Naarmate wijzelf meer en meer gaan beschikken over leven en dood, over wat wij levenswaardig vinden of niet, wanneer wij willen sterven of niet, wanneer er nieuw leven komt en hoe en van wie en op wat voor manier. Naarmate wij onszelf meer en meer als heer en meester zien van ons eigen bestaan, dan is het leven overgeleverd aan onze zwakheid, aan onze stemmingen, aan onze inzichten, aan onze depressies, aan onze politiek, aan onze modetrends, aan onze mediahypes, ja dan is het leven uiteindelijk overgeleverd aan onze willekeur.
Eucharistieviering in de parochiekerken van de H. Willibrord, de H. Jozef en De Goede Herder te Wassenaar, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: A2005DHJ13A
Lezingen
E.L.: 2 Kon. 4, 8-11. 14-16a
T.L.: Rom. 6, 3-4. 8-11
Ev.: Mat. 10, 37-42
Homilie
Volgt u de CAO onderhandelingen, of gelden ze voor u niet meer? Misschien bent u betrokken bij andere onderhandelingen over een contract, over salariëring, over detachering of over waardebehoud van uw pensioen. Vandaag sluit het Evangelie daar wel wat bij aan, want deze keer spreekt Jezus drie maal over loon: Je zult het loon van een profeet ontvangen, je zult het loon van een deugdzame ontvangen en het loon zal je zeker niet ontgaan. Een hemelse CAO, een hemels contract, met garanties en toezeggingen, mits we aan de voorwaarden voldoen.
Maar het past niet helemaal in onze poldercultuur. Want daarin is een contract geven en nemen, twee gelijke partijen die onderhandelen. In ons polderlandschap zijn we gewend om samen te strijden tegen het water en ook als je van mening verschilt, werk je toch samen om het water de baas te blijven. Zo is onze poldercultuur gegroeid. Misschien moeten we daarom even er aan wennen dat deze hemelse CAO niet door onderhandeling tot stand komt. God heeft de voorwaarden gegeven en wij kunnen alleen maar ja zeggen of nee. Het probleem is wel, welke keus hebben we eigenlijk?
Als je in de gevangenis zit en je mag kiezen. Vrij, op voorwaarden dat je voortaan je best doet, of blijven zitten, dan zou ik zo geen gevangene weten die wil blijven zitten. Of, als je ten dode bent opgeschreven, onbehandelbaar, terminaal en je mag kiezen, de dood of het leven, wie kiest dan niet het leven, welke voorwaarden zou je dan niet accepteren?
Hoe zien de voorwaarden van onze hemelse CAO er uit. Het nieuwe contract is het Nieuwe Verbond, niet in steen of door een papier met een handtekening, maar heel persoonlijk, in een rechtstreekse persoonlijke relatie. Geen contract dus maar een Verbond, een Nieuw Verbond. En Jezus noemt ons vandaag enkele voorwaarden voor zijn Nieuwe Verbond.
De voorwaarden in het Oude Verbond kennen we nog. Ik noem er een paar: Gij zult de Heer uw God beminnen, zijn Naam eerbiedigen. Gij zult niet doden, eert uw vader en uw moeder. Maar Jezus komt met een nieuwe voorwaarde: Wie vader of moeder meer bemint dan Mij, is Mij niet waardig. Wie zoon of dochter meer bemint dan Mij, is Mij niet waardig. Wie zijn kruis niet opneemt en Mij volgt, is Mij niet waardig.
Tja, dat zijn onverwachte arbeidsvoorwaarden. Want daarmee is het verbond wel aangescherpt. Ik weet ook niet of veel mensen deze voorwaarden zullen accepteren. Je vader en moeder eerbiedigen, dat is een gebod dat we begrijpen, maar nu komt daar nog een gebod boven. Eerst Jezus en daarna pas dat gebod van je vader en je moeder.
Een beetje vreemd lijkt het wel. Maar laten we eens kijken in de bejaardentehuizen. Deze maand hoorde ik een spotje op de radio: De dag van de bejaarden. Bezoek eens een bejaardenhuis, een verzorgingshuis. Bezoek eens een ouder iemand in de buurt. Want het blijkt dat de eenzaamheid sterk gevoeld wordt. Praat je met leidinggevenden in dit soort huizen dan hoor je schrijnende verhalen van moeders met 10 kinderen, waarvan er af en toe nog eentje komt. Dan hoor je ouderen met pijn in het hart zeggen: een moeder kan wel voor 10 kinderen zorgen, maar 10 kinderen niet voor één moeder.
Daarmee wordt gelijk de noodzaak en de onmacht van dat gebod zichtbaar. God zegt in het oude Verbond: ‘Eert uw vader en uw moeder.’ Het is nodig dat God dit zegt, dat God er een gebod van maakt, want het gaat niet vanzelf. Goede dingen, de dingen van God, van het leven, gaan niet vanzelf. Egoïsme, achteloosheid, slordigheid, alles wat bij het domein van de dood hoort, dat gaat blijkbaar wel vanzelf. Dat oude gebod is hard nodig, maar het werkt niet, want het wordt onvoldoende gedaan.
Als Jezus zegt: Wie vader of moeder meer bemint dan Mij, is Mij niet waardig. Dan schaft Hij niet het oude gebod af, hij overtreft het. Bemin eerst Jezus. Volg eerst Jezus. Doe wat Jezus je leert. Onderhoud zijn geboden. Wees met Hem verbonden en kom tot leven. Want dan ontspringt er een bron in jou, een bron van kracht, een bron van liefde, een bron van doorzettingsvermogen, een bron van wijsheid en trouw, een bron van geloof en hoop. Verbonden met Jezus gebeurt er iets met jou zelf, waardoor het ineens wel lukt om de eerdere geboden te volbrengen, meer nog, dan eer je niet alleen je vader en je moeder, dan heb je ook oog voor andere eenzamen of ouderen, mensen die om wat aandacht en hulp verlegen zitten.
Als Jezus zegt: Wie zoon of dochter meer bemint dan Mij, is Mij niet waardig. Wie zijn kruis niet opneemt en Mij volgt, is Mij niet waardig, dan is dat geen ijdelheid van Hem, geen aandachttrekkerij, geen behoefte om op de eerste plaats te komen. Hij weet dat wij Hem nodig hebben om uit een cultuur van de dood over te gaan naar Gods cultuur van het leven. Onze vorige paus heeft er al op gewezen. Naarmate wijzelf meer en meer gaan beschikken over leven en dood, over wat wij levenswaardig vinden of niet, wanneer wij willen sterven of niet, wanneer er nieuw leven komt en hoe en van wie en op wat voor manier. Naarmate wij onszelf meer en meer als heer en meester zien van ons eigen bestaan, dan is het leven overgeleverd aan onze zwakheid, aan onze stemmingen, aan onze inzichten, aan onze depressies, aan onze politiek, aan onze modetrends, aan onze mediahypes, ja dan is het leven uiteindelijk overgeleverd aan onze willekeur. Als de mens zichzelf tot heer en meester maakt van het leven, dan heerst niet het leven, maar de dood, want dat is uiteindelijk de enige echte macht van de mens.
Wij hebben Jezus nodig, omdat Hij het leven zelf is. Wij hebben Jezus nodig omdat Hij de dood overwonnen heeft. Wij hebben Jezus nodig omdat Hij alleen liefde is en wijsheid en gehoorzaamheid en trouw en offerbereidheid en zelfgave en lijdensmoed en toekomst en hoop en vergeving en eenvoud. Hij is alles wat wij uit onszelf niet hebben. Wij hebben Hem nodig voordat we aan de geboden kunnen beginnen. In die zin komt het tweede Verbond voor het Eerste, komt Jezus voor Mozes, komt de Genade voor de Wet.
Een hemelse CAO. Het wonder is dat God eerst in ons investeert met het leven van zijn Zoon. Hij biedt ons eerst zijn liefde en vergeving. Hij herstelt in ons zijn leven en geeft ons een onderpand mee. Dan pas vraagt Hij om vruchten, en dan zal blijken of wij leven. Een goede boom die echt leeft, geeft vruchten. Wij geven God maar een magere aanbetaling met onze beperkte menselijke inzet. God geeft ons een eeuwige en mateloze beloning in zijn Koninkrijk. Zo’n verbond, zo’n loon zul je bij aardse meesters niet tegenkomen. Laten we God danken voor zijn Nieuwe Verbond. Amen.
Voorbede
Bidden wij tot de Heer van het leven.
Bidden wij voor Gods Kerk, voor allen die in het doopsel zijn herboren tot een leven met Christus. Bidden wij voor geloof en toewijding, voor vertrouwen en inzet, voor hoop en doorzettingsvermogen, opdat iedere gedoopte kan getuigen van het nieuwe leven in het Nieuwe Verbond. Laat ons bidden.
Bidden wij voor onze wereld, om wijsheid in arbeidsconflicten, om geduld in onderhandelingen, om inzicht in de wederzijdse belangen, om redelijkheid, vertrouwen en bereidheid tot overleg. Bidden we vooral dat niet steeds het materiële, de winst, het geld, het kapitaal de meeste aandacht krijgt, maar dat menselijkheid, gezondheid en het algehele welzijn voorop mogen staan. Laat ons bidden.
Bidden wij om geloof in het leven, respect voor de mens, de natuur en de diepere waarden van de cultuur. Bidden wij om kracht en verzet tegen platvloersheid, tegen zinloze luxe en leeg amusement. Bidden wij om kracht tot opbouw van evangelische waarden. Laat ons bidden.
Bidden wij om geloof, vooral in onze jonge gezinnen. Dat ook de nieuwe generatie Jezus mag ontdekken als de sleutel tot het leven, als de weg naar God, als de poort naar de toekomst. Dat jonge ouders Jezus een plaats geven in het dagelijks leven, in huis, in hun opvoeding, dat zij Hem doorgeven aan hun kinderen. Laat ons bidden.
Intenties