Jezus zegt ons: “Los van Mij kun je niets doen.”
Eucharistieviering 9 mei 2009, 17.00 en 19.00 uur, in de parochiekerken van De Goede herder en de heilige Willibrord te Wassenaar, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: B2009TMP05B
Lezingen
E.L.: Hand. 9, 26-31
Ps.: 22 (21), 26b, 27, 28, 30, 31, 32
T.L.: 1 Joh. 3, 18-24
All.: Joh. 15, 4, 5b
Ev.: Joh. 15, 1-8
Homilie
Los van Mij kunnen jullie niets.
Vandaag een Evangelietekst die haaks staat op onze moderne tijd. Dat is niet vreemd, want dat komt wel vaker voor, maar nu is het heel duidelijk. We leven in een tijd van individualisme. Ik heb al eerder gesproken over hoe dat in onze tijd een deel is van de maatschappij.
Het individualisme zou je een reactie op het collectivisme kunnen noemen. Maar beide uitersten zijn overdreven uitingen. Collectivisme is een gemeenschap waarin geen ruimte is voor de individuele persoon. Individualisme betreft de individuele persoon die zich niets gelegen laat liggen aan de gemeenschap.
Beide kanten hebben hun gevaren. Individuen zijn afzonderlijk kwetsbaarder voor beïnvloeding en manipulatie. Maar ook het collectief is daarvoor kwetsbaar. De tweede wereldoorlog laat zien hoe een bevolking collectief misleid kan worden.
In de kerk willen we geen individualisme en geen collectivisme. In de kerk gaat het om personen die zich verbonden weten met God en met een gemeenschap.
Het individualisme van onze tijd is van groot belang voor de commercie. Veel verschillende individuen kunnen worden aangesproken op hun eigen individuele verlangens en deze verlangens kunnen met marketing en reclame worden gestimuleerd, zodat er meer verkocht wordt. Maar de commercie weet ook goed op de collectieve bevolking in te spelen, vooral op de gevoelens dat de ander meer heeft en gelukkiger is. Met slechts één doel, meer verkopen.
In de kerk hebben we ook tijden gehad van collectivisme, waarin de individuele persoon schuil ging achter het grote geheel. Meestal ging dat gepaard aan culturen waarin de mens als individu weinig aan bod kwam. Toch was er in de Kerk altijd nog zicht op de waarde van de eigen persoon, de sacramenten zijn altijd persoonlijk, in de doop gat het om deze mens met deze naam.
In onze tijd dreigt er dus eerder het gevaar van individualisme in de kerk. Dat het alleen gaat om wat ik voel, wat ik wil en wanneer ik behoefte heb. En het lijkt mij dat individualisme nog haast grotere gevaren met zich meebrengt dan collectivisme, al zijn beiden ongewenst. Individualisme in de kerk brengt schade aan de samenhang aan de onderlinge structuur, de gemeenschap.
Vandaag de uitspraak van Jezus: “Los van Mij kunt gij niets doen.” Waar slaat dat op. Natuurlijk kunnen wij van alles doen zonder Jezus. Er zijn talloze mensen zonder geloof. Waar doelt Jezus dan op? Jezus spreekt tot zijn leerlingen en hij behoedt hen voor individualisme. De kracht die wij nodig hebben om deze wereld ten goede te veranderen, komt van God, die hebben wij niet uit onszelf. En die kracht geeft God door Jezus. Die kracht is de heilige Geest, de Geest van de Vader en de Zoon.
We gaan op weg naar Pinksteren. Op dat feest komen individu en gemeenschap, de afzonderlijke gelovige en de Kerk volledig aan bod. Iedere gelovige ontvangt die persoonlijke kracht met die persoonlijke charisma’s, maar alles werkt samen om dat ene lichaam dat de Kerk is tot leven te brengen.
Op weg gaan naar Pinksteren is open staan voor de heilige Geest. De afgelopen dagen ben ik met de priesteropleiding in Rome geweest. Ook daar zie je uitingen van groot individueel talent, van Michelangelo en Bernini, tot volkomen anonieme kunstwerken. Tegelijk zagen we in Rome hoe de kerk daar wereldkerk is, hoe al die individuele gelovigen samen bij Christus horen en één zijn in geloof.
Ik heb daar midden tussen een eindeloze rij schuifelende bedevaartgangers aan de graven van Petrus en Paulus en ook dat van onze vorige paus kunnen bidden. Midden in een internationale rij van individuele gelovigen die dit met elkaar delen. Toch tegelijk in stilte je persoonlijke nood bij God brengen rond de graven van deze heilige leiders.
Jezus zegt ons: “Los van Mij kun je niets doen.” Hier in de Mis, vieren we onze verbondenheid met Hem, een intense verbondenheid waarin de Communie het hoogtepunt is. met hem verbonden zijn, is met God verbonden zijn. God kent mij en bemint mij. Maar tegelijk worden we ons bewust dat we Onze Vader bidden, dat we broers en zussen zijn in het geloof. Als we te Communie gaan vinden we troost in die verbondenheid met God, en tegelijk beseffen we hoe God er voor ieder van ons is en hoe wij er voor elkaar moeten zijn. Daar is de vredeswens een teken van.
Ook in het dagelijks leven geldt dat we er zo voor elkaar mogen zijn, vanuit onze verbondenheid met Christus. De Communie hier mag ons helpen om in het dagelijks leven er voor de ander te zijn. Heel persoonlijk en toch in gemeenschap met anderen. Verbonden met Christus mogen wij leven geven aan elkaar. Amen.
Voorbede
Vragen wij om de heilige Geest.
Bidden wij voor alle gelovigen. Dat zij zich verbonden weten met God en elkaar, dat zij bereid zijn te investeren in de geloofsgemeenschappen. Vragen wij om een tegenkracht in deze maatschappij waarin het individu teveel centraal staat. Laat ons bidden.
Bidden wij voor onze samenleving, dat maatschappelijke leiders mogen zien hoe belangrijk verbondenheid in de samenleving is. Bidden we voor de commerciële machten dat zij het individu niet uitspelen tegenover de gemeenschap. Laat ons bidden.
Bidden wij voor onze parochies, voor dopelingen en communicanten. Dat zij zich diepe innerlijk verbonden mogen hebben met God, dat zij daarin vreugde vinden en kracht om ook met anderen die verbondenheid te beleven. Laat ons bidden.
Bidden wij voor onze gezinnen, dat de natuurlijke verbondenheid van ouders en kinderen, een goede basis mag zijn voor de diepere verbondenheid met God en de naaste. Laat ons bidden.