Is het waar dat een profeet in eigen land nooit wordt geëerd?
Parochie H. Augustinus, 8 juli 2012, om 09.30 uur en 11.00 uur, in de Willibrorduskerk en de kerk van De Goede Herder te Wassenaar, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: B2012DHJ14B
Lezingen
E.L.: Ezechiël 2,2-5
Ps.: Psalm 123 (122), 1-2a, 2bcd, 3-4
T.L.: 2 Korintiërs 12,7-10
All.: Johannes 15, 15b
Ev.: Marcus 6,1-6
Homilie
Profeet in eigen land. Is het waar dat een profeet in eigen land nooit wordt geëerd? Het is zoals met elk gezegde, het is waar in algemene zin. Het kan soms anders gaan en je kunt het niet omkeren, je kunt niet zeggen dat een profeet in het buitenland wel geëerd zal worden, want het lot van een profeet is dat hij over het algemeen nergens geëerd wordt.
Jezus verkondigt met dit gezegde niet een eeuwige geloofswaarheid, wat Hij hier doet is een vorm van bewustmaking. Hoe komt het dat jullie moeite hebben met Mij? Hoe komt het dat Ik jullie niet kan helpen? Hoe komt het dat jullie mijn woorden naast je neerleggen? Daarvoor gebruikt Hij dit gezegde.
In mijn opleiding voor personeelsbeleid, lang geleden, kregen wij het vak onderhandelen. Daarin kwam gespreksvoering en vergaderen aan de orde. Voor het eerst hoorde ik toen over betrekkingsniveau en inhoudsniveau. Zoiets zie je ook vandaag in het Evangelie.
Die mensen daar uit het dorp van Jezus, waar reageren zij op? Zij reageren op de onderlinge betrekkingen, de onderlinge verhoudingen in het dorp. Jezus is de zoon van Maria. We kennen zijn hele familie, Jozef, de timmerman, en al die broers en zussen. Wat kunnen die ons nu vertellen?
Als mensen zo reageren, kan je inderdaad weinig meer vertellen. Zij voelen zich in hun onderlinge verhoudingen bedreigd. Als je nu accepteert dat die familie van de timmerman iets te zeggen heeft, krijgen ze misschien ook meer te zeggen in het dorp. Dat moeten we niet hebben.
Zoiets zagen we ook toen Filippus tegen Nicodemus zei: “We hebben de Messias, gevonden, Jezus, uit Nazaret. Waarop Nicodemus antwoordde: “Kan er uit Nazaret iets goeds komen?” In Amerika zeggen ze nu: “Kan er uit Nederland iets goeds komen?”
Jezus zegt: “Een profeet wordt overal geëerd behalve in zijn eigen stad, bij zijn verwanten en in zijn eigen kring.” Daarmee legt Hij de vinger op de zere plek. Hij zegt met andere woorden: Jullie zijn meer bekommerd om jullie onderlinge betrekkingen, de onderlinge verhoudingen in het dorp, het gaat jullie niet om de inhoud, om wijsheid, wonderen of tekenen, daar zijn jullie duidelijk minder in geïnteresseerd.
Dat helpt ons om na te denken over onze eigen rol in de kring van familie, vrienden en kennissen. Kan ik nog wel iets zeggen over God, over geloof, over normen en waarden. Kan ik tegen mijn broers of zussen zeggen dat ze wel erg negatief over buitenlanders spreken, of erg makkelijk denken over abortus en euthanasie, of wel erg gemakkelijk omgaan met geloof en kerk et cetera. Als ik dat zeg, wat gebeurt er dan?
Dan zet ik de onderlinge verhoudingen op het spel. Dan krijgt mijn broer of zus het gevoel dat ik de baas wil spelen, dat ik de betweter ben, dat ik zo nodig moet corrigeren. Dan kunnen ze reageren met opmerkingen als: “Zo was je vroeger ook al, jij weet het altijd beter” of “Doe jij het zelf nooit verkeerd?” Dan gaat het niet meer om de inhoud, maar om de onderlingen betrekkingen. Ouders zeggen het ook wel eens over hun kinderen: “Pastoor, dan houd ik mijn mond maar, want anders is de sfeer de komende tijd helemaal verpest.”
Moet je dan je mond maar houden? Ja en nee. Ja, zwijg maar even, want Jezus kon daar ook weinig wonderen doen. Dat betekent dat Hij dit mechanisme niet kon doorbreken. Zelfs als Hij hen bewust maakt wat er speelt, zijn die onderlinge betrekkingen zo sterk dat zijn toehoorders er niet los van komen. Hij kan daar weinig wonderen doen, maar ook nee. Wel spreken. Ook Jezus spreekt toch, in alle vriendelijkheid. Ongetwijfeld heeft Hij mensen aan het denken gezet. Mensen die zich naderhand hebben afgevraagd: “Waar reageer ik op, gaat het mij wel om de inhoud, om de waarheid, om het geloof, of gaat het erom met wie ik goede vrienden wil blijven, wie er invloed heeft of wie ik nodig heb. U begrijpt dat ook dit voor Jezus een reden is geweest voor zijn celibaat. Vrijheid om te kunnen spreken, niet vast komen zitten in welk netwerk dan ook.
Het is goed te weten hoe het werkt. Dat kun je niet altijd doorbreken, maar mensen kunnen wel aan het denken gezet worden, zodat er later meer kans is op een vruchtbare verkondiging, in de Kerk, thuis, in de politiek, op het werk, de sportvereniging, de media, de wetenschap, opdat Gods Woord en Gods Waarheid door mag dringen met zijn bevrijdende en genezende kracht. Hoe mooi zou het zijn als netwerken en onderlinge betrekkingen geen hindernis vormen, maar juist een hulpmiddel worden om Gods Woord door te geven. Amen.
Voorbede
Wij bidden om de heilige Geest.
Bidden wij voor de Kerk, dat zij wereldwijd Gods Woord blijft verkondigen, in wijsheid, met takt, geduld en volharding. Vragen we dat alle gelovigen de taal spreken die nodig is om mensen te bereiken. Laat ons bidden.
Bidden wij voor onze samenleving omdat het zo dikwijls draait om macht, aanzien en onderlinge betrekkingen. Bidden wij dat er meer ruimte komt om Gods Woord te verkondigen. Laat ons bidden.
Bidden we voor alle vakantiegangers, dat zij tot rust komen, de rust die nodig is om met het hart tot God en elkaar te naderen, dat onderlinge betrekkingen worden gezuiverd, zodat Gods Woord kan klinken. Laat ons bidden.
Bidden wij voor ouders en kinderen, voor families, gezinnen en alleenstaanden, om openheid en een heldere blik, zodat we zien waardoor het komt dat we niet naar elkaar luisteren, opdat we weer open staan voor elkaar. Laat ons bidden.
Intenties