Naastenliefde, diaconie en caritas; in de lezingen van vandaag worden we aan die praktijk herinnerd.
Eucharistieviering in de parochiefederatie H. Laurentius (RRM), in de kerken van de H. Liduina (Hillegersberg), de Pax Christi (Spangen) en de HH. Laurentius en Elisabeth (Kathedraal), weekeinde van 4 en 5 februari 2023, om 19.00, 09.30 en 11.00 uur, door plebaan Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: A2023DHJ05A
Lezingen
E.L: Jesaja 58, 7-10
Psalm: Ps. 112 (111), 4-5, 6-7, 8a en 9
T.L: 1 Korinte 2, 1 -5
All: Johannes 6, 64b en 69b
EV: Matteüs 5, 13-16
Homilie
Hoe gaat het met u? … Dat lijkt soms een routinevraag: Hoe gaat het? Goed hoor. En met jou? Ja ook goed. Nou, dag hoor. Tot ziens.
Hoe gaat het? Elke twee jaar komt er een rapport uit over hoe het op sociaal gebied gaat met Nederland. Hoe gaat het met Nederland? Hoe sociaal zijn wij hier in ons landje? Bij de komst van Oekraïners naar Nederland groeide ineens de bereidheid om mensen op te vangen en te doneren. Maar door de inflatie houden mensen weer meer de hand op de knip.
Onze hulpvaardigheid gaat op en neer. En dat is van alle tijden. Vandaag spoort de profeet Jesaja zijn tijdgenoten en nu ook ons nu aan: “Deel uw brood met de hongerigen, neem de dakloze zwervers op in uw huis, kleed de naakten die gij ziet, en keer u niet af van uw medemensen.”
En Jesaja verbindt er iets aan. Hij zegt: “Wanneer gij dan tot de Heer bidt, zal Hij u verhoren, wanneer gij dan tot Hem roept, zal Hij antwoorden: ‘Hier ben Ik!’” Dat is een mooie gedachte; zoals het gezegde luidt: “Wie goed doet, goed ontmoet.” Liefdevol en sociaal gedrag wordt beloond, zegt Jesaja. God beloont je, als jij goed bent voort je naaste.
Toch zit er een gevaar in die gedachte, vooral als je denkt dat je die beloning hier op aarde, het liefst meteen in ontvangst kunt nemen. Dat dit niet zo is, horen we in het Evangelie: Jezus heeft alleen maar goed gedaan, grenzeloos, Hij ging tot het uiterste en vroeg ook veel van zijn leerlingen. Toch werd dat niet beloond. Integendeel; Jezus werd vals beschuldigd, mishandeld en aan het kruis geslagen. Dat is duidelijk niet ‘wie goed doet, goed ontmoet’; het is eerder ‘stank voor dank’.
Mensen reageren dan soms met de houding: Ik ben wel goed maar niet gek. Dat overkomt mij geen tweede keer. Maar die reactie is nu net niet de bedoeling. Jezus heeft tijdens zijn leven ook allerlei tegenslagen gehad en uitingen van ondankbaarheid. Bij het meisje dat gestorven was werd Hij uitgelachen. Toen Hij in Nazareth, zijn vaderstad, een stevige preek hield, gooiden ze Hem de synagoge uit en probeerden Hem van de heuvel af te duwen. Van de tien melaatsen kwam er maar een terug om Hem te bedanken. Toen Jezus bij een stad in Samaria kwam, wilden ze Hem daar niet ontvangen. Want Hij was op weg naar Jerusalem. En na een indrukwekkende genezing in het Land van de Gerasenen vroegen ze Hem hun gebied te verlaten. Dat hield Jezus niet tegen om zijn weg voort te zetten, te verkondigen, mensen te bevrijden en te genezen. Jezus ging door met goed doen.
Jezus durft de beloning aan God zijn Vader over te laten en pas voorbij de dood in ontvangst te nemen. Jezus biedt weerstand aan de twijfel of het allemaal wel de moeite loont, of het wel verschil maakt om goed te doen, of het wel iets uithaalt om mensen te vergeven, of het wel verstandig is om mensen een nieuwe kans te geven. Al die vragen komen van tijd tot tijd op. Maar Jezus blijft trouw aan zijn opdracht.
Jan Maasen die verleden jaar als medewerker diaconie afscheid nam van het Bisdom Rotterdam, schreef een boekje over diaconie, met de titel Liefde als Rode Draad. Daarin kun je lezen dat armenzorg niet alleen christelijk is; ook keizers en Farao’s hadden zorg voor de armen. Zorg van zieken en armen kwam je op veel plekken tegen. Je zag het ook in meerdere religies. Toch bracht de Christelijke naastenliefde iets nieuws. Christenen gingen in hun naastenliefde verder dan anderen, er was geen aanzien van persoon, er hoefde niets tegenover te staan, de beloning komt van God en vooral in het leven na de dood; je vergaart een schat in de hemel, zo noemt Jezus het.
Vandaag in het Evangelie herinnert Jezus ons aan het doen van goede werken, diaconie, caritas, naastenliefde, bijzonder in de laatste zin van het Evangelie. Daar staat: “Zo moet ook uw licht stralen voor het oog van de mensen, opdat zij uw goede werken zien en uw Vader verheerlijken die in de hemel is”.
Jezus laat ons weten dat de waardering en de dankbaarheid niet zozeer naar ons moeten terugkeren. Hij zegt: “Opdat zij uw Vader verheerlijken die in de hemel is.” Deo Gratias. God zij gedankt. Je hoeft mij niet te bedanken, maar dank God die dit mogelijk maakte.
Diaconie en Christendom horen bij elkaar vanaf het allereerste begin. Twee weken geleden hoorden we het in de laatste zin: “Jezus verkondigde de Blijde Boodschap van het Koninkrijk en genas alle ziekten en kwalen onder het volk”.
Nu terug naar Jesaja in het begin. Hij schreef: “Wanneer gij dan tot de Heer bidt, zal Hij u verhoren, wanneer gij dan tot Hem roept, zal Hij antwoorden: ‘Hier ben Ik!’” Wanneer wij de indruk hebben dat het niet goed gaat met de Kerk, dat de nieuwe generatie Jezus vergeet en niet leeft naar Gods bedoelingen. Dan kunt u denken, ik moet meer bidden, meer vasten en boete doen. Dat is niet verkeerd, maar vandaag worden we eraan herinnerd dat ons gebed niet wordt verhoord als wij niet eerst zelf de naastenliefde beoefenen.
Ons geloof kan niet zonder diaconie. Wij hebben in onze parochie rond de kathedraal geen echte werkgroep diaconie of caritas meer. Misschien moeten we daar samen iets aan doen. Amen.
Voorbede
Bidden wij tot God in geloof en vertrouwen.
Wij bidden voor alle kerkelijke vormen van diaconie en caritas, om een nieuw elan, inzet en vindingrijkheid om mensen te bereiken die hulp en steun behoeven. Wij vragen dat bij alle geldelijke en materiële steun mensen ook bereid zijn tijd en energie te geven. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze wereld, dat de nationale en internationale hulporganisaties in staat zijn politieke belangen te overstijgen en mensen overal ter wereld te hulp te komen. Wij denken aan vluchtelingen in oorlogsgebieden en bootvluchtelingen die aan hun lot worden overgelaten. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochie en onze parochiekernen, dat wij oog hebben voor elkaar, zorg hebben voor eenzamen en zieken, dat we niet kijken naar afkomst of achtergrond, maar vanuit de liefde van Christus en met de wijsheid van de Heilige geest mensen nabij zijn. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor echtparen, ouders, kinderen en kleinkinderen; dat wij zelf leven vanuit naastenliefde en delen met elkaar, dat we dit doorgeven in de opvoeding tot opbouw van een netwerk van liefde en een beschaving van liefde. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties