God dient mij, dus dien ik mijn naaste. God geeft zijn leven voor mij, dus geef ik mijn leven voor mijn naaste.
Eucharistieviering in de parochie van de H. Augustinus, in de kerk van de H. Willibrord (Oegstgeest), 17 april 2014, om 19.00 uur, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: A2014QDRWDA
Lezingen
E.L.: Exodus 12,1-8.11-14
Ps.: 116 (115) 12-13, 15-16bc, 17-18
T.L.: 1 Korintiërs 11,23-26
VE.: Johannes 13,34
Ev.: Johannes 13,1-15
Homilie
We hoorden drie lezingen: Exodus, Paulus en Johannes. Oude testament, de brieven en het Evangelie. Het Paschamaal met het lam dat geslacht werd, met het bloed van het lam op de deurposten, met de ongezuurde broden en bittere kruiden, met de lendenen omgord, de voeten geschoeid en de stok in de hand.
Jezus viert dit oude Paschamaal en begint iets nieuws. Hij combineert de traditie van Mozes, het paschamaal met die van de hogepriester Melchisédek, brood en wijn. Hij maakt dit alles tot het teken van zijn Nieuwe Verbond waarvan Hijzelf Priester en offerlam is. Dit is mijn Lichaam en “Deze beker is het nieuwe verbond in mijn Bloed”. Dat hoorden we in de tweede lezing. Voor Paulus, rond het jaar 50, hij is dan al een jaar of 10 apostel, is dit reeds een overlevering die Hij van de Heer heeft ontvangen.
Wat betekent zijn Verbondsmaal? Dit komt terug in het Evangelie. Jezus wast de voeten van zijn leerlingen. Dat is zijn uitleg, de voetwassing, zijn aanschouwelijk onderricht. Echter na tweeduizend jaar is er toch weer wat uitleg nodig. Paus Franciscus heeft er verleden jaar, Witte Donderdag 2013, een korte uitleg over gegeven in de jeugdgevangenis “Casal del Marmo” in Rome. Het vindt het belangrijk om deze jonge gevangenen de voeten te wassen. Hij zegt daarbij: “Immers, diegene onder ons die het hoogst geplaatst is moet zich ten dienste stellen van de anderen. Dit is een symbool. Het is een teken – het feit dat ik jullie voeten was betekent dat “ik ten dienste sta van jullie”. En dat geldt ook voor ons, onder elkaar, … “Elk van ons moet zich nu de vraag stellen: ben ik echt bereid om anderen te helpen. Denk daar maar even over na.” Daarna waste hij de voeten van deze jonge gevangenen.
De paus stelde de vraag: Zijn wij bereid? Want als Jezus jou de voeten heeft gewassen, als God jou de voeten heeft gewassen, dan kan jij jezelf nooit meer te groot of te belangrijk achten voor wat voor werk ook. Wanneer het gevoel ons bekruipt: Moet ik dat doen? Heb je niet wat beters voor mij? Heb ik daarvoor gestudeerd? Et cetera, dan mogen we aan de voetwassing denken.
Hiermee geeft het ook een bijzondere uitleg aan het Laatste Avondmaal, de Eucharistie? Wat doet Jezus met de tekenen van Brood en Wijn, waarvan Hij zegt: “Dit is mijn Lichaam” “Dit is de beker van het nieuwe verbond in mijn Bloed”? Wanneer Hij het Brood en de Beker deelt. In het licht van de voetwassing zegt Hij daarmee: Wie dit Brood aanneemt en wie drinkt uit mijn beker, zegt Ja en Amen op mijn Verbond. Als de Heer bereid is zijn leven voor ons te geven, als God Zelf zijn leven voor ons geeft, wie van ons kan dan nog zijn leven weigeren te geven voor God en de naaste? God dient mij, dus dien ik mijn naaste. God geeft zijn leven voor mij, dus geef ik mijn leven voor mijn naaste. Zo zit zijn Nieuwe Verbond in elkaar.
Het is niet zozeer een zoetelijk Verbond, geen Verbond van alleen maar troost en verkwikking, niet zozeer een mooi Verbond dat is vorm gegeven in liturgie met muziek en zang. Dat mag erbij horen, het maakt de Boodschap verteerbaar en toegankelijk. Maar laten we oppassen dat we de radicaliteit van zijn Boodschap niet vergeten. Zijn Verbond is ook niet een bonus op de rest, iets dat erbij komt. Wie ‘ja’ zegt op zijn Verbond, gaat een levensverbintenis aan. Wie ‘Amen’ zegt op de Communie, zegt :”Ja, dat wil ik” op zijn Verbond. Wie ‘Amen’ zegt op de Communie, zegt: “Ja, dat wil ik; ik sta achter deze waarheid; ik wil God en mijn naaste dienen; ik wil mijn leven geven ten dienst van God en mijn Naaste.”
Met deze maaltijd laat Jezus ons een onovertroffen erfenis na. Hierin vinden we het geheim hoe Hij omgaat met leven en liefde, met lijden en sterven; hoe hij omgaat met kwaad en bedrog, met verraad en intrige; hoe Hij omgaat met eenzaamheid midden tussen anderen. Het is een onovertroffen erfenis, want zo wijst Hij een weg die de wereld ons niet kan wijzen. Deze verbondsmaaltijd, deze voetwassing zegt ons met goddelijke wijsheid dat je kwaad en lijden slechts op zijn manier echt kan overwinnen. Iedere andere manier, door geweld of tegen Gods geboden in, zal het lijden in de wereld soms even schijnbaar verminderen, maar uiteindelijk vermeerderen, verergeren.
Hoe? Door zelf onschuldig te blijven, door te verdragen en met grotere liefde de omstandigheden ten goede te keren. Door zijn alles overtreffende liefde verandert Jezus de dingen van binnenuit. Die verandering is meer werkelijk dan alles wat wij aan veranderingen kunnen waarnemen. Zo verandert Hij Brood en Wijn in zijn Lichaam en Bloed, van binnenuit. Zo verandert Hij ons in kinderen van God, van binnenuit. Zo verandert Hij deze wereld in Gods Koninkrijk, door de verandering van binnenuit.
Jezus wordt belasterd, zijn goede Naam wordt geschonden, Hij wordt besmeurd door het bloed en door de slijk gehaald. Voor de wereld is Hij onaanzienlijk. Voor God is Hij op zijn mooist. Sterven voor het goede, sterven zoals Hij, betekent nieuw leven. Daar staat God garant voor. Wie bereid is zo in zijn Verbond te staan, die weet zich verzekerd van Gods trouw door de dood heen. Maaltijd, Aanwezigheid, Verbond en Offer. Hier begint het echte priesterschap. Niet alleen dat van de gewijde priester, maar ook het priesterschap van alle gedoopten en van alledag. Geven opdat anderen leven. Dat kunnen we alleen als Hij onze krachtbron is, vanuit de kracht van zijn Verbond. Want Hij heeft al ‘Ja’ gezegd met hart en ziel, met heel zijn Lichaam, als een slaaf die ons de voeten wast. Amen.
Voorbede
Bidden wij als Gods kinderen vol vertrouwen tot onze vader in de hemel.
Wij bidden in dankbaarheid, dankbaar voor de gaven van de Eucharistie, voor het priesterschap, sacramenteel en algemeen, dankbaar voor de Kerk; wij vragen dat alle gelovigen mogen groeien in onderlinge verbondenheid, bijzonder door het Nieuwe verbond van Christus. (Laat ons [zingend] bidden.)
Wij bidden voor Kerk en wereld. Wij vragen om navolgers van Christus, navolgers in dienstbaar leiding geven; navolgers die slechts het goede van de ander voor ogen hebben; navolgers die hun leven inzetten voor heelheid van mens en maatschappij. (Laat ons bidden.)
Wij bidden voor onze parochie en onze parochiekern, wij vragen om Gods hulp, dat we de gaven van de sacramenten meer en meer op waarde weten te schatten. dat ze voor ons allen een bron van genade-kracht en inspiratie mogen zijn. (Laat ons bidden.)
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor ouders, kinderen en kleinkinderen, wij vragen dat de dienende liefde naar binnen en naar buiten, de onderlinge verbondenheid mag verdiepen en versterken, zodat Christus de Levende in hun midden is. (Laat ons bidden.)
Intenties