Een wonder is voor een gelovige mens niet zomaar iets onverwachts, iets onverklaarbaars, iets bijzonders. Voor een gelovig Christen heeft een wonder altijd een betekenis. Een wonder zegt iets, heeft een bedoeling die verder gaat dan alleen dat moment, het stijgt boven het persoonlijk belang uit.
Eucharistieviering 29 en 30 juli 2006, om 19.00, 09.30 en 11.00 uur in de parochiekerk van de H. Willibrord, de H. Jozef en De Goede Herder te Wassenaar, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: B2006DHJ17B
Lezingen
E.L.: 2 Kon. 4, 42-44
T.L.: Ef. 4, 1-6
Ev.: Joh. 6, 1-15
Homilie
Kent u de grote verdwijntruc? Ik bedoel nu niet belastingfraude, maar wat ze tegenwoordig illusionist noemen, de goochelaars van vroeger, een mooie dame kruipt in de kist en even later is de kist leeg; verdwenen. Ze hebben dikwijls ook een andere truc, dan halen ze een konijn uit de hoed, of een eindeloze sliert van aan elkaar geknoopte zakdoekjes. Iedereen weet dat het nep is, een truc, vingervlugheid, gezichtsbedrog of wat dan ook. De keren dat ik zoiets meemaakte, zat ik diep na te denken hoe ze dit klaarspeelden, spiegels, rook, aandacht afleiden of wat dan ook. Het intrigeerde me om te snappen hoe dat kon.
Vandaag het broodwonder. Ter verduidelijking is in de eerste lezing gekozen voor de geschiedenis van de profeet Elisa met de honderd profeten. Ze hebben maar twintig gerstenbroden, u kunt het zich wel voorstellen, ronde broden, een beetje zoals een soort dikke pannenkoek van gerstenmeel. Twintig voor honderd man. Maar één man lust er wel twee of drie. Nu moeten ze een brood per vijf man verdelen. Maar …, ze houden over.
In onze technische wereld lopen we in de val van de goocheltruc. We vragen: Hoe zit dat? Is dat nu een wonder? Waren daar ineens méér broden? Zoals het meel in de pot van de weduwe, en de olie, die niet opraakten? Of het manna, dat altijd voldoende was? We lopen in de val van ons moderne technische denken, en vragen hoe kan dat?
Er zijn ook al talloze oplossingen bedacht. 1. Ja, het is gewoon een wonder, haal je het ene brood weg dan ligt daar prompt een ander brood. 2. In de New Age spreken ze over materialisatie. Sommige mensen zouden die kracht hebben. 3. Massa-suggestie; er gebeurt niets bijzonders, maar iedereen heeft de indruk dat er iets bijzonders gebeurt. 4. Een sociaal gebeuren, doordat iedereen het weinige deelt dat hij heeft, blijkt er plotseling een overvloed te zijn. 5. Een combinatie van meerdere mogelijkheden.
Maar door zo te denken, door zo oplossingen voor te stellen, lopen we in onze eigen val, omdat we het willen oplossen. We zoeken naar de truc, naar de techniek, naar de methode, naar het systeem, naar de kracht, we willen het snappen, net als de evolutie, hoe creëert God? En vervolgens willen we het nadoen, namaken, imitatie.
Zo loop je het gevaar dat je het wonder probeert te snappen en niet het verhaal, niet de gebeurtenis. Daarom de vraag: ‘Wat is een wonder?’ Een wonder is voor een gelovige mens niet zomaar iets onverwachts, iets onverklaarbaars, iets bijzonders, dan zijn er talloze wonderen, want de meeste dingen snappen we nog niet. Voor een gelovig Christen heeft een wonder altijd een betekenis. Een wonder zegt iets, heeft een bedoeling die verder gaat dan alleen dat moment, het stijgt boven het persoonlijk belang uit. Daarom is het van belang te zien wat dit wonder wil zeggen, waar dit verhaal over gaat.
Als je in de val trapt en teveel bij het wonderlijke blijft hangen, dan schep je je eigen oplossing en vervolgens kom je niet verder dan dat. Het antwoord op de eerste stelling zou dan zijn: Ja, wonderen bestaan en Jezus kan wonderen doen. Het tweede antwoord: Jezus is medium, een magicus die kan materialiseren. De derde: Jezus weet massa-suggestie op te roepen. De vierde: Jezus weet het goede in mensen op te roepen waardoor dit een wonder lijkt. De vijfde: Jezus gebruikt meerdere strategieën. En zo kan je doorgaan, eindeloos, steeds weer nieuwe antwoorden en oplossingen en ondertussen laat je de boodschap liggen.
Wat wil dit verhaal ons zeggen? Zoals in de woestijn God zorgde voor zijn volk, door manna te geven, brood uit de hemel, zo zorgt God ook nu voor zijn volk. Zoals God zorgt voor zijn profeten, zoals Elia die bij de beek door raven wordt gevoed, die door de weduwe wordt onderhouden, zodat hij, zij en haar gezin kan leven. Zo zorgt God ook nu voort zijn mensen. Zoals God door de profeet Elisa zorgt voor de andere profeten en zij niet tekort komen, zo zorgt God ook nu. Het wonder van Jezus’ broodteken vertelt ons dat God zorgt.
Maar dan ligt er een vraag voor dit verhaal, een vraag waarop dit verhaal, dit wonderteken een antwoord is. Wat is de vraag? De vraag is: ‘Wie is Jezus?’ Is Hij de Messias, breekt met Hem het Rijk Gods door? Is Hij de beloofde, de lang verwachte? Is Hij zoon van David, Zoon van God? We lezen het antwoord. De mensen begrijpen het teken. Er staat: “Toen de mensen het teken zagen dat Hij had gedaan, zeiden ze: ‘Dit is stellig de profeet die in de wereld moet komen’”. De mensen daar snapten het. Ze vroegen niet: ‘Hoe heeft Hij dat gedaan?’ Ze zien het teken en begrijpen wat het betekent: ‘Hij is de profeet die in de wereld moet komen’.
Wat Elisa deed met 20 broden voor 100 man, doet Jezus in de allesovertreffende trap; vijf broden voor vijfduizend man. Had Elisa een brood voor vijf man, dan heeft Jezus een brood voor 1000 man. Als dat teken niet duidelijk is, wat dan wel? Waarom wordt dit verhaal doorverteld? Niet om het probleem van het wonder op te lossen. De eerste Christenen deelden alles wat ze hadden, en niemand kwam tekort en niemand hield over. Zo zou je ook dit wonder kunnen verklaren, maar dan loop je de kans te vergeten dat we eerst moeten verstaan wie Jezus is en dat zijn Woord het antwoord is dat God ons geeft.
De heiligen hebben dit begrepen. Er is een verhaal van Don Bosco. Een van de jongens, Josef Buzzetti moest kosteren, maar was vergeten extra hosties klaar te zetten. Iedereen dacht dat er in het tabernakel meer dan genoeg was. Wanneer Don Bosco de cyborie uit het tabernakel haalt blijkt deze bijna leeg te zijn, terwijl er tussen de zeshonderd en zevenhonderd jongens in de kerk zijn. Don Bosco gaat uitdelen en de cyborie raakt niet leeg. Toen iemand hier later iets over vroeg, antwoordde Don Bosco: “Die macht, die het wonder van de transsubstantiatie volbrengen kan, zal ook een vermeerdering niet in de weg staan”.
Don Bosco begreep de betekenis. Het echte wonder is dat Christus in de Eucharistie zijn leven met ons deelt, ons opneemt in zijn Verbond, ons met God verzoent, ons geestelijk voedt en onze ziel geneest. Dat wonder is oneindig veel groter dan wat meer of minder hosties. Wij zouden met een camera in de cyborie willen kijken, onderzoeken, testen. We zouden God op de vingers willen kijken en verliezen daarmee de betekenis uit het oog. We laten ons afleiden door het mindere en raken het zicht op het wezenlijke kwijt. Wie Hem navolgt, zal ook zelf de tekenen doen. Ja grotere dan deze, zal hij doen, als teken dat in Christus Gods Rijk gekomen is. Daarin mogen wij meedoen. Amen.
Voorbede
Bidden wij tot God die ons in Christus nabij blijft.
Bidden wij voor Gods Kerk, dat de Eucharistie ons allen samen blijft brengen en één maakt in het Lichaam van Christus, Gods Volk. Bidden we ook voor het dagelijks brood voor vele volken, dat zij hulp krijgen waar honger heerst. Laat ons bidden.
Bidden wij om vrede in de wereld. Dat alle volken mogen ontdekken dat alleen in eenheid en liefde – met God en elkaar – vrede te vinden is – Laat ons bidden.
Bidden wij voor alle vakantiegangers, dat zij veilig op de plaats van bestemming komen en veilig terugkeren. Dat zij genietend van de schepping ook de Schepper eren en in alles een teken zien van Gods goedheid en trouw. Laat ons bidden.
Bidden wij voor onze parochiegemeenschappen, dat wij steeds weer mogen ontdekken wat de heilige Eucharistie voor ons betekent, dat we ons blijven voeden aan deze bron van eenheid en liefde. Laat ons bidden.
Intenties