Op deze zondag worden we uitgenodigd met de apostel Thomas onze twijfel te overwinnen.
Eucharistieviering in de parochiefederatie H. Laurentius (RRM), in de kerk van de H. Liduina (Hillegersberg) en de HH. Laurentius en Elisabeth (Kathedraal), weekeinde van 15 en 16 april 2023, om 19.00, 09.30 en 11.00 uur, door plebaan Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: A2023TMP02AAUFX
Lezingen
E.L: Handelingen 2,42-47
Psalm: Ps. 118 (117), 2-4, 13-15, 22-24
T.L: 1 Petrus 1, 3-9
Vers: Johannes 20, 29
EV: Johannes 20, 19-31
Homilie
Geloof. Daarover sprak ik op paasmaandag met deze vraag: Gelooft u in de ervaring van deze vrouwen? Gelooft u dat de hemel tot hen sprak en dat de heilige Geest hen te binnen bracht wat Jezus al vooraf gezegd had, zodat ze tegen alle verdriet, alle wanhoop en ontgoocheling heen door dit woord uit de hemel, het teken van het lege graf verstaan. Geloof.
Het gaat niet vanzelf. Het geloof in de verrijzenis gaat dwars tegen onze gewone ervaring in. Daarom is de reactie van Thomas niet zo vreemd. De apostel Thomas wordt ook wel de ongelovige Thomas genoemd. Dat is wat overdreven, want zijn grote geloofsbelijdenis komt aan het einde als hij zegt: “Mijn Heer en mijn God”.
Vandaag op deze ‘Zondag van Sint Thomas’ krijgen wij de gelegenheid om onze twijfels onder ogen te zien. Waar zit uw twijfel, waar twijfelt u aan? Is er wel leven na de dood? Bestaat God wel? Bestaat de hemel wel? Is Jezus werkelijk verrezen? Kan ik wel in de hemel komen? Helpt gebed? Doet God echt iets om deze wereld ten goede te keren?
Aan twijfel zitten meer kanten. Twijfel kan je geloof ondermijnen en twijfel kan een stap zijn naar een dieper geloof. Weet u nog hoe het ging bij Eva toen ze bij de boom van kennis van goed en kwaad stond. Toen zei de slang: “Heeft God werkelijk gezegd dat u van geen enkele boom in de tuin mag eten?” Daar is het eerste haakje naar de twijfel: Is het echt zo? Daarna komt de aanval: “U zult helemaal niet sterven! God weet dat uw ogen open zullen gaan als u eet van die boom, en dat u dan gelijk zult worden aan God, door de kennis van goed en kwaad”. Hier wordt de twijfel de aanzet tot een dodelijke val.
Bij Thomas is het anders. Hij wil niet geloven. Hij durft niet te geloven. Hij kan het niet geloven. Hij weigert te geloven. Maar hij blijft bij de groep. Een keer was hij er niet bij, maar de tweede zondag wel. Hier zie je het belang van de geloofsgemeenschap. Geloven doe je niet in je eentje. Thomas heeft zijn twijfels. Een bepaalde twijfel is misschien wel de belangrijkste: Is degene die de anderen hebben gezien wel dezelfde als degene die aan het kruis heeft gehangen? Maken zij het niet veel te mooi? Is de verrezen Christus waar de leerlingen over spreken een droombeeld? Thomas verlangt zijn twijfels te overwinnen. Hij wil zijn geloof nog een kans geven. Daarom is hij er op deze zondag bij.
Hoe overwinnen wij onze twijfels? Bij de een leidt de twijfel tot het vertrek: weg van de Kerk, weg van het geloof, weg van God. Bij de ander leidt de twijfel tot nog intenser zoeken. Dat is de weg van Thomas.
Want … inderdaad, je hebt geloof nodig om de tekenen te herkennen. De vrouwen hadden een woord van de engel nodig om in het lege graf een teken te zien. De leerlingen moesten de doek zien liggen, netjes opgevouwen, om tot geloof te komen dat Jezus verrezen is. De apostelen die gingen vissen moesten door de enorme visvangst tot het inzicht komen dat het Jezus was die aan de overkant stond. De Emmausgangers herkenden de Heer niet die met hen mee liep. Ze herkenden Hem pas bij het breken van het Brood. Zonder de hulp van de hemel blijft het mysterie van de verrijzenis voor ons gesloten.
Dat is ook hier bij Thomas zo. De verrezen Heer komt in ons midden, waar twee of drie in zijn Naam bijeen zijn, daar is Hij in hun midden. Christus spreekt Thomas rechtstreeks aan. Zo mag in de liturgie zijn Woord ons hart rechtstreeks raken, alsof het alleen voor mij bestemd is. Dat overkwam Thomas en zo kwam hij tot zijn geloofsbelijdenis: “Mijn Heer en mijn God!”
Over Thomas zijn veel legenden ontstaan. Die vertellen dat hij het evangelie heeft gepredikt onder de Parthen, de Meden en de Perzen en dat hij als martelaar in Edessa is gestorven. Zo vertelt de overlevering dat hij in India geweest is, waar hij koning Gundaphar heeft bekeerd. Syrische tradities zeggen dat hij in India gestorven is. Vandaar dat oudchristelijke Indiërs ook wel ‘Thomas-christenen’ worden genoemd.
Twijfel is dus niet altijd definitief. Wie de band met de gemeenschap vasthoudt, krijgt de kans om Christus te ontmoeten, door Hem rechtstreeks te worden aangesproken en tot een diep geloof te komen, net als Thomas die daarna de wereld introk om van zijn ervaring te getuigen.
Wij leven in een nieuwe tijd. Lang geleden is het geloof in onze landen verkondigd, of dat nu in de eerste duizend jaar was hier in Nederland of vanaf de vijftiende eeuw in Kaapverdië, overal zie je in onze tijd de invloed van een moderne wereld die meer interesse heeft in winst dan in waarheid, eerder wraak neemt dan vergeeft. Dat geldt voor Nederland en ook voor Kaapverdië.
Thomas moest nóg iets leren, iets dat wij allemaal steeds moeten leren en dat te maken heeft met de kern van ons geloof. Jezus heeft ons een Nieuw Verbond van vergeving nagelaten, Hij toont de wonden in zijn handen en zegt “Vrede zij u”. Dan geeft Hij zijn apostelen de opdracht tot vergeving. “Als gij iemand zonden vergeeft, dan zijn ze vergeven, en als gij ze niet vergeeft, zijn ze niet vergeven”. Geloven in de vergeving, dat God vergeeft en dat wij moeten vergeven, dat dit de weg is naar een nieuwe wereld, dat is de boodschap van Beloken Pasen, de zondag van de Goddelijke Barmhartigheid. Amen.
Voorbede
Bidden wij tot God die de bron is van vergeving en vrede.
Wij bidden voor de Kerk, dat zij haar opdracht tot vergeving ook in onze tijd met vuur en vreugde voortzet. Wij bidden om barmhartigheid door liefde, vergeving door barmhartigheid, verzoening door vergeving en vrede door verzoening; dat de Paasvrede van Christus de wereld nieuw leven schenkt. (Laat ons [zingend] bidden.)
Wij bidden voor onze samenleving, dat liefde het wint van egoïsme, dat vergeving het wint van haat, dat trouw het wint van bekoring, dat eenheid het wint van verdeeldheid, dat geloof het wint van twijfel, dat vrede het wint van oorlog, dat delen het wint van bezitten en dat hoop het wint van wanhoop. (Laat ons [zingend] bidden.)
Wij bidden voor onze parochie en onze parochiekernen, dat de verrijzenis van Christus ons vrijmaakt en kracht geeft om Hem na te volgen, dat ieder van ons de verantwoordelijkheid draagt die wij als gelovigen hebben ontvangen, dat we zelf leven uit de vergevende liefde van Christus en die vergeving zelf ook doorgeven. (Laat ons [zingend] bidden.)
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor ouders, kinderen en kleinkinderen, om een gelovige opvoeding waarin we kinderen leren te vergeven en anderen een nieuwe kans te geven, dat ouders daarin zelf het voorbeeld geven, dat allen de vreugde van de vergevende liefde leren kennen. (Laat ons [zingend] bidden.)
Intenties