De kracht van de stilte, het kleine en kwetsbare en de invloed van het zuivere: Naarmate we daarvan meer verstaan kunnen we straks met des te groter vreugde ons geloof uitzingen.
Eucharistieviering in de parochiekerk van de H. Bartholomeus te Poeldijk, 24 december 1999, 24.00 uur, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: B2000KERSTNACHT1B
Homilie
Wat zullen we vanavond zeggen? Wanneer er iets heel bijzonders gebeurt, kun je met twee uitersten reageren. Je kunt heel stil worden en je kunt uitbundig juichen. Deze nacht willen ik graag wat aandacht vragen voor de kracht van de stilte. Maar niet alleen van de stilte, ook de kracht van het kleine en kwetsbare en de invloed van het zuivere. Naarmate we daarvan meer verstaan kunnen we straks met des te groter vreugde ons geloof uitzingen.
Het thema voor deze vieringen is: ‘een nieuw begin’, dat zal u in de afgelopen weken wel duidelijk zijn geworden, want om dat nieuwe begin draait het al vanaf de Advent. Maar over wat voor nieuw begin gaat het hier? Waarmee zouden wij nu opnieuw kunnen of moeten beginnen? Gaat het dan niet goed zoals het gaat?
Tja, het gaat wel goed en niet goed. Er gebeuren fantastische dingen. Allerlei vredesinitiatieven zie je gaandeweg vruchten afwerpen. Wereldwijd zie je mensen in de weer om anderen bij rampen bij te staan. Bij orkanen, modderstromen, aardbevingen en vulkaanuitbarstingen, oorlog en honger, zie je mannen en vrouwen her en der hulp aanbieden om de slachtoffers te helpen. Maar al dat goede vraagt steeds opnieuw inzet, een impuls voor een nieuw begin.
Hoe is dat eigenlijk ooit zover gekomen; dat in onze tijd wildvreemde mensen bereid zijn om anderen zo te helpen. Want zo is het niet altijd geweest. Als de Romeinen een land hadden veroverd kwam daar geen Marshall-plan achteraan. Hoe is dat nieuwe begin ooit ontstaan, dat ondanks het kwaad van oorlog en ellende er toch iets van goedheid zichtbaar wordt, dankzij mensen die zich belangeloos inzetten voor anderen?
Ergens is een nieuw begin gemaakt. Iemand heeft een nieuw begin gemaakt, een nieuw begin in omgaan met elkaar, in zorg voor de wereld, in verantwoordelijkheid, in oog voor de kleinsten en zwaksten.
Dat nieuwe begin heeft voor ons een naam. Dat vieren we in deze nacht. Die naam hebben wij niet bedacht, die heeft God gegeven. Jezus betekent ‘God redt’. Dat brengt mij bij het stille, het kleine, het kwetsbare en zuivere.
Al het goede begint stil. Ook dat Nieuwe Begin begon in stilte. In een huisje in Nazareth, bij een meisje dat maar één verlangen had, doen wat God vraagt, helemaal van God zijn. Zij maakte het stil in haar hart, zodat God kon spreken. Had zij ooit de stem van de engel kunnen verstaan als zij geen ogenblikken van stilte had gehad.
Alles wat echt groot is, begint in het klein. Niet opvallend, niet overweldigend, maar in het klein. Dat meisje zei: “God heeft oog gehad voor de kleinheid van zijn dienstmaagd”. Jezus zal later kleine kinderen bij Hem laten komen. Hij zal spreken over een mosterdzaadje, zo klein is dat nieuwe begin, zo klein als een kind in een kribbe.
Maar alles wat ons vrij maakt, is ook kwetsbaar en wordt bedreigd. Er zijn machten en krachten die tegen Gods bedoeling inwerken, de macht van de chaos, van de onwil, van de duisternis. Geestelijke machten van egoïsme en heerszucht. Wat ons vrijmaakt, wat daarmee begint, dat is kwetsbaar. Er zijn talloze koningen die hun koninkrijk verdedigen, die alles in het werk stellen om hun positie te handhaven. Soms zijn ook wij zulke koningen en werken we de duisternis en chaos in de hand. Het Nieuwe Begin is zo kwetsbaar als het Leven Zelf.
En dat Nieuwe Begin is zuiver, zo zuiver als de ziel van Maria. Als het begin van de bron al onzuiver is, hoe zal er dan nog iets zuivers uitvloeien, dan moet het later weer gezuiverd worden en weer en weer. Dit nieuwe begin van God is zuiver in alles. Zo zuiver, zo heilig als God.
Deze nacht willen we stilstaan en stil worden voor dat onbegrijpelijke Goede Nieuws. God maakt een nieuw begin met heel de wereld, met koningen en herders, met moeders en vaders, met iedere mens van goede wil. God maakt met ons allemaal een nieuw begin. Hoe? Waarmee? Waarin? Wanneer? Voor wie?
Hoe? Hij doet het nu net als toen. In het klein. In stilte. Onopvallend. Kwetsbaar en zuiver.
Waarmee? Hij doet het met zijn Woord, met zijn belofte. Hij doet het met uw geloof, met uw vertrouwen. Net als toen met het geloof van Maria, met het vertrouwen van Jozef.
Waarin? In uw leven. In uw huis, in uw gezin, uw werk, hobby en vriendenkring. Ieder van ons krijgt bij Hem een nieuwe kans voor een nieuw begin.
Wanneer? Vanavond! Hier en nu.
Voor wie. Voor u en mij en iedereen.
Toen u vanavond naar de kerk kwam, zag u de toren stralend in het licht. Dat is niet voor niets in deze nacht. Zoals de ster toendertijd boven de stal bleef staan om te vertellen dat het Licht van de wereld was geboren, zo willen wij vanavond vertellen wat we hier in deze kerk, onder deze toren vieren; dat zijn Licht nog altijd schijnt, dat Hij nog steeds richting geeft aan heel de mensheid. Want wij vieren dat deze nacht het Licht is geboren.
Wie en wat u ook bent, koning of timmerman, een groot licht of een klein lampje, visser of geneesheer, herder of een eenvoudig schaapje in de kudde van God. Hier in de kribbe vindt u wat u zoekt. Licht voor de sterren, Koning voor de koningen, Goede herder voor de herders, brood voor de hongerigen, voedsel voor de ziel. Wanneer wij zo ontvankelijk, stil, bescheiden en zuiver zijn als Maria, maakt Hij van ons mensenvissers, geneesheren en geneesvrouwen, vaders en moeders, broers en zussen voor elkaar, dan maakt Hij met ieder van ons een nieuw begin.
U merkt het al, ik begin te juichen, zoals de engelen eens de stilte van de nacht verbraken met hun gloria.
Moge er steeds voldoende stilte, eenvoud, kwetsbaarheid, zuiverheid en ontvankelijkheid zijn in uw huis en uw hart. Zoals eens bij Maria in Nazareth en in Bethlehem, moge dat ook hier zijn, in de Bartholomeuskerk in Poeldijk. Het licht is geboren, God geeft zijn Nieuwe Begin steeds opnieuw. Dat geloven wij en dat willen we uitzingen in ons Credo. Zalig Kerstmis. Amen.