Waren Jozef en Maria nu de volmaakte ouders?
Eucharistieviering in de parochie van de H. Augustinus, in de kerken van de Moeder Gods en de H. Laurentius te Voorschoten, 28 december 2015, om 09.30 en 11.00 uur, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Eucharistieviering beluisteren (MP3)
Preek: C2016KERSTFAMCAUFX
Lezingen
E.L: 1 Samuël 1, 20-22. 24-28
Psalm: Ps. 84 (83), 2-3, 5-6, 9-10
T.L: Paulus aan de christenen van Kolosse 3, 12-21
All: Kolosenzen 3, 15a en 16a
EV: Lucas 2, 41-52
Homilie
Op deze zondag staat de Kerk stil bij de opvoeding die Jezus heeft gehad. Als God mens wordt, om de mens op te tillen naar zijn niveau, dan gaat het God erom dat wij mensen de weg leren kennen om van schepsel, uit de klei getrokken, uit te groeien tot kind van God. De mens, geworteld in de evolutie, wordt uitgenodigd daar boven uit te stijgen. En de weg daartoe is de gewone weg. God deed Jezus geboren worden in een gewoon gezin. De kerk leest daarin een bevestiging van Gods schepping, zo heeft God het bedoeld.
Wanneer wij kijken naar Gods menswording, dan kunnen we stomverbaasd staan dat God, die boven, onder, voor en achter heel deze schepping staat, zich zo kan laten vangen in vlees en bloed, in die beperkte gestalte van een sterfelijke mens. Maar waarom zou ons dat verbazen? Als God het kleinste atoom heeft gewild en ook alle structuren die daar nog onder liggen, dan bestaat dat alles niet los van God. God is de voorwaarde voor alles wat bestaat, God is de oer-mogelijkheid die al het andere mogelijk maakt.
Op kerstochtend ben ik ingegaan op het feit dat we God niet kunnen zien. God weet dat; Hij weet dat wij Hem niet kunnen zien, daarom wordt Hij in Jezus zichtbaar. God weet dat we Hem niet kunnen snappen met ons verstand. Daarom kunnen we door Jezus God navolgen. God weet dat wij met onze oren Hem niet kunnen horen als Hij spreekt. Daarom kunnen we naar Hem luisteren als Jezus spreekt in het Evangelie. Om dat mogelijk te maken geeft Hij ons zijn Zoon en gaat Jezus de gewone weg van alle mensen, de weg van zijn Volk. Jezus maakt die weg mee, maar Hij blijft niet staan op het punt waar Gods Volk in die tijd staat, Hij gaat verder.
Jezus is opgevoed met de Wet van Mozes. Hij leefde in een dorp, Hij leerde bidden, leerde de Tora lezen, leerde de reinigingsriten volgen, Hij at volgens de regels van de Wet, in alles volgde Hij zijn ouders en volgde Hij de Wet van Mozes. Tegelijk leefde Hij in een gezin waar ruimte was voor de heilige Geest, de Geest die had gesproken door de profeten, de Geest die bij Jozef en Maria thuis was. In dat klimaat is Jezus opgegroeid en dat was ook nodig, aan de ene kant de structuur van de Wet, een ordening van het leven, gebaseerd op Gods Woord in de lange traditie van Mozes, tegelijk de dynamiek van de Geest, het innerlijk luisteren, de geest volgen waarheen Hij waait. Nu moeten we niet denken dat dit een gemakkelijke weg was. Er is altijd een spanning tussen de structuur van de Wet en de dynamiek van de Geest. Zonder de Wet geen stevigheid, zonder de geest geen leven. Zonder de normen en de regels geen houvast, zonder de heilige Geest geen beweging, ontwikkeling en groei.
Zo zien we in het Evangelie vandaag hoe Jezus van kind gaandeweg volwassen wordt. Hij is opgegroeid met de blik op God gericht en door de Geest kent Hij God als hemelse Vader. Waar anders zou Hij zich thuis moeten voelen dan in het huis van zijn Vader. Hij blijft daar en het lijkt erop dat Hij er geen moment bij stil heeft gestaan dat Jozef en Maria Hem ergens anders zouden zoeken. Ook deze misverstanden en verdrietige, angstige momenten horen erbij.
In de tempel, waarschijnlijk in de zuilengang, zat Hij te midden van de leraren naar wie Hij luisterde en aan wie Hij vragen stelde. We hoorden het zonet: “Allen die Hem hoorden waren verbaasd over zijn inzicht en zijn antwoorden.” Dat betekent dat Hij niet louter uit zijn geheugen de voorschriften van de Wet opsomde, maar dat Jezus, op die leeftijd inzicht had. Dat is niet alleen intellect, het is niet zomaar een slimme jongen met een goed geheugen, het is de heilige Geest die zijn verstand verlicht. Bovendien is het niet alleen zijn verstand dat door de Geest verlicht wordt, maar ook zijn gevoel, zijn hart.
We kunnen dat alles niet los zien van zijn opvoeding, waarin zowel Jozef als Maria hun eigen rol hebben vervuld. Zowel Jozef als Maria waren mensen die konden luisteren naar de Geest. Over Jozef lezen we in Mattheüs, Hij hoort een engel spreken in zijn droom. Op de belangrijke momenten van zijn leven, als Hij kiest voor Maria, luistert Hij naar zijn engel, als Hij Jezus en zijn moeder in veiligheid moet brengen, luistert hij naar zijn engel, als hij hen uit Egypte terugbrengt naar hun land en moet kiezen voor het juiste dorp, luistert hij naar zijn engel. Deze voorbeelden zijn tekenend voor zijn levenshouding. Jozef luistert naar de influisteringen van de heilige Geest.
Zo is het ook met Maria, als zij moet kiezen tussen maagdelijkheid en moederschap, wijst de Engel haar de weg, en is het de kracht van de heilige Geest die haar het moederschap schenkt. Als zij bij Elisabeth komt, spreekt zij vervuld van de heilige Geest haar lofzang. Zo zal heel haar leven zijn, luisteren naar de mensen en luisteren naar de Geest, alles bewaren in haar hart en overwegen, om zo de Geest te verstaan en Gods wil te kennen en te doen.
Waren Jozef en Maria nu de volmaakte ouders? Kijkend naar het voorval vandaag, als ze Jezus uit het oog verliezen en niet begrijpen wat er gebeurt, zou je kunnen zeggen dat ze net zo menselijk zijn als wij. Voor God waren zij goed genoeg als mens. De rest vult God aan door zijn Geest in hen en in Jezus. De heilige Familie is voor ons een voorbeeld, hoe wij uit kunnen groeien tot kinderen van God, hoe wij de juiste opvoeders worden, zodat onze kinderen uit kunnen groeien tot kinderen van God, met een evenwicht tussen kerkelijke, godsdienstige en maatschappelijke regels en de Geest, stevigheid en geestelijk leven, die leiden tot liefde voor God en de naaste. Amen.
Voorbede
Vertrouwen wij al onze gebeden, zorgen en onze dankbaarheid toe aan onze hemelse Vader.
Wij bidden voor de christelijke gezinnen in onze tijd. Wij vragen om de genade van de heilige Geest, dat God hen helpt in deze chaotische tijd structuur en stevigheid te vinden en tegelijk open te staan voor de heilige Geest die leven geeft. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor regeringsleiders, dat zij inzien dat de gezinnen bescherming nodig hebben, dat zij de natuurlijke samenstelling in het oog houden en zich niet laten verleiden tot ideologische experimenten. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochie, dat we de waarde van een gelovige, evenwichtige katholieke opvoeding inzien, dat we niet bang zijn overdreven te doen, wanneer we anders zijn dan de wereld, dat we de vreugde mogen ervaren die verbonden is aan de navolging van het Heilig Huisgezin. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor echtparen, ouders, kinderen en kleinkinderen, om een hartelijke saamhorigheid, waarin ieder zich thuisvoelt. Wij vragen daarbij om een stabiele gezinnen en een natuurlijke sfeer van gebed, waarin de heilige Geest de ruimte krijgt. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties