Jezus begint op Witte Donderdag opnieuw. Dit is het begin van een nieuwe uittocht, of doortocht. Niet uit Egypte of een ander concreet land, nee dit wordt een doortocht door de dood heen. Jezus gaat door de dood heen om aan de overkant te verrijzen.
Eucharistieviering op 5 april 2012, om 17.00 en 19.00 uur, parochie H. Augustinus, in de Jozefkerk te Wassenaar, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: B2012QDRWDB
Lezingen
Palm Ev.: Marcus 11,1-10
E.L.: Exodus 12,1-8.11-14
Ps.: 116 (115), 12-13, 15-16bc, 17-18
T.L.: Korintiërs 11,23-26
V.E.: Johannes 13, 34
Ev.: Johannes 13,1-15
Homilie
Het is volle maan. Als het helder blijft, is hij net opgegaan, even na 19.00 uur en gaat hij morgen even na 6 uur weer onder. Wanneer wij de Joodse kalender zouden volgen, dan zou het voor u meteen duidelijk zijn. De Joodse kalender is voor de feestdagen een maankalender. Voor het dagelijks leven is die gecombineerd met de zonkalender.
Het voert te ver om hier in deze preek de zonkalender en maankalender uit te leggen. Voor de Christenen was Christus de opkomende zon, Hij was de echte zon, die ons leven in een nieuw licht stelt. Dus was het voor hen vanzelfsprekend dat de zonnekalender en de zondag (dat is de paasdag, de verrijzenisdag), het vertrekpunt werden van de hele kalender.
Maar soms merk je ineens dat er toch nog allerlei draadjes zijn die ons met het Joodse volk verbinden. Eerst natuurlijk de geboorte van Christus, uit het Joodse Volk. Dan de Bijbel, met het Oude en Nieuwe Testament. Maar natuurlijk ook Pasen. De eerste lezing brengt het ons in herinnering. Mozes begint een nieuwe kalender. Hij maakt het Hebreeuwse Volk los uit de zonnecultus van Egypte en daarvoor begint Hij met een nieuwe kalender.
“Deze maand moet gij beschouwen als de beginmaand, als de eerste maand van het jaar.” Dat hoorden we Mozes zeggen in de eerste lezing. De Joodse cultuur kent globaal twee kalenders. Eén kalender is op de Thora gebaseerd, de wet van Mozes. Op de 10e dag moeten de mensen een lam uitkiezen. Op de veertiende moeten ze het slachten en braden, zodat het in de nacht gegeten kan worden. En dit moet een eeuwige instelling zijn. Een feestdag voor de Heer. Ze moeten het van geslacht op geslacht doorgeven en vieren.
Dat onze paasdatum kan variëren van 22 maart tot 25 april heeft hiermee te maken. Behalve met de zon en de zondag, houden we met Pasen ook rekening met de maan, net zoals Jezus dat deed. Vanavond is het volle maan. Het is goed om te ervaren dat de hele natuur betrokken is in deze feestelijke viering.
Witte donderdag. Wat ooit het begin was van de uittocht, met het bloed aan de deurposten, de verderfengel die Egypte teisterde, en de families die zich verzamelde, is met Christus een nieuwe fase ingegaan. Bij de uittocht wordt er van het geslachte lam gegeten. Maar nu zegt Jezus: “Dit is Mijn vlees, dit is Mijn Bloed, eet en drink van het Nieuwe Verbond. Blijft dit doen om Mij te gedenken.”
Jezus begint ook opnieuw. Net als Mozes zegt Hij dat ze Hem moeten blijven gedenken en dit moeten blijven doen. Daarom zijn wij hier samen, als antwoord op zijn opdracht. En net als Mozes is dit het begin van een nieuwe uittocht, of doortocht. Niet uit Egypte of een ander concreet land, nee dit wordt een doortocht door de dood heen. Zoals Israël na de ontsnapping door de zee heen moest. Zo gaat Jezus door de dood heen om aan de overkant te verrijzen. Door de dood heen. Niet ontsnappen aan de dood, niet vluchten, niet uitwijken, geen slimme truc, niet schijndood, niets van dat alles. Door de dood heen.
En zo maakt Hij de dood onschadelijk. Daarover met Pasen meer. Nu gaat het om Witte Donderdag. Op deze avond staan er drie thema’s centraal: 1. De instelling van de Eucharistie. 2. De instelling van het priesterschap. En 3. de opdracht tot naastenliefde in dienstbaarheid.
Jezus geeft ons iets nieuws, de Eucharistie. Hij bouwt voort op het nieuwe dat Mozes heeft gebracht en nu geeft Hij een nieuwe maaltijd, niet voor één keer per jaar, maar voor elke zondag, ja elke dag. Teken van zijn overwinning op de dood. Als wij delen in zijn Verbondsmaaltijd, is dat de basis om elke dood in ons, elke grip die de dood op ons leven heeft, te overwinnen.
Jezus begint ook iets nieuws door het priesterschap. Hij heeft leerlingen, die hij vrienden noemt, die Hij uitzendt om zijn zending voort te zetten. Doordat in het verleden de priester erg op een voetstuk werd gezet, is er een reactie gekomen in de zin van ‘doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg’. Een gezonde reactie. Tegelijk is het goed op een avond als deze, ook het bijzondere van het priesterschap voor ogen te houden. Er is dat algemene priesterschap, dat ieder door zijn of haar doopsel invult. Ieder mens kan alles aan God geven als een priesterlijk offer, in het dagelijks leven, midden in de wereld. En binnen die kring van gedoopten, geeft Jezus zijn leerlingen een bijzondere zending. Bisschoppen, priesters en diakens, worden gewijd om dat Nieuwe Verbond levend te houden binnen Gods Volk.
Vanavond hebben we geen voetwassing. We wilden deze keer op deze eerste twee aspecten nadruk leggen, maar we willen de dienstbaarheid natuurlijk niet vergeten. Vanavond hebben we daarom enkele symbolen. Straks worden de gaven van brood en wijn aangedragen. Tekenen van de Eucharistie. Dan worden de oliën naar voren gebracht, gisteren door de bisschop gewijd. Teken van zijn priesterlijke bediening en de opdracht die Jezus gegeven heeft. Ook worden de gaven voor de voedselbank aangedragen. Teken van onze opdracht tot dienstbaarheid en naastenliefde.
Midden in de natuur, met zon en maan, mogen wij leven vanuit een vrijheid die zelfs niet door de dood wordt beperkt. De grote doortocht gaan we aanstaande zaterdagavond vieren. Hier en nu danken wij dat Christus ons zoveel heeft gegeven. Ik wens u dat deze drie dagen, met het sterven van Christus in het midden, u helpt vrij te worden. Vrij om Hem te volgen en goed te doen. Amen.
Voorbede
Intenties
Bidden wij vol vertrouwen.
Bidden wij voor de Kerk. Bidden we voor paus en bisschoppen, voor priesters en diakens. Dat zij, ieder naar de eigen opdracht, leven in verbondenheid met Christus en de Kerk. Dat zij Christus navolgen in een geest van geloof, wijsheid, trouw en dienstbare liefde. Laat ons bidden.
Bidden we voor alle gelovigen, bijzonder zij die een eigen taak in de Kerk hebben, pastorale werkers en bestuurders, theologen en docenten, musici, andere werkers en alle vrijwilligers, dat zij zich allen verbonden weten in het ene Gezin van God. Dat zij vreugde vinden in die verbondenheid. Laat ons bidden.
Bidden wij voor onze parochie H. Augustinus. Vragen wij om een geest van geloof waardoor de sacramenten vruchtbaar worden in ons dagelijks leven. Bidden wij voor de samenleving, dat we de taal spreken van hen die zoekend zijn naar God. Laat ons bidden.
Bidden we voor gezinnen, voor alleenstaanden, voor hen die een wederhelft missen, voor zieken en voor allen die om gebed hebben gevraagd. Dat Jezus’ bevrijdende weg aan allen troost en kracht biedt. Laat ons bidden.