Ga naar hoofdinhoud

Jezus trok met zijn leerlingen door Galilea; maar Hij wilde niet dat iemand dit te weten kwam …. niet in de publiciteit. Blijkbaar zijn er dingen die je beter in een zekere beslotenheid kunt bespreken of uitspreken dan in het openbaar. Sommige dingen vragen tijd, vragen een vertrouwd klimaat, om iets te kunnen uitleggen en te laten bezinken.

Eucharistieviering 23 en 24 september 2006, om 19.00, 09.30 en 11.00 uur in de parochiekerk van de H. Willibrordus, de H. Jozef en De Goede Herder te Wassenaar, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.

Eucharistieviering beluisteren vanuit de Jozefkerk te Wassenaar (MP3)

Preek beluisteren vanuit de Jozefkerk te Wassenaar (MP3)

Preek: B2006DHJ25BAUFX

Lezingen

E.L.: Wijsh. 2, 12. 17-20
T.L.: Jak. 3, 16 – 4,3
Ev.: Mc. 9, 30-37

Homilie

Doet Jezus wel eens iets in het geheim? In deze tijd van openheid, doorbreken van taboes weg met achterkamertjespolitiek, in deze tijd van gastvrijheid, van tolerantie en absolute gelijkheid, in deze tijd kan dit vreemd klinken: Jezus trok met zijn leerlingen door Galilea; maar Hij wilde niet dat iemand dit te weten kwam …. niet in de publiciteit.

Blijkbaar zijn er dingen die je beter in een zekere beslotenheid kunt bespreken of uitspreken dan in het openbaar. Sommige dingen vragen tijd, vragen een vertrouwd klimaat, om iets te kunnen uitleggen en te laten bezinken. Het is als met de doofstomme man van twee weken geleden. Jezus nam hem terzijde, buiten de kring van het volk. Dat doet Hij nu ook met zijn leerlingen. Hij neemt hen terzijde, buiten de kring van het volk; want Hij is bezig zijn leerlingen te onderrichten. En blijkbaar zijn ook zijn leerlingen doofstom voor wat Hij hen probeert duidelijk te maken. Er staat: ‘Zij begrepen die woorden wel niet, maar schrokken ervoor terug Hem te ondervragen’. Doofstom in geestelijk opzicht. Doof, zijn Woord komt niet verder bij hen, ze begrijpen het niet, ze verstaan niet wat Hij bedoelt te zeggen; en stom, ze doen hun mond niet open en schrikken ervoor terug Hem iets te vragen.

Waarvoor zijn zijn leerlingen doofstom, en niet alleen zijn leerlingen, maar de hele wereld, de hele mensheid, wij ook? Welke woorden van Jezus dringen maar niet door, wat verstaan wij niet, maar gaan er ook niet op door, vragen niet verder, willen het misschien liever niet weten? Jezus is bezig zijn leerlingen te onderrichten: ‘De Mensenzoon wordt overgeleverd in de handen van de mensen en ze zullen Hem doden; maar drie dagen na zijn dood zal Hij weer opstaan.’

Hij wordt overgeleverd, Hij zal lijden, verworpen worden, veroordeeld, vermoord. Hij zal sterven en begraven worden. Dan is zijn zaak afgedaan en kan de wereld weer verder op haar eigen manier. Jezus zal worden overgeleverd in de handen van de mensen, de mensen krijgen de ruimte met hem te doen wat ze willen; ja Hij zal zichzelf niet in bescherming nemen, Hij zal niet terugdeinzen, zijn gezicht niet afwenden, Hij zal het kruis niet weigeren, Hij zal de dood aanvaarden, alsof Hij zijn veroordeling aanvaardt, alsof Hij de schijn van schuld op zich neemt, Hij zal alle smaad over zich voelen komen. De Mensenzoon wordt overgeleverd in handen van mensen, niet meer veilig in Gods hand; overgeleverd aan de spot van mensen, niet meer veilig in Gods liefde; overgeleverd aan het verraad van mensen, aan hun boze wil, aan hun domheid, aan hun egoïsme, aan hun verkrampte angst, Hij wordt overgeleverd in de handen van de mensen, hulpeloos ver weg van Gods leiding en Gods behoedzame trouw.

En de leerlingen verstaan het niet. Maar zouden wij het verstaan, en verstaan we het nu, na tweeduizend jaar? Zolang hebben we er met zijn allen over kunnen nadenken. Deze dagen zien we iets soortgelijks gebeuren. Onze paus nodigt uit tot een dialoog, een gesprek tussen de grote religies en hij citeert uit een eerder gesprek aan het eind van de veertiende eeuw, tussen de Byzantijnse keizer Manuel II Paleologus en een geleerde Perziër over Christendom en Islam en de waarheid van beide. Maar onze paus spreekt niet in het geheim, hij spreekt in het openbaar aan de universiteit van Regensburg. Hij vermijdt geen gevoelige onderwerpen, maar raakt de kern van de discussie. Het is alsof hij het gesprek van toen weer wil voortzetten. Hij laat geen lastige zinnen weg, maar forceert een opening in een schaakspel dat al eeuwen vast lijkt te staan.

Is dat niet in strijd met zijn latere spijtbetuiging? Nee, want het spijt hem oprecht als mensen door het mediageweld dat in het Oosten begon en in het Westen werd voorgezet, op het verkeerde been zijn gezet. Het spijt hem oprecht dat er misbruik gemaakt wordt van zijn oproep, het spijt hem dat zijn woorden verdraaid en misbruikt zijn; dat spijt hem, maar hij kan zijn zending niet ontlopen.

Waarom niet? Omdat de wereld doofstom is. De New York Times vindt dat de Paus zijn excuus moet maken. Maar als wij in de interreligieuze dialoog het gewelddadige karakter van de moderne militante Islam niet aankaarten, en de wortel ervan niet aan het licht brengen, dan geven we ruimte aan een politiek religieus systeem, dat onder het mom van religie alle eigen onberedeneerbare oprispingen kan doorzetten en opleggen aan anderen.

De paus heeft zich niet vergist en de Franse krant Le Figaro heeft dat begrepen. Le Figaro keert de zaak om. Niet de paus zou hier excuus moeten maken, maar verscheidene Islam leiders moeten hun excuus maken aan de paus, omdat zij zijn woorden verdraaid hebben en misbruikt. Niet de woorden van de paus hebben geleid tot het vermoorden van een vrouwelijke religieus en het aansteken van kerken, maar een aantal Islam leiders die elke mogelijkheid aangrijpen om via religieuze gevoelens hun macht te vergroten en hun wil aan de massa op te leggen.

Maar wij mogen blijkbaar zo niet spreken, want zegt men dan in een Pavlovreactie: De Katholieke Kerk heeft in het verleden ook vuile handen gemaakt. Wanneer een onderwerp als dit ter sprake komt, lezen we in de weblogs onmiddellijk groteske opsommingen uit de inquisitie, over barbaarse slachtingen tijdens de kruistochten, of over decadente priesters of bisschoppen die gelovigen dom houden en uitbuiten. En niemand die een heldere analyse geeft of kijkt naar de oorzaken en de werkelijke verhoudingen.

Één weekendpreek is te kort om alles te doordenken. Maar de vrijheid van de Kerk in onze tijd, door de scheiding van Kerk en staat, dat is ook een vrijheid van Kerk en militair apparaat, of de vrijheid van Kerk en justitie, de scheiding van Kerk en media, de scheiding van Kerk en medische wereld of sociale instituten, dat is een vrijheid, de scheiding van Kerk en kunst, in muziek, tekst en uitbeelding, een vrijheid in de scheiding van kerk en commercie of economie, een scheiding van Kerk en politiek en filosofie en onderwijs en wat dan ook; de vrijheid door die scheiding is goud waard. En die scheiding en die vrijheid mist de Islam. Zij zouden kunnen leren van de Katholieke Kerk in de Middeleeuwen, toen de Kerk verstrikt raakte in zoveel belangenverstrengelingen en gebrek aan vrijheid. Zij zouden kunnen leren van deze paus, als ze willen luisteren en hem zouden vragen wat hij bedoelt. Maar op een wrange manier maakten velen duidelijk dat wat de paus heeft aangekaart maar al te waar is en reageren met redeloos geweld. Als gezond verstand en geloof niet hand in hand gaan, dan gaat redeloosheid het overnemen en worden we overgeleverd aan massahysterie.

Had de paus misschien het model uit het evangelie van vandaag moeten kiezen; overleg in stilte, in een besloten kring? Dat heeft hij ongetwijfeld vooraf al gedaan. Dit was het moment om de dialoog te openen. Dat heeft hij gedaan. En net als Jezus, gaat de paus het kruis niet uit de weg. en wij mogen bidden dat alle mensen van goede wil met deze voorzet aan de slag gaan, zodat Gods Woord deze wereld mag bevrijden. Amen.

Voorbede

Bidden wij vol vertrouwen tot God, die zijn Woord heeft gezonden om ons te bevrijden.

Bidden wij voor Gods Kerk over de gehele wereld: Bidden wij dat Gods Woord over heel de aarde mag klinken, Gods Woord dat oren en harten opent, dat mensen vrijmaakt, dat Gods Woord alle mensen van goede wil mag bereiken. Laat ons bidden.

Bidden wij voor onze wereld om een waarachtige vrijheid, dat leugen niet langer heerst, dat onrecht niet langer standhoudt, dat respect en oprechte interesse de mensen in staat stelt naar elkaar te luisteren en elkaar te waarderen. Laat ons bidden.

Bidden wij om een kritische geest waarbij wij steeds opnieuw de hand in eigen boezem steken en ons mea culpa uitspreken, bidden we om een geest van geduld en wijsheid, bidden wij ook om durf om te spreken zodat we de gunstige tijd niet voorbij laten gaan. Laat ons bidden.

Bidden wij om een luisterend oor, dat we elkaar verstaan, dat we bevrijd worden van vooroordelen, om een nieuwe houding waarbij de interreligieuze dialoog de vrede mag bevorderen. Bidden we dat alle religies bevrijd mogen worden van politieke macht en onderdrukking. Laat ons bidden.

Intenties

Back To Top