Inderdaad, er is een verschil tussen de andere religieuze en filosofische overtuigingen en systemen en het Christendom. Helaas zie je dat verschil in de praktijk weinig, omdat veel Christenen niet op het niveau leven van hun eigen geloof, het hangt er maar wat bij en komt uit de kast met de mooie kleren op de bijzondere dagen.
Eucharistieviering in de parochiekerk van de H. Bartholomeus, te Poeldijk, zondag 19 september 1999, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: A1999DHJ25A
Lezingen
EL: Jes. 55, 6-9
EV: Mt. 20, 1-16a
Homilie
“Uw gedachten zijn nu eenmaal niet mijn gedachten, mijn wegen niet uw wegen. – Maar zoals de hemel hoog boven de aarde is, zo hoog gaan mijn wegen uw wegen te boven en mijn gedachten uw gedachten.” – “Mag ik soms met het mijne niet doen wat Ik verkies? Of zijt gij kwaad omdat Ik goed ben? Zo zullen de laatsten de eersten en de eersten de laatsten zijn.”
Ga er maar aan staan. Is dit niet ontmoedigend? Onze wegen zijn Gods wegen niet. Ze verschillen als dag en nacht. Een hemelsbreed verschil. Wat kunnen wij dan nog? Inpakken en wegwezen? Wij denken nu eenmaal anders, verkeerd, te donker, kwaad!?
Dat is inderdaad ontmoedigend, het is een soort domper op ons vooruitgangsdenken. Wij hebben het idee dat wij zelf in staat zijn om de wereld beter te maken, dat we alleen tijd nodig hebben. Maar deze eeuw heeft geleerd dat alles wat wij vooruitgang noemden, techniek, wetenschap, medische vooruitgang enzovoort, volkomen negatief kunnen uitpakken. Massavernietigingskampen en massavernietigingswapens, massavernietiging van ongeboren kinderen, massale plundering van de aarde.
De lezing van vandaag is een eye-opener. Als wijzelf de weg niet vinden dan betekent dat, blindheid of een verkeerde kaart, een verkeerd plan. Als je kaart niet klopt kom je nooit waar je wezen wil. Maar het kan ook aan je waarneming liggen, je radar of je kompas. De auto gaat steeds sneller, maar rijdt alleen in rondjes en maakt alleen meer slachtoffers. Want de richting is verkeerd. Het kan ook van alles een beetje zijn. Daarom een eye-opener om onze blik te zuiveren en te richten en onze kaarten bij te stellen.
Voelde u bij de evangelie-lezing niet een soort weerstand in uw hart, een lichte ergernis, irritatie of zelfs boosheid. Misschien hebt u een collega die er de kantjes van afloopt, maar die wel meer verdient dan u. Misschien baalt u van die man die in de WW loopt, maar die mooi ‘s-avonds bijklust en in een groter huis woont dan u. Wanneer u dan dit verhaal van Jezus hoort over die laatste knecht die met één uur werken een volledig dagloon verdient, tegenover die werkers die al in de vroege ochtend zijn begonnen, dan bekruipt u misschien datzelfde onbehagen.
Maar misschien hebt u een oplossing voor die gedachte; bijvoorbeeld dat Jezus een soort sociale dienst promoot. Dat Hij de eerste is die zo’n systeem voorstelt. Ik denk dat Jezus dat in zekere zin wel doet, maar toch gaat dit Evangelie daar niet over.
We begonnen met dit citaat: “ (…) zoals de hemel hoog boven de aarde is, zo hoog gaan mijn wegen uw wegen te boven en mijn gedachten uw gedachten”. Jezus probeert ons de gedachten van God bij te brengen. Een andere manier van denken. Een denken dat aan de hemel ontleend is en niet aan de aarde.
Er komt deze dagen een boek op de markt dat een bundeling is van interviews over het kwaad. Verschillende mensen benaderen het kwaad op verschillende manieren. De schrijfster komt in ieder geval (gelukkig) tot de conclusie dat kwaad bestaat. Er is ook een interview bij van een evolutionist, iemand die alles vanuit het model van de evolutie probeert te verklaren. Dan bestaat er geen kwaad, dan is alles een logische wetmatige reactie op overlevingsdrift. Dan bestaat er ook geen goed, dan moet je alleen zien hoe je hier zo handig mogelijk mee omgaat. In een radio-interview met de schrijfster Nicoline van der Ven, klonk ook de vraag over Christus als uniek antwoord op het kwaad. De schrijfster vond dat antwoord te beperkt, te eenzijdig, want dan hadden Boeddhisme, Islam, Jodendom en andere belangrijke religieuze stromingen plotseling afgedaan. Dan was er voor die mensen geen redding mogelijk. Dat heeft te maken met haar kijk op Christus.
In de lezingen van vandaag geeft Jezus aan waar dat in zit. Inderdaad, er is een verschil tussen de andere religieuze en filosofische overtuigingen en systemen en het Christendom. Helaas zie je dat verschil in de praktijk weinig, omdat veel Christenen niet op het niveau leven van hun eigen geloof, het hangt er maar wat bij en komt uit de kast met de mooie kleren op de bijzondere dagen, zoals slingers en kaarsen. Maar het verschil is er wel. Mensen van de aarde denken aards. Iemand moet uit de hemel komen om ons de hemelse wegen te leren. Pas als je de hemelse routewijzer hebt, kun je de andere landkaarten, andere routebeschrijvingen, controleren en aanvullen. Alle religies en alle filosofische systemen hebben hun goede kanten, maar omdat ze van de aarde komen, zijn ze onvolledig en blijft het kwaad uiteindelijk in stand.
In het Evangelie toont Jezus ons het verschil tussen God en ons. Het sluit aan bij de lezing van verleden week over zeven maal zeventig keer vergeven; een goddelijke maat die onze mensenmaat ver overstijgt. Het wijst op de verhoudingen Oude Verbond – Nieuwe Verbond. Het eerste is als een contract; houden wij ons aan de Regels, dan hebben we recht op de hemel, de ene denarie. De volkeren die later komen, krijgen wat billijk is. En dan blijkt, dat ze ook die ene denarie krijgen, zij mogen ook Gods Koninkrijk binnen. Het is als met het verhaal van de verloren zoon. De oudste zoon is boos en jaloers, omdat voor de jongste, die nota bene de erfenis heeft verkwist, toch een feest wordt gevierd. De verhoudingen bij God volgen niet de regels van onze rechtvaardigheid, van onze CAO’s, van ons arbeidscontract, van een loonschaal met een vast uurloon. Ze volgen de maat van de goddelijke liefde, de goddelijke vergeving, de goddelijke vreugde wanneer een kind terugkeert naar de Vader. Onze verhouding met God is niet langer zoals die van een aardse werkgever met werknemers, dat zou nog kunnen gelden voor het Oude Verbond, het is een verhouding geworden van een Vader met zijn kinderen, een Nieuw Verbond.
Straks krijgen wij allemaal die ene denarie. Misschien kijkt u rond en vindt dat die of die eigenlijk niet mee mag doen. En misschien vindt u dat soms van uzelf ook. Maar misschien ook denkt u, ik heb daar recht op, ik doe mijn best en meer dan dat. Als u straks die ene denarie in ontvangst neemt, als u te Communie gaat en, dan ontvangt u de hemel, het Nieuwe Verbond. God geeft wat Hij billijk vindt, en dat is een overmaat van liefde, veel meer dan u verdient. Laat u daarmee voeden, volg Gods CAO, u wordt er beter van. Dat uw hart zo ruim wordt als Gods hart, dat uw oog zo helder wordt als Gods oog, dat u lijden en dood aankunt, want God is verrijzenis, Christus is leven door de dood heen. Stel uw plannen bij aan de hand van Gods plan, corrigeer uw routewijzer, zodat ze voortaan wijst naar Gods koninkrijk. Dan zult u weten wat goed is, wat beter is en wat het beste is. Dan zult u vrede brengen, want dan zult u vrede zijn. Door Christus onze Heer. Amen.