Jezus komt om ons te bevrijden en Martha heeft bevrijding nodig, maar waarvan? Niet van haar gastvrijheid, dat is een talent en een deugd. Ook niet van haar organisatietalent, ook dat een een gave van God. Waarvan moet Martha dan bevrijd worden? Ik schat zo in dat zij bevrijd moet worden van haar zorgelijkheid en haar te grote aandacht voor het lichamelijk welzijn.
Eucharistieviering in de parochie van de H. Augustinus, in de kerken van H. Willibrord (Oegstgeest) en de H. Laurentius (Voorschoten), weekeinde van 16 en 17 juli 2016, 19.00 en 09.30 uur, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Eucharistieviering beluisteren (MP3)
Preek: C2016DHJ16CAUFX
Lezingen
E.L: Genesis 18, 1-10a
Psalm: Ps. 15 (14), 2-3ab, 3cd-4ab, 5
T.L: Kolossenzen 1, 24-28
All: Efezen 1, 17-18
EV: Lucas 10, 38-42
Homilie
Voor wie hebt u de meeste sympathie? Voor Martha of voor Maria? Het kan ervan afhangen of u een doener of een denker bent, of u een geboren gastvrouw of gastheer en organisator bent, of dat u eerder iemand bent die graag meedoet en luistert. Ik kom hoe dan ook veel mensen tegen die spontaan sympathie hebben voor Martha en in hun hart die opmerking van Jezus niet heel erg kunnen waarderen.
Laten we er vanuit gaan dat Jezus iets goeds zegt en dat Hij met zijn opmerking Martha te hulp komt. Waar zit dan ons probleem? Misschien zit het hierin dat wij die opmerking van Jezus beluisteren als een gebrek aan waardering voor het werk van Martha en dat we de reactie van Jezus een tikje eenzijdig vinden, wat sterk in het voordeel van Maria. Het is overigens goed wanneer een Evangelietekst in ons hart wat schuurt en wat wringt, want daarmee komt iets van onszelf aan het Licht.
Jezus komt om ons te bevrijden en Martha heeft bevrijding nodig, maar waarvan? Niet van haar gastvrijheid, dat is een talent en een deugd. Ook niet van haar organisatietalent, ook dat een een gave van God. Waarvan moet Martha dan bevrijd worden? Ik schat zo in dat zij bevrijd moet worden van haar zorgelijkheid en haar te grote aandacht voor het lichamelijk welzijn.
Op een paar plekken in het Evangelie komen we soortgelijke opmerkingen van Jezus tegen. Jezus spreekt over de volgels in de lucht en de vissen in de zee, over hoe mooi de bloemen gekleed zijn, mooier dan koning Salomo. Dan geeft Hij de raad mee (Matteüs 6,33): “… zoekt eerst het Koninkrijk en zijn gerechtigheid: dan zal dat alles u erbij gegeven worden”. Zo zegt Jezus vandaag: “Marta, Marta, wat maak je je bezorgd en druk over veel dingen. Slechts één ding is nodig …” Ons drukke bezig zijn met de dingen van alledag, kunnen ons zo opslokken, dat we de belangrijkere dingen vergeten. Er zijn huwelijken stukgegaan omdat één, of beiden, zo met de carrière bezig was of waren, zo met het zakelijke en met het netwerk, dat het leven zelf, het innerlijk en de onderlinge relatie verkommerde en verkwijnde. Elke tijd kent zijn bekoringen, toch lijkt de kern steeds ongeveer hetzelfde. Wij kunnen ons verliezen in allerlei werkzaamheden die, wanneer we later terugkijken uiteindelijk niet zoveel hebben bijgedragen aan het leven.
Het is een dilemma. De Bijbel schetst het verhaal van de zondeval, waarna Adam en Eva worden verbannen uit het paradijs, de plek waar ze ongedwongen met God konden wandelen in de tuin. Van Eva staat geschreven dat ze in weeën kinderen zal baren en Adam hoort dat hij in het zweet des aanschijns zijn brood zal moeten verdienen (zie Genesis 3, 16-19).
Jezus wijst ons de weg naar Gods Koninkrijk, het uiteindelijke Paradijs, een nieuwe manier om met God te wandelen in de tuin en te leven in verbondenheid met elkaar. Daar hoort ook bij dat we ons opnieuw verhouden tot ons werk, de productie, onze bezigheden. Het is wat de heilige Ignatius van Loyola en zijn gezellen noemen: “God zoeken in alle dingen”.
Zo is Abraham in de eerste lezing, zich bewust dat deze gasten die hij ontvangt voor hem een kans zijn om gastvrijheid te beoefenen, want hij weet dat gastvrijheid aan de naaste en de vreemdeling ten diepste gastvrijheid aan God betekent. In die ontmoeting, waarin Abraham zich een gul en tegelijk terughoudend gastheer toont, geeft God hem ook antwoord op zijn diepste verlangen, de aangekondigde zoon wordt in het komende jaar geboren. God toont zich een dankbare gast. Daar komt mogelijk ook het gezegde van: “Wie goed doet, goed ontmoet”. Misschien kunnen we het nog iets aanpassen: “Wie God doet, God ontmoet”. Wat bedoel ik met “God doen”? Als ik alles doe wat God mij voordoet, in navolging van Jezus, als ik barmhartig ben, gastvrij, met zorg voor mijn naaste, doe ik dat wat God mij te doen geeft en zal ik daarin God Zelf ontmoeten.
De valkuil van Martha is dat ze wel de gastvrijheid in de praktijk brengt, maar dat ze daar zo in opgaat, zo zorgelijk en bezorgd, dat ze niet meer tot de ontmoeting met God komt. Als dat gebeurt, vallen we terug tot Adam en Eva die buiten het paradijs belandden. Overigens lijkt het me goed om op te merken dat Martha niet een verwijt tot haar zus Maria richt. Ik maak daaruit op dat Maria zeker niet lui was, en het niet gebruikelijk was dat Martha alles alleen liep te doen. In haar hart maakt Martha Jezus een verwijt: Hij legt beslag op Maria. Dat bepaalt meteen de kleur van haar ontmoeting met Jezus; geen blijde en voedende ontmoeting, maar een ontmoeting in verwijten.
Martha is ambitieus en wil Jezus en de gasten voeden met haar voedsel. Zij beseft niet dat zij zelf ander voedsel nodig heeft. Zij had kunnen leren van Abraham die op een kleine afstand onder de boom bleef staan, waakzaam, kijkend, luisterend en wachtend. Tegelijk mogen we Martha ook dankbaar zijn, want door haar reactie, hebben wij een leerles voor ons eigen leven.
Hier in de Eucharistie zijn we samen bij de Heer, zoals Abraham en Maria. Hier mag de Martha in ons tot rust komen. Hier wil de Heer ons voeden en zoekt Hij gastvrijheid in ons hart. Hier komen wij tot rust in Gods Koninkrijk, om later onze bezigheden te hervatten met een nieuwe houding waarin we open staan voor Gods onverwachte aanwezigheid en zijn verrassende belofte. Amen.
Voorbede
Bidden wij vol vertrouwen tot God onze barmhartige Vader.
Wij bidden voor de Kerk, dat zij de gastvrije houding van Jezus met inzet in de praktijk weet te brengen, opdat veel drukke mensen zich uitgenodigd voelen tot rust en tot een echte ontmoeting te komen met God en de naaste. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze samenleving, voor Frankrijk en de burgers van Nice, voor Turkije, voor Syrië en zoveel landen in nood, dat alle tegenslagen de wereldleiders tot bezinning brengen, dat zij niet reageren met meer van hetzelfde, maar door de heilige Geest verlicht keuzes maken die vrede brengen. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochie, dat we gastvrijheid bieden aan elkaar, aan vreemden, aan onverwachte gasten, dat Jezus ons mag leren om in de naaste God te ontmoeten en te dienen. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor echtparen, ouders, kinderen en kleinkinderen, om een gezonde relativering van alle wereldse drukte en wereldse bezigheden, om bevrijding van digitale en andere slavernij, dat er ruimte komt voor echte ontmoeting. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties