Sommige mensen, wel of niet gelovig, in welke cultuur ook, kunnen in hen menselijke liefde heel ver komen. Verder ook dan sommige Christenen. Maar andersom zien we ook hoe Christenen die zich werkelijk verbonden weten met Christus geen grenzen meer hebben voor de liefde. En dan overtreffen zij alle andere godsdiensten, culturen en tijden.
Eucharistieviering 16 mei 2009, 17.00 en 19.00 uur, in de parochiekerken van De Goede herder en de Heilige Willibrord te Wassenaar, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: B2009TMP06B
Lezingen
E.L.: Hand. 10, 25-26, 34-35, 44-48
Ps.: 98 (97), 1, 2-3ab, 3cd-4
T.L.: 1 Joh. 4, 7-10
All.: Joh. 14, 23
Ev.: Joh. 15, 9-17
Homilie
Een goed mens.
Het is alweer een paar jaar geleden dat ik in gesprek was met een paar ouders in mijn vorige parochie. Maar het antwoord staat me nog duidelijk voor de geest. Deze ouders waren blij met hun kleinkinderen, maar de kleinkinderen werden niet gedoopt. We hebben toch het goede voorbeeld gegeven, was één van hun opmerkingen. En het verhaal eindigde met de verzuchting: “Ach als het maar goede mensen zijn.”
Wat is een goed mens? Ooit kwam een rijke man bij Jezus sie ontevreden was over zijn leven. Hij streefde naar de volmaaktheid. Het eerste wat Jezus zei, was: “Onderhoud de geboden: Niet stelen, geen echtbreuk, eer je vader en moeder.” “Dat doe ik allemaal,” was het antwoord. Toen volgde het bekende antwoord van Jezus: “Wil je volmaakt zijn, verkoop dan wat je bezit, geef het aan de armen, kom terug en volg mij.” Maar dat was teveel gevraagd, die volmaaktheid kostte hem teveel.
Wat is een goed mens? De rijke man begon te zeggen tegen Jezus: “Goede meester.” Waarop Jezus antwoordde: “Niemand is goed dan God alleen.” Zoals Jezus ergens anders zegt: “Terwijl jullie slecht zijn, geven jullie goede dingen aan je kinderen.” Jezus heeft dus een heel hoog idee over ‘goed-zijn’. Je bent niet zomaar goed. Echt goed zijn is iets goddelijks.
Zo horen we vandaag iets over de liefde. Wat is gewoner dan de liefde? De popliedjes gaan over bijna niets anders. Hartstochtelijke liefde, of een sterk lichamelijke liefde, over dromerige liefde, vergeefse liefde en eindigende liefde. Wat is gewoner dan de liefde van ouders voor hun kinderen. Maar net als bij ‘goed-zijn’, blijkt Jezus een ander idee over liefde te hebben. Misschien zou hij deze doorsnee menselijke liefde anders noemen, soms hartstocht en verlangen, soms genegenheid en vriendschap, soms moeder- en vadergevoel of verlangen om te beschermen. Misschien ook sympathie en betrokkenheid. Ik weet niet wat voor naam Hij er soms aan zou geven, maar ik weet wel hoe Jezus over liefde spreekt: “Geen groter liefde kan iemand hebben dan deze, dat hij zijn leven geeft voor zijn vrienden.”
Uit liefde je leven geven. Dat is de liefde naar de maat van God. En dan wordt het ook ineens interessant als we lezen: “God is liefde.” “Deus Charitas est.” “Ho Theos agape estin.” Johannes gebruikt daarbij het woord ‘agape,’ het woord voor de liefde die Christus ons heeft gebracht. Liefde die niets terug verwacht, liefde die geeft en vergeeft. Tegelijk een sterke liefde.
Onze paus heeft er een volledige encycliek over geschreven: “Deus Charitas est.” Daarin bespreekt hij ook de andere termen zoals eros, amor en philoo, de vriendschap. Allemaal vormen van liefde, die een plaats hebben in de natuurlijke schepping, deel van Gods schepping en dus in zich goed. waar de paus op wijst is dat ze alleen goed zijn als ze gericht blijven op die hoogste vorm van liefde, de liefde die God is, de niet egoïstische liefde, de zuivere liefde.
Wat is een goed mens? Dat is een mens die Gods liefde zichtbaar maakt. Zo mag je zeggen dat Jezus een goed mens is. En zo hebben we waarschijnlijk zelf ook mensen voor ogen, waarvan wij zeggen: dat is een goed mens. Ik heb ooit moeder teresa ontmoet en gesproken en dat is mijn herinnering aan haar, een goed mens.
daarbij geldt wel de ervaring van de eerste Christenen, met name Paulus schrijft daarover. Het geheim is dit: ‘Christus in mij.’ Paulus weet dat hij als men niet verder komt dan menselijke liefde. En van menselijke liefde weten we de kracht en de zwakte, de zoetheid en de valkuilen. Van menselijke liefde kun je zeggen dat liefde kan omkeren in haat. Dat precies kan niet bij de goddelijke liefde. Jezus haat zijn moordenaars niet, hij bidt voor hen, dat God hen mag vergeven.
Paulus weet dat hij uit zichzelf niet verder komt dan menselijke liefde. En sommige mensen, wel of niet gelovig, in welke cultuur ook, kunnen in hen menselijke liefde heel ver komen. Verder ook dan sommige Christenen. Maar andersom zien we ook hoe Christenen die zich werkelijk verbonden weten met Christus geen grenzen meer hebben voor de liefde. En dan overtreffen zij alle andere godsdiensten, culturen en tijden.
Deze week vierden we de Eucharistie op vrijdag met de mensen in Zomerland en hebben we ook wat nagepraat. Daarbij kwam ook de vraag op tafel wat nu het verschil is tussen aan de ene kant fanatieke moslims die als martelaar willen sterven en die met een bomgordel zichzelf en anderen de dood injagen, of aan de andere kant de christelijke martelaren uit de eerste eeuwen, die bereid waren voor de wilde dieren te sterven. Dan zeg ik dat de gelijkenis maar heel oppervlakkig is. De gelijkenis is de bereidheid te sterven. Het verschil is hemelsbreed. De een dood zichzelf omdat hij denkt zo in de hemel te komen en neemt een groep mensen in de dood mee. De ander wordt vermoord, en al stervend getuigt hij of zij van Gods liefde en trouw die verder reikt dan de dood. Zo inspireert de martelaar of martelares anderen tot een leven in liefde, waardoor mensen tot leven komen. Een groter verschil is haast ondenkbaar.
God is liefde. En u weet wat het scheppingsverhaal leert: Wij zijn geschapen naar Gods beeld en gelijkenis. Als God liefde is. Wat zegt dat over ons? Amen
Voorbede
Leggen wij al onze gebeden aan God voor.
Bidden wij voor alle Christenen, waar ook ter wereld. Dat zij voortdurend de liefde van God voor ogen houden. Dat zij zelf leven vanuit Gods liefde en dit uitdragen in waarachtige liefde voor de naaste. Laat ons bidden.
Bidden wij voor de wereld waarin wij leven. Dat er in media en commercie een zuiverder beeld van de liefde mag worden gegeven. Bidden wij voor wereldleiders en allen die invloed hebben in onderwijs en wetenschap, dat zij niet verzakelijken maar de liefde voor ogen houden die mensen doet leven. Laat ons bidden.
Bidden wij voor onze parochies, voor dopelingen en communicanten. Vragen wij dat zij God leren kennen die liefde is. Bidden we voor ouders en leraren dat zij de kinderen helpen groeien in geloof en liefde. Laat ons bidden.
Bidden wij voor onze gezinnen in deze samenleving. Vragen we dat het besef mag groeien dat een goed gezin de plaats is waar kinderen opgroeien tot evenwichtige mensen, die liefde kunnen ontvangen en geven. Laat ons bidden.