Soms moet je je woorden op een goudschaaltje wegen. Toch vraagt het Evangelie uiteindelijk om openlijke verkondiging in volledige vrijheid. Hier in Gods huis mag Gods woord in volle vrijheid klinken, hier horen we vandaag dat wij God alles waard zijn.
Eucharistieviering in de parochie van De H. Laurentius en Elisabeth, weekeinde van 20 en 21 juni 2020, om 17.00 en 11.00 uur, door plebaan Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: A2020DHJ12A
Lezingen
E.L: Jeremia 20, 10-13
Psalm: Tussenzang Ps. 69 (68), 8-10, 14 en 17, 33-35
T.L: Romeinen 5, 12-15
All: Handelingen 16, 14b
EV: Matteüs 10, 26-33
Homilie
Wat is een mens waard? Misschien een vreemde vraag, maar in de medische wetenschap en bij de zorgverzekeringen is deze vraag niet nieuw. Kort geleden werd er nog gediscussieerd over een nieuw peperduur medicijn. Als één patient de verzekering honderrduizend euro per jaar kost, is dat dan verantwoord naar andere patiënten? Of twee ton, of een half miljoen, wat mag de gezondheid van een persoon kosten? Wat is een mensenleven waard?
Kijk je naar de oorlogsgebieden, dan komt die vraag terug, burgerdoden bij een bomaanval, honderdduizenden doden in Rwanda eind vorige eeuw in de strijd tussen Hutu’s en Tutsi’s. Wat is een mensenleven waard? Paus Franciscus heeft meerdere keren een appel gedaan op de landen rond de Middellandse zee om dat gebeid niet tot een groot kerkhof te laten worden met de dood van duizenden vluchtelingen. Wat is hun leven ons waard?
Toen de Nazi’s begonnen met het uitmoorden van de Joden en dat technisch wetenschappelijk aanpakten, hadden ze eerst hun ideologie uitgewerkt. Ze moesten tenslotte een legitimatie hebben om Joden uit te kunnen moorden. Daarvoor gebruikten ze de evolutieleer die toen nog nieuw en modern was. Ze verzonnen übermenschen en untermenschen. Je moest de evolutie een handje helpen en de untermenschen versneld vernietigen, dan kon de übermensch floreren en kreeg je een betere samenleving. Mensen die dit geloofden, konden zonder enige gewetenswroeging Joden en Roma’s en homoseksuelen, maar na verloop van tijd ook katholieke priesters en religieuzen liquideren. Als je de juiste ideologie hebt, een die past bij jouw onderbuikgevoelens, dan wordt na verloop van tijd elk geluid van het geweten overstemd en tot zwijgen gebracht.
Vandaag is er aandacht voor racisme. Dat is goed. Het is nodig dat daar aandacht voor is. Toch is het een illusie te denken dat je met protesten de structuren zo verandert dat dit zou eindigen. Discriminatie heeft vele vormen, het verandert per generatie slechts van gezicht, van onderwerp, van stijl en het verbergt zich telkens weer in een nieuwe blinde vlek en zo blijft disciminatie onzichtbaar voor hen die zich er schuldig aan maken.
De kern van discriminatie zit in ons hart: Wat is de ander mij waard? Psychologen en sociologen bestuderen al meer dan honderd jaar gedrag van mensen en groepen. Talloze theorieën en stellingen zijn er geponeerd, veel wetenschappers proberen het gedrag te verklaren vanuit de evolutie, maar wat doe je met al die theorieën? Als je een beetje pech hebt komt er een nieuw nazidom op dat jouw theorie tot ideologie ombuigt en misbruikt voor hun doel.
De Kerk gelooft dat God ons een antwoord heeft gegeven dat veel verder reikt en dat ook standhoudt. De Kerk erkent dat de mens een gebroken mens is, dat onze ethiek wankel is, dat we soms het goede willen, maar vaak niet doen. Het antwoord van God is een Mens die wel 100% voor het goede kiest, een voorbeeld, een helper, een steun, zijn Zoon, Jezus van Nazaret, de Christus.
Die Jezus, zegt ons vandaag: “Weest niet bang voor de mensen. Niets is bedekt of het zal onthuld, niets verborgen of het zal bekend worden. Wat Ik u zeg in het duister, spreekt dat uit in het licht, en wat ge u in het oor hoort fluisteren, verkondigt dat van de daken”.
Jezus trok rond met zijn leerlingen, hij verkondigde zijn leer met het gevaar te worden opgepakt door de overheid. Hij onderrichtte zijn leerlingen in de afzondering, terwijl ze onder elkaar waren. Maar dat is niet de toekomst, zegt Hij; de toekomst is verkondiging vanaf de daken. Onze kerkklokken zijn daar de figuurlijke herinnering aan. Verkondiging vanaf de daken, openlijk verkondiging, transparantie, als kenmerk van de Christelijke verkondiging.
Helaas kan dat ook nu niet overal, want de geschiedenis herhaalt zich met christenvervolgingen, zodat Gods liefde en de gelijkwaardigheid van elke mens, zijn Evangelie, ook nu in veel landen niet vrij en openlijk verkondigd kan worden. Maar ook voor hen geldt de belofte dat het eens wel zal kunnen.
Jeremia in de eerste lezing had in zijn tijd ook die ervaring. Magor-Missabib had hij tegen de hoofdopziener van de tempel gezegd, je zult van nu af dreiging-van-alle-kanten ondervinden. Jeremia had geen leuke boodschap, dus pruimden de mensen hem niet. Uiteindelijk beseft Jeremia dat hij op God kan vertrouwen, ondanks alle tegenstand en problemen die hij ondervindt. We hoorden het aan het slot: “Zingt een lied, een loflied voor de Heer, want Hij heeft het leven van de arme uit de macht van de boosdoeners gered.”
Ik begon met de vraag wat een mensenleven waard is. In onze samenleving lijkt het aan de ene kant niet in geld uit te drukken te zijn, aan de andere kant lijkt een mensenleven soms niets waard te zijn.
Dan is het goed te weten dat voor God iedere mensenkind, al vanaf het begin in de moederschoot, tot de laatste snik op het sterfbed, alles waard is. We hoorden het Hem zeggen in het Evangelie: Verkoopt men niet twee mussen voor een stuiver? En toch zal buiten de wil van uw Vader niet één mus op de grond vallen. Bij u echter is zelfs ieder haar van uw hoofd geteld. Weest dus niet bevreesd; gij zijt méér waard dan een zwerm mussen. Door zijn sterven op het kruis heeft Jezus getoond dat hij dit meent. Wij zijn Hem alles waard. Waarvoor zouden we dan nog bang zijn? Amen.
Voorbede
Bidden wij vol vertrouwen tot God die ons mateloos liefheeft.
Wij bidden voor de Kerk, bijzonder in de landen waar geen geloofsvrijheid of vrije pers is. Dat de gelovigen Gods hulp ervaren; dat God hen doet standhouden in geloof en liefde, dat zij stappen blijven zetten op de weg die leidt naar vrede. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze samenleving en voor onze regering, dat we het goede midden weten te vinden tussen beperkende maatregelen en fundamentele vrijheden, om verstandig beleid waarbij de meest kwetsbaren beschermd worden. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochie en onze parochiekernen, bidden we dat deze vreemde periode ons dichter bij elkaar mag brengen, dat angst ons leven niet bepaalt, maar dat we met vreugde durven leven in het geloof dat wij veilig zijn in Gods hand. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor echtparen, ouders, kinderen en kleinkinderen, dat we groeien in het evenwicht tussen vrijheden en verantwoordelijkheden, tussen persoonlijke gezondheid en economisch belang, dat we geen grenzen stellen aan onze zorg voor mensen. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties