Mensen scheppen tegenstellingen. Jezus overbrugt ze.
Eucharistieviering in de kerken van de H. Albertus Magnus (Blijdorp), H. Liduina (Hillegersberg) en de Gemeenschap van Overschie, weekeinde van 21 en 22 oktober 2023, om 12.00, 19.00, 09.30 en 11.00 uur, door plebaan Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: A2023DHJ29A
Lezingen
E.L: Jesaja 45, 1. 4-6
Psalm: Ps. 96 (95), 1 en 3, 4-5, 7-8, 9-10a en c
T.L: 1 Tessalonicenzen 1, 1-5b
All. Vers. Filippenzen 2, 15-16
EV: Matteüs 22, 15-21
Homilie
De lezingen van vandaag brengen veel onderwerpen met zich mee. Wat heeft Cyrus in de eerste lezing te maken met ons hier in Nederland en met het geweld in Gaza en Israël?
In het Evangelie zien we hoe Farizeeën en Herodianen Jezus een valstrik willen zetten. En Paulus staat daar tussenin met zijn vreugde omwille van het geloof in Christus.
Eerst Cyrus; koning, keizer, oosters vorst, een machtig man. Cyrus de Grote is de stichter van het Perzische rijk. Hij heerste over dit rijk van ongeveer 559 tot 530 voor Christus. Hij stond toe dat de volken in zijn rijk hun eigen goden vereerden. Hij gaf toestemming aan de ballingen uit Juda om naar hun land terug te keren en de tempel in Jeruzalem te herbouwen.
Kende deze Cyrus de God van Israël? Waarschijnlijk niet of nauwelijks. Bad hij dan tot God en luisterde hij naar God. Dat is dus zeer de vraag. Hoe kan Jesaja dan in de eerste lezing zeggen: “Zo spreekt de Heer tot Cyrus, zijn gezalfde, die Hij bij zijn rechterhand heeft genomen om de volkeren voor hem neer te werpen, om koningen de gordels van de lenden te trekken, om deuren voor hem open te stoten…”.
Jesaja laat ons zien dat God ook door vreemde koningen en vreemde machten zijn plan tot vervulling brengt. Cyrus wilde een wereldrijk vestigen en bleef zo’n dertig jaar aan de macht. Hij had inzicht Hij paste toen reeds een soort vrijheid van Godsdienst toe. Daarmee hield hij vele volkeren te vriend. Maar Jesaja ziet hier Gods hand in, dit idee kwam niet van Cyrus zelf maar God had het hem ingegeven. God zegende ook zijn militaire acties.
Hier zien we iets wat bij Jezus op een andere manier terugkomt, God en de keizer. Staat en godsdienst. Waar loopt het fout in de landen waar geen vrede wil komen? Één ding zie je vaak terugkomen. Theocratie tegenover democratie. Fanatieke religieuze groepen die willen dat hun land een theocratie is. Alles is dan onderworpen aan God via hun godsdienst. In de Islam zie je dat deze groepen de Koran en de Sharia als hoogste norm voor het land willen hanteren. Die groepen heb je ook in het Jodendom. God geeft hun dit land, zeggen zij, het is ons door God gegeven, dus nemen we het de anderen af. Ook onder hen heb je groepen die van Israël een Joodse staat willen maken met één Godsdienst. Maar op een andere manier zien we het ook in Rusland, waar de staat nauw samenwerkt met de Russisch Orthodoxe Kerk. In andere landen zien we op een andere manier dezelfde houding. In Nigaragua zie je dat een links regiem probeert de kerk en allerlei religieuze groepering monddood te maken en uit te schakelen. Daar is de linkse staatsreligie zonder God de enige toegestane ideologie. Kijk je verder in de wereld dan zie je allerlei variaties met in feite hetzelfde mechanisme. Bij al deze groepen ontbreekt Jezus. Ja zelfs als het christelijke groepen zijn die deze intolerante houding aannemen. Ook bij hen ontbreekt Jezus.
Wat zien we vandaag? Bij Jezus is het niet God of de keizer, maar God en de keizer. Jezus dwingt niemand tot bekering. Hij waarschuwt, Hij profeteert, legt uit, Hij geeft zelf het goede voorbeeld en is stevig maar geweldloos.
In vroegere eeuwen toen de katholieke Kerk nauw vervlochten was met de staat, met de keizers, met vorsten en adel, ging bekering soms ook met het zwaard. De overheid voerde dan het zwaard, maar het was omwille van één geloof, één Kerk, één staat. Dit is een uiting van gebrek aan vertrouwen. Heel de Bijbel in het Oude Testament laat zien dat het Beloofde Land niet door eigen macht wordt verkregen, maar wordt geschonken. God schenkt het niet aan hen die met geweld en valsheid hun ideeën doordrukken. Jezus zegt: “Zalig de armen van geest, want aan hen behoort het Rijk der hemelen. Zalig de treurenden, want zij zullen getroost worden. Zalig de zachtmoedigen, want zij zullen het land bezitten. Zalig die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden” (Matteüs 5, 3-7).
Wanneer wij bidden om vrede, wanneer wij vragen om de vrede van Christus, dan moeten wij begrijpen dat die vrede alleen gegeven wordt wanneer wij de weg van Christus bereid zijn te gaan. Zolang landen en groepen hun Godsdienstige of politieke macht willen vestigen met wapens, zullen zij de vrede van Christus niet kennen. Voor hen geldt wat Jezus tegen Petrus zei: “Steek uw zwaard weer op zijn plaats. Want allen die naar het zwaard grijpen, zullen door het zwaard omkomen” (Matteüs 26, 52).
Hoe brengen wij vrede, hoe bevorderen wij de vrede? Dat doen wij door mensen de idealen van Christus aan te reiken. Echte evangelisatie is het doorgeven en voorleven van de alles wat Christus ons heeft geleerd en voorgedaan. En als we dit woord van Jezus handhaven: “Geeft aan de keizer wat de keizer toekomt, en aan God wat God toekomt.”
Dit woord moeten we in de volle breedte van ons bestaan zien. De keizer, de staat, de belasting, de gemeente Rotterdam. Zij moeten doen waar zij voor staan en zij mogen rekenen op onze steun in belastingen en zorg voor onze leefomgeving. Dat is de afbeelding op de Euro. Wij dragen een andere afbeelding in ons, mensen dragen Gods beeltenis. Als Gods kinderen zijn wij geroepen om Gods liefde en trouw, Gods vergeving en barmhartigheid, Gods goedheid en zorg te tonen in deze wereld. Zo en zo alleen kunnen wij vrede brengen, de vrede van Christus. Amen.
Voorbede
Wij bidden tot God, onze hemelse Vader.
Wij bidden voor de Kerk, bijzonder voor de synode, voor alle deelnemers die ook komende week nog samen zijn, om een goede dialoog met wederzijds begrip; dat de Heilige Geest allen mag verlichten en tot goede inzichten brengen. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden met Paus Franciscus om vrede in de wereld, de vrede van Christus voor alle landen. Wij bidden om wijze mensen die haat overwinnen door naastenliefde en die in de regeringen het verschil maken tussen oorlog en vrede. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochie en onze parochiekernen, voor onze zieken thuis en in de ziekenhuizen, voor onze ouderen en vooral voor hen die lijden aan eenzaamheid, dat zij aandacht en nabijheid, verlichting en vertroosting ontvangen. Voor ons allen, dat wij als parochie onze diaconale opdracht vervullen. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor ouders en grootouders, kinderen en kleinkinderen, voor hen die van de vakantie terugkomen en voor hen die nu met vakantie zijn, dat zij als kinderen van God, in werk en in ontspanning, Gods liefdevol gelaat tonen aan de wereld. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties: