Een zieke dochter, maar Jezus reageert niet. Wat betekende dat toen en wat betekent dat nu voor ons?
Eucharistieviering in de parochiefederatie H. Laurentius (RRM) in de kerken van de H. Liduina (Hillegersberg) en de HH. Laurentius en Elisabeth (Kathedraal), weekeinde van 19 en 20 augustus 2023, om 09.30 en 11.00 uur, door plebaan Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: A2023DHJ20AAUFX
Lezingen
E.L: Jesaja 56, 1. 6-7
Psalm: Ps. 67 (66), 2-3, 5, 6 en 8
T.L: Romeinen 11, 13-15. 29-32
All: Matteüs 4, 23
EV: Matteüs 15, 21-28
Homilie
Stel dat u die Kananeese vrouw uit de streek van Tyrus en Sidon bent. Stel dat u een ziek kind hebt en probeert bij Jezus te komen. Stel dat de leerlingen, de apostelen en de anderen om Jezus heen, u proberen tegen te houden. Stel, u zet toch door, maar Jezus geeft geen antwoord. Wat zou u dan doen? Had u het dan al opgegeven?
Stel, u zou net als deze Kananeese vrouw toch volhouden en het lukt u toch bij Jezus te komen en uw smeekbede bij Hem neer te leggen en dan van Jezus als antwoord krijgen: “Het is niet goed het brood dat voor de kinderen bestemd is, aan de honden te geven.” Wat zou u denken? Zou u niet dubbel teleurgesteld en gedesillusioneerd vertrekken?
Deze Kananeese vrouw komt daar niet voor zichzelf, ze komt voor haar dochter. Ze komt naar Jezus toe omdat ze geen andere hulp kan vinden. Waarom geeft Jezus zo’n onsympathiek antwoord?: “Het is niet goed het brood dat voor de kinderen bestemd is, aan de honden te geven.”
Daar is veel over nagedacht. Wie zijn hier de kinderen en wie zijn hier de honden? De kinderen zijn het volk van Israël. De honden zijn in dit geval de heidenen in het gebied van Tyrus en Sidon. Waarom gebruikt Jezus zo’n harde beeldspraak? Hij had ook kunnen zeggen: “De Vader geeft het eten voor de kinderen niet aan vreemden”. Maar Jezus duidt waarschijnlijk op iets anders. Er wordt wel gedacht aan de Baäl-cultus waar die steden om bekend stonden en ook aan de tijden dat koningin Izebel de profeet Elia probeert te doden. Van diezelfde koningin Izebel lezen we dat de honden haar verslonden op het akkerland van Jizreël en dat niemand haar begroef.
Er is nogal wat gebeurd in de geschiedenis tussen Israël en de steden Tyrus en Sidon en misschien dat wij niet helemaal de zinspeling van Jezus begrijpen; deze Kananeese vrouw begrijpt precies waar Jezus op doelt. Maar, … zij houdt vol. Het feit alleen al dat Jezus antwoord geeft, biedt haar hoop. Hij heeft het zwijgen doorbroken. Ze beseft dat ze geen recht heeft op de hulp van Jezus. Maar de liefde voor haar dochter doet haar standhouden.
Inderdaad. Zij vindt geen heil bij de god Baäl of bij de Baäl-priesters. Zij beseft dat die niets voorstellen en geen heil brengen. Zij komt naar Jezus, naar de God van Israël. Zij durft te komen, want ze heeft gehoord dat de God van Israël barmhartig is en vergevingsgezind. Ze geloof in Jezus door wat ze over Hem heeft gehoord. En haar volhardend gebed wordt beloond.
Maar er is nog iets waarom Jezus afhoudend reageert. Daarin speelt niet alleen de geschiedenis een rol. Jezus is bezig met zijn zending voor Israël. Israël is vanouds de bruid van het Oude Verbond. Jezus komt om dat Verbond te bezegelen en te vernieuwen. Dan past het niet om nu ineens de heidenvolken daarbij te betrekken.
Het lijkt een beetje op de bruiloft te Kana. Daar zegt Jezus tegen Maria: Mijn uur is nog niet gekomen. Maar als Maria zich niets aan lijkt te trekken van zijn antwoord en tegen de dienaren zegt: Doe maar wat Hij je gaat zeggen. Dan gebeurt het wonder met het teken van de nieuwe bruiloft, het Nieuwe Verbond. Zo ook hier. De houding van deze heidense vrouw betekent erkenning van het verleden, ook erkenning van Jezus’ zending voor Israël. Maar ook erkenning dat God goed is en barmhartig en uiteindelijk geen onderscheid maakt. God kent geen gunstelingen (Kolossenzen 3, 25b).
Wat betekent dit voor ons? Wij zijn christenen uit de heidenen. Daar spreekt Paulus in de tweede lezing over. Wij moeten beseffen dat Christen zijn een genade is, geen verdienste. Kijken we naar ons verleden dan hebben onze landen heel wat zwarte bladzijden in de geschiedenis, van oorlogen tot slavernij en uitbuiting. Natuurlijk beoordeelt God ons niet op de geschiedenis achter ons waar wij geen deel aan hadden, maar we kunnen van deze Kananeese vrouw leren bescheiden te zijn, geen aanspraak te maken, ons niet te verheffen boven anderen, maar vol geloof en volhardend te bidden en aan te houden totdat Jezus antwoord geeft.
Zo staat deze vrouw net als Maria voor de Kerk als bruid, nu als de Kerk uit het heidendom. En die dochter; wie is dat? We kennen het verhaal van de honderdman die komt zeggen dat zijn dochter van twaalf jaar doodziek is. Als Jezus aankomt is ze al overleden. Jezus wekt haar weer ten leven. Dat gaat over Israël dat in haar houding, liefde en toewijding aan God een dood geloof heeft. Jezus komt Israël tot leven wekken. Deze dochter uit de heidenen is niet dood. Zij is bezeten. Het is het gevolg van de afgodendienst waar het land mee bezaaid ligt. Een verkeerde ideologie, een foute cultuur, onwaarheid, bedrog, onzuivere motieven die een land in de greep houden, afgoden die dominant zijn; heidendom ten top. Dat is de bezetenheid waar haar dochter onder lijdt. Hier gaat het dus niet om de dochter Sion, dochter Jerusalem (Sefanja 3, 14-17), maar om dochter Tyrus, om dochter Sidon die tot geloof komen en zich eerder bekeren dan Chórazin, Betsaïda en Kafarnaüm (Matteüs 11, 21-22).
Jezus kende de tekst die we in de eerste lezing hoorden: De brand- en slachtoffers van de vreemdelingen zullen Mij aangenaam zijn op mijn altaar, want mijn huis zal worden genoemd: een huis van gebed voor alle volken.” Dat zijn wij. Volhardend gebed, in eenvoud van hart, geloof in Jezus, in Gods liefde maken het verschil. Dit opent Gods vaderhart en brengt ons genezing. Amen.
Voorbede
Bidden wij tot God die om alle mensen bekommerd is.
Wij bidden voor de Kerk, dat zij de liefde van God voor alle mensen toont in haar dienstwerk en haar volhardend gebed, bidden we voor christenen wereldwijd die het moeilijk hebben, dat zij steun en hulp krijgen en standhouden. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze wereld, voor alle oorlogsgebieden, van Oekraïne tot Darfour, van Jemen tot Congo en voor nog zoveel landen in grote nood door honger of verwoesting. Vragen wij Gods vindingrijke genade in de harten van mensen opdat er vrede en herstel komt. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochie en onze parochiekernen, voor zieke parochianen thuis en in de ziekenhuizen, om goede medische zorg, bidden wij ook voor allen die lijden aan psychische en mentale problemen, dat zij mogen genezen en opbloeien. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor ouders, grootouders, kinderen en kleinkinderen, bijzonder voor zieke kinderen, om herstel en genezing en voor de kinderen die binnenkort weer naar school gaan, dat zij een goed schooljaar mogen hebben. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties: