intenties