In het leven staan we dikwijls voor keuzen. Soms reële keuzen, soms valse dilemma’s. Het is goed om Jezus’ Woord te horen en ons te laten voeden met zijn heldere keuzes.
Eucharistieviering 18 en 19 oktober 2008, om 17.00 en 19.00 uur en om 09.30 en 11.00 uur, in de parochies van De Goede Herder en de Heilige Willibrord, de Heilige Jozef en De Goede Herder, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: A2008DHJ29A
Lezingen
E.L.: Jes. 45, 1. 4-6
Ps.: Psalm 96 (95), 1.3, 4-5, 7-8, 9-10a.e.
T.L.: 1 Tess. 1, 1-5b
Al.: Fil. 2, 15-16
Ev.: Mat. 22, 15-21
Homilie
Deze dagen zijn wel geschikt om het Evangelie wat beter te leren kennen. In politieke debatten, zoals de laatste periode tussen McCain en Obama, zie je hoe ze elkaar proberen de loef af te steken en hoe ze elkaar in hun uitspraken proberen te vangen. Rivaliteit levert niet altijd een betere kwaliteit. Wantrouwen bewerkt geen vooruitgang. Geen van beide is de ideale presidentskandidaat. Beide kunnen ze in de problemen raken door aan de ene kant te grote rechtlijnigheid en aan de andere kant te groot opportunisme.
Woordenspel, de kunst van het debat, maar ook dubbele agenda’s, machtsstrijd en belangenverstrengeling, beloften die niet waar te maken zijn, ballonnen die al beginnen leeg te lopen.
Vandaag een woordenspel in het Evangelie, een dubbele agenda en een machtsstrijd tussen Jezus en de Farizeeën. Vooraf wordt al gezegd dat de Farizeeën Jezus in zijn eigen woorden willen vangen. Het lijkt erop dat wat we in het Evangelie zien, in feite altijd zo al is gebleven, maar in onze tijd alleen nog wat duidelijker aan het licht komt.
Deze dagen las ik dat er in een samenwerking bezig is tussen de Katholieke Kerk en de Protestante Kerken in een project waarin wordt gewerkt aan 6000 verschillende Bijbelvertalingen. Ze zijn nog niet op de helft. Ergens anders lees ik dat een promotiecampagne moet bewerken dat de Bijbel van haar duffe imago afkomt. Datzelfde geldt natuurlijk ook voor de Kerk, de liturgie en de verkondiging. Alleen vergeten we één ding al te snel; dat imago van achterhaald, saai en conservatief; het stigma van onwetenschappelijk, intolerant, duf en bejaard, wordt actief en waarschijnlijk ook bewust in stand gehouden. Er zijn krachten in de maatschappij die er baat bij hebben als de Kerk en de Bijbel verder aan invloed verliezen.
Het is niet zomaar dat de Kerk of de Bijbel uit zich zelf zo’n imago krijgt. In Japan is de Bijbel op dit moment juist hot. Ze krijgen de bijbels niet aangesleept. Onze Westerse maatschappij, onze cultuur, onze commercie doet er alles aan om de Kerk dat imago te blijven geven. Dat gebeurt met oneliners, door bijvoorbeeld elk gesprek over geloof te reduceren tot een paar hoofditems. En afwisselend zijn dat het condoom, aids en Afrika, de vrouw in het ambt, celibaat en pedofilie, hierarchie , instituut en machtsmisbruik, of evolutie, schepping en wetenschap. Gemakkelijk springt men van het ene onderwerp over op het andere, zolang de heersende mening maar op hun hand blijft.
Het is ook interessant te zien hoe dingen zich soms om kunnen keren. Was het woord conservatief de afgelopen decennia handig tot een negatief stempel gemaakt. Wie conservatief is, kan niet mee met de tijd, snapt de dynamiek van de moderne wereld niet en loopt permanent achter. Deze dagen las ik in een advertentie van Robeco, als echte Rabo-dochter, dat zij sterk heel sterk staan in deze crisistijd, omdat zij een conservatief beleid hebben gevoerd. En over de banken hoor ik plotseling dat de saaie banken het veel beter hebben gedaan. De banken moeten weer saai worden. Nog even en mensen zeggen, wat heerlijk saai, wat geweldig conservatief. Alhoewel ik ook niet verwacht de tegenstand zo snel zal verdwijnen. De draak krijgt steeds nieuwe koppen. Het monster verandert voortdurend van uiterlijk. De leugen vindt altijd nieuwe woorden.
Terug naar Jezus in het Evangelie. Ik sta altijd versteld van de mildheid van Jezus. Hij blijft in gesprek, zelfs met hen die erop uit zijn Hem onderuit te halen. De heilige Geest geeft Hem de woorden in en het inzicht hoe met deze dilemma’s om te gaan. Dit woord van Jezus: ‘Geef aan de keizer wat de keizer toekomt, en geef aan God wat God toekomt,’ is veel gebruikt en misbruikt. Is dit de basis voor de scheiding van Kerk en staat? Is dit de basis voor het recht van de staat als een door God gewild instituut? Of is het eerder een realistisch standpunt, omtrent een heersend keizerrijk en een eindeloze discussie van Farizeeën en Schriftgeleerden, Sadduceeën en Zeloten over de vraag hoe je met de Romeinen moet omgaan. Als straf van God die je moet verdragen, of als een opdracht van God om tegen hen in opstand te komen.
Jezus doet hier eigenlijk amper een uitspraak over de keizer, Hij wil alle aandacht op de laatste woorden vestigen. ‘Geef aan God wat God toekomt.’ Jezus herinnert zijn hoorders eraan dat deze munt het beeld van de keizer draagt. Iedereen begrijpt dat als een verwijzing naar de mens, wij zijn gemaakt naar Gods beeld en gelijkenis, wij dragen Gods beeld. Wij moeten God toebehoren en niemand anders.
Paulus schrijft in de tweede lezing vol dankbaarheid over God als onze Vader, hij is dankbaar vanwege het sterke geloof van de christenen van Tessalonica, over hun onvermoeibare liefde waarmee ze goed doen aan zoveel anderen.
In hen wordt Gods beeld zichtbaar, God die goed is. In hen komt Christus opnieuw tot leven, zij zijn vervuld met zijn heilige Geest en brengen hun geloof metterdaad in de praktijk.
Heeft het dan niets te maken met de scheiding van Kerk en staat? Misschien andersom. De scheiding van kerk en staat is een actie vanuit de politiek geweest. Jezus herinnert ons eraan dat wij andersom vrij moeten staan tegenover politiek en staat, omdat wij aan God toebehoren. Maar dat geldt in feite voor heel het maatschappelijk leven. Wij behoren toe aan God, wij zijn geroepen voor een leven in liefde en geloof. De Kerk is onze moeder, de Bijbel geeft ons Gods Woord. Daaraan zijn wij gebonden, daarin staan wij stevig in alle wisselvalligheden en woelingen van onze tijd. Wij zijn vrij en onafhankelijk tegenover staat, politiek, justitie, leger, handel, kunst, wetenschap, commercie, en wat ook. Ons vaderland is in de hemel en in al deze terreinen mogen we de liefde van God binnen brengen, zodat alles wordt herschapen tot Gods koninkrijk.
Ons geloof, onze Kerk, de Bijbel, ze zijn onvoorstelbaar actueel, niets is saai, voor wie wakker is en alert. Alles is leuk voor wie zelf het mooie en goede en waardevolle inziet. Alles is fijn voor wie zelf vanuit God leeft.
Wij geven aan God wat God toekomt. Amen.
Voorbede
Bidden wij vol vertrouwen tot God.
Bidden wij voor alle Christenen wereldwijd. Dat zij valse dilemma’s en valse tegenstellingen doorzien. Bidden wij om wijsheid en onderscheidingsvermogen. Bidden wij vooral om de innerlijke vrijheid die Jezus ons geeft, opdat wij in alles Gods Wijsheid volgen. Laat ons bidden.
Bidden wij voor onze wereld. Dat echte wijsheid het wint van korte termijn winst. Dat zorg voor algemeen belang het wint van eigenbelang. Dat de rijke landen de armsten niet de tol laten betalen. Laat ons bidden.
Bidden wij voor onze parochiegemeenschappen. Dat we meer tijd maken voor God en elkaar. Dat we wegen vinden om elkaar te interesseren voor dat wat van blijvende waarde is. Laat ons bidden.
Bidden we voor onze gezinnen. Om meer ruimte, meer rust, meer saamhorigheid. Dat gezinnen weerstand weten te bieden aan alles wat ons wordt opgedrongen door de maatschappij. Dat de liefde voor God en de naaste hen de weg wijst om te bouwen aan een nieuwe samenleving. Laat ons bidden.
Intenties