Wat betekent het kruis van Jezus? De Eucharistie is ondenkbaar zonder zijn kruis. Er is ook geen overwinning op het kwaad zonder het kruis.
Eucharistieviering 30 en 31 augustus 2008, om 19.00 uur, en om 09.30 en 11.00 uur, in de parochies van de Heilige Jozef en De Goede Herder, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: A2008DHJ22A
Lezingen
E.L.: Jer. 20, 7-9
Ps.: 63 (62) 2, 3-4. 5-6, 8-9
T.L.: Rom. 12, 1-2
Al.: vgl. Ef. 1, 17-18
Ev.: Mat. 16, 21-27
Homilie
‘Ga weg, satan, terug! Je bent Me een aanstoot, want jij laat je leiden door menselijke overwegingen en niet door wat God wil.’
Als door een horzel gestoken, zo reageert Jezus op Petrus. Wanneer u zoekt in het Evangelie, zult u geen andere passage tegenkomen waarbij Jezus zo fel reageert op een van zijn leerlingen. ‘Ga weg, satan.’ Wat gebeurt hier, dat Jezus de woordvoerder van zijn leerlingen voor satan uitmaakt?
Ik denk dat je Jezus niet dieper kunt treffen, dan door te proberen Hem af te houden van zijn roeping. En zijn roeping is dat te doen wat zijn Vader Hem opdraagt. Dat is ook het verwijt dat in zijn woorden naar Petrus klinkt: ‘Jij laat je leiden door menselijke overwegingen en niet door wat God wil.’ De vraag in dit Evangelie is dus: ‘Wat wil God?’
Wat God wil, hoorden we vandaag in het eerste deel van het Evangelie. Jezus maakt zijn leerlingen duidelijk dat Hij naar Jeruzalem moet gaan, dat Hij daar veel zal moeten lijden van de oudsten, de hogepriesters en de schriftgeleerden, maar dat Hij na ter dood gebracht te zijn, op de derde dag zal verrijzen. Daarop reageert Petrus door te zeggen: ‘Dat moet God voorkomen, Heer, zoiets zal U niet overkomen!’
Petrus vindt dat dit niet mag gebeuren. Jezus mag niet lijden, niet afgewezen worden door de leiders, niet veroordeeld worden en niet gedood worden.
Speelt hier nu vooral de persoonlijke vriendschap van Petrus een rol, dat hij dit tegen Jezus zegt? Of gaat het erom dat Petrus zorg heeft voor de komst van het Rijk van God, dat met Jezus’ dood niet door zou gaan. Of verzet Petrus zich tegen de gedachte dat de Meester deze weg moet gaan, zodat zij die Hem navolgen dus ook die weg van afwijzing en lijden en sterven moeten gaan.
Dat laatste lijkt het belangrijkste probleem te zijn. Natuurlijk speelt vriendschap met Jezus en bezorgdheid voor hun idealen een rol, maar Jezus gaat op dat laatste in. We hoorden het:
‘Daarna richtte Hij zich tot zijn leerlingen en zei: ‘Wie mijn volgeling wil zijn, moet Mij volgen door zichzelf te verloochenen en zijn kruis op te nemen. Want wie zijn leven wil redden, zal het verliezen. Maar wie zijn leven verliest om mijnentwil, zal het vinden.’
Hiermee duidt Jezus op de wil van de Vader. De Vader wil dat Jezus het kruis opneemt en de vader wil dat wij het kruis opnemen. De weg naar de verlossing is alleen mogelijk door het kruis op te nemen. Maar wat is dat kruis?
Heel kort gezegd: Dat de goeden lijden onder de kwaden. Dat de goeden het kwaad niet laten terugkeren op het hoofd van de kwaden, maar het zelf dragen en daarmee de kwaden de kans bieden zich te bekeren.
Jezus maakt op andere momenten heel duidelijk wat God wil. Jezus is niet gekomen om gediend te worden, maar om zijn leven te geven als losprijs voor velen. Jezus’ kruisdragen en Jezus’ sterven is een dienst aan de mensheid. En Jezus vraagt zijn leerlingen Hem te volgen in die dienst aan de mensheid. God wil dat Jezus dient, dat Jezus de nieuwe weg gaat die niet langer luidt: Oog om oog, maar: Dit is mijn Bloed dat vergoten wordt tot vergeving van de zonden.
Jezus’ kruis wordt heel concreet in de gruwelijke geseling en kruisdood. Zo diep is dus de zonden in de harten van de mensen binnengedrongen dat zij de Goede Mens, de Mensenzoon, de Zoon van God, aan het kruis slaan. Tegelijk is daarmee het bewijs geleverd dat de Wet van Mozes niet zonder zonder barmhartigheid kan. Zonder liefde is de Wet zelfs tegen God gekeerd is. De prijs die Jezus betaalt is de hoogste en Hij koopt ons zogezegd vrij van de macht van de Wet van Mozes en zo vangt het tijdperk van Gods genade aan.
Wil God dus het kruis? Nee, want het kruis is een uitvinding van mensen en een gevolg van het kwaad. Maar omdat het kwaad er is en deel uitmaakt van ons mensenbestaan, toont God ons dat er geen andere manier is om het kwaad te bestrijden dan op de wijze van Jezus. Alleen door het kruis op te pakken, kunnen we het kwaad overwinnen. Navolging van Christus: De goeden lijden onder de kwaden, om de kwaden tot bekering te brengen.
Zelf horen we de ene keer bij de goeden en de andere keer bij de kwaden. De weg van de heiligheid is dat we steeds meer bij Christus horen. Maar dan is het gevolg bijna vanzelf dat er ook steeds meer een vorm van kruisdragen bij zal zijn.
Het heeft Jezus veel moeite gekost om dit aan zijn leerlingen duidelijk te maken. En ook in onze tijd is dit nog steeds een groot probleem. Maar Jezus’ voorbeeld is het grootste bewijs. Hier in de Eucharistie vieren wij de overwinning van zijn offer. Zijn zelfgave door het kruis is hier in deze maaltijd aanwezig. We vieren zijn Verbond met ons, we mogen delen in zijn overwinning, maar het betekent ook dat wanneer we ja, Amen, zeggen op de Communie, we ons bereid verklaren Hem na te volgen in het dragen van het kruis.
Petrus heeft harde woorden moeten incasseren en diep moeten gaan om dit voorbeeld van Jezus te verstaan. Uiteindelijk is hij de weg van zijn Meester gegaan. Wij mogen volgen. Amen.
Voorbede
Bidden wij om de kracht tot navolging.
Bidden wij voor onze Kerk en voor alle Christenen. Dat wij Christus navolgen in de totale liefde, dat wij de wonderlijke wegen van de Geest volgen om het kwaad te bestrijden. Dat wij kracht krijgen om Jezus ten volle na te volgen, juist wanneer het kruis zich aandient. Laat ons bidden.
Bidden we voor onze wereld. Voor hen die een gelukkig leven nastreven ten koste van alles. Dat zij mogen ontdekken dat werkelijk geluk gevonden wordt in verbondenheid met God en de naaste. Laat ons bidden.
Bidden we voor de vakantiegangers, voor de kinderen die deze dagen weer naar school gaan. Voor groot en klein dat wij niet alleen kennis opdoen om in deze wereld verder te komen, maar vooral leren wat nodig is voor Gods Koninkrijk. Laat ons bidden.
Bidden we voor gezinnen, voor ouders en kinderen, grootouders en kleinkinderen, dat zij mogen ontdekken dat het dragen van elkaars kruis, een nieuwe verbondenheid schept en de liefde doet groeien. Dat zij elkaar steunen in de navolging van Christus. Laat ons bidden.