Liefde, goedheid, alles in de overtreffende trap. Dit houdt Jezus ons voor ogen als enige weg naar het Rijk der Hemelen. In zijn Woord en Sacrament zoeken wij kracht om met hem die weg te gaan.
Eucharistieviering in de parochie van De H. Augustinus, in de kerk van de H. Willibrord (Oegstgeest), Sint Willibrordus (Wassenaar) en de H. Laurentius (Voorschoten), weekeinde van 22 en 23 februari 2020, om 19.00, 09.30 en 11.00 uur, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: A2020DHJ07A
Lezingen
E.L: Leviticus 19, 1-2. 17-18
Psalm: Ps. 103, (102), 1-2, 3-4, 8 en 10, 12-13
T.L: 1 Korinte 3, 16-23
All: Johannes 10, 27
EV: Matteüs 5, 38-48
Homilie
Het Evangelie van vandaag is een vervolg op het Evangelie van verleden week. Toen hoorden we Jezus zeggen: “Ik zeg u: als uw gerechtigheid die van de schriftgeleerden en Farizeeën niet ver overtreft, zult gij zeker niet binnengaan in het Rijk der hemelen”. Toen gaf Hij al een paar voorbeelden, net als vandaag: “Ik zeg u geen weerstand te bieden aan het onrecht …” “Geeft aan wie u vraagt, en wendt u niet af als iemand van u lenen wil …” “Bemint uw vijanden en bidt voor wie u vervolgen …” En als afsluiter: “Weest dus volmaakt, zoals uw Vader in de hemel volmaakt is”.
Tja, ga er maar aan staan. Wees dus volmaakt. Het woord alleen al, volmaakt; is dat voor een mens weggelegd? Zelfs de heiligen hebben hun onvolmaaktheden, heiligen gingen dikwijls biechten, erkenden hun zwakheden, er is geen heilige die zichzelf volmaakt vindt. Schetst Jezus hier een onhaalbaar ideaal? Wat kan Jezus hier dan mee bedoelen?
Waarschijnlijk heeft Jezus aan de tekst in leviticus in de eerste lezing gedacht, daar staat: Zeg tot heel de gemeenschap van de Israëlieten: Wees heilig, want Ik, DE HEER uw God, ben heilig. Ieder van u moet eerbied hebben voor zijn moeder en vader. De sabbatdagen die Ik heb voorgeschreven moet gij onderhouden. Ik ben DE HEER uw God. Laat u niet in met afgoden en maak geen metalen beelden. Ik ben DE HEER uw god. “ (Leviticus 19, 1-4).
Het lijkt erop of Jezus hier het woord volmaaktheid gebruikt om iets extra’s aan te geven, een verschil tussen wat Mozes in het Boek Leviticus ons voorhoudt en wat Jezus ons voorhoudt. Denk aan de tien geboden. De geboden in onze verbondenheid met God en de geboden voor onze verbondenheid met elkaar. Maar niet stelen, niet vals getuigen, je vader en moeder in ere houden is toch nog iets anders dan je vijanden beminnen, de andere wang toekeren, anders gezegd, alle onrecht overtreffen met een grotere liefde.
Is dat wel haalbaar? Soms ontmoet je mensen die een soort natuurlijke mildheid hebben en een soort aangeboren zelfbeheersing. Maar ga je met hen praten, dan hoor je meestal dat ze een hele weg hebben afgelegd om zover te komen. Dat is wat we bedoelen met de navolging van Christus. Heilige kunnen ons op dat punt inspireren en tot coorbeeld dienen, we kunnen veel van hen leren.
Een voorbeeld dat me in gedachten schiet is Theresia van Lisieux, een jonge heilige, op haar 24e gestorven. Ze schrijft over een kleinzieligheid in haar jeugd en het moment van genade dat haar hielp om zich daaroverheen te zetten. Voor haar medezusters was ze gewoon een van de zusters. Slechts een paar zusters werden iets gewaar van haar strijd en haar intense verbondenheid met God. Theresia had zich geoefend om haar persoonlijke voorkeur of afkeer ten opzichte anderen te overwinnen. Zo schreef ze dat ze veel moeite had met een van de zusters, maar dat ze voor haar juist extra haar best deed. Na de dood van Theresia, onbewust van de situatie vermeldt die bewuste zuster dat zij steeds een bijzondere genegenheid van Theresia had ervaren; “Ze moet wel veel van mij gehouden hebben.” Dat was inderdaad waar, maar niet door een natuurlijke sympathie, of door de natuurlijk vriendschap, het houden van is hier de liefde van Christus die Theresia in staat stelden haar menselijke houding te overwinnen. Dat had Theresia van Jezus geleerd en zo werd het leven daar in het klooster, doordat Theresia zichzelf overwon voor de anderen beter, aangenamer, leefbaarder.
Ik denk dat Jezus zoiets ook voor ogen staat. De tien geboden zijn een goede basis, zoals de wetgeving in een land de basis zijn voor een goed geordende samenleving. Maat de wetgever kan met zijn wetgeving mij niet verder krijgen dan dat ik me aan de wet houd. Jezus spreekt over Gods Koninkrijk: “Als uw gerechtigheid die van de schriftgeleerden en Farizeeën niet ver overtreft, zult gij zeker niet binnengaan in het Rijk der hemelen”.
Willen we deze wereld echt leefbaar maken, ofwel zoals onze bisschop van den Hende dat benoemt met de Kerk als netwerk van liefde om te bouwen aan een beschaving van liefde, dan vraagt dat meer dan de wet naleven. Jezus navolgen is een oproep tot een liefde waarmee we het gewone overtreffen, dat is een stap naar de volmaaktheid waar Jezus over spreekt.
Die weg ga je stap voor stap, dat betekent werken aan jezelf, met Gods hulp, niet verlange dat die ander verandert, maar kijken hoe je zelf met de zwakheden van die ander om kunt gaan. Als die ander ook die weg opgaat, en ook aan zichzelf werkt, komt er vanzelf een moment dat de verhoudingen vebeteren. Maar als wij de verandering van de ander verwachten en ons eigen gedrag niet verbeteren, dan komen we niet verder. “Weest dus volmaakt, zoals uw Vader in de hemel volmaakt is”.
Deze woorden van Jezus zijn dus niet bedoeld om ons af te schrikken. Ja, we moeten in alle nuchterheid constateren dat we dit uit onszelf zo niet bereiken. Maar Hij wijst een weg. “Kom, volg Mij”. Kom, volg mij na. Doe zoals Ik. Zet stappen op die weg. Ik ben die Weg. Zoek de waarheid over God, over de mens, over jezelf. Ik ben de Waarheid. Kom tot leven, tot echt leven, overtref de wereld. Ik ben het Leven. Zo bereik je het Rijk der Hemelen. Amen.
Voorbede
Bidden wij om de komst van Gods Koninkrijk.
Wij bidden voor de Kerk, dat allen die door het doopsel zijn herboren tot een leven met God, ook de weg gaan die Jezus wijst. Dat ze aan zichzelf werken door Jezus na te volgen, in hun denken en doen, in hun woorden en daden, in heel hun leven. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze wereld, dat mensen van goede wil samenwerken aan een rechtvaardige samenleving, dat ze zich niet laten ontmoedigen door alle negatieve tegenkrachten, maar dat ze zich gesteund weten en het volhouden. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochie en onze parochiekernen, om een mentaliteit waarin we niet kwaadspreken over elkaar, dat we bereid zijn zelf de eerste stap te zetten naar verzoening, dat we in alles de houding van Jezus voor ogen hebben als voorbeeld voor heel ons leven. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor echtparen, ouders, kinderen en kleinkinderen, om een overtreffende liefde waarin menselijke zwakheden veilig zijn bij de ander en bij onszelf, om wijsheid en deskundigheid, om trouw en geduld. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties