God heeft kwetsbaar en klein in ons midden willen komen, opdat wij het zelf aandurven; kwetsbaar, klein en weerloos met Hem mee te werken.
Eucharistieviering in de parochie van de H. Augustinus, in de kerken van de H. Joannes de Doper (Katwijk), de H. Willibrordus (Wassenaar) en De Moeder Gods (Voorschoten), 24 en 25 december 2014, om 22.00, 09.30 en 11.00 uur, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Eucharistieviering beluisteren op Kerstavond in de H. Joannes de Doper te Katwijk (MP3)
Preek beluisteren op Kerstavond in de H. Joannes de Doper te Katwijk (MP3)
Preek: B2015KERSTNACHT1B/KERSTDAG1BAUFX
Lezingen
E.L.: Jesaja 9,1-3.5-6
Ps.: 96 (95), 1-2a, 2b-3, 11-12; 13
T.L.: Titus 2,11-14
All.: Lc. 2,10-11
Ev.: Lucas 2,1-14
Homilie
Waarom komt God in ons midden op zo’n vreemde manier? Waarom niet met een ruimteschip, of nog spectaculairder, als een lichtfits rondom de aarde, of waarom toont God niet het gezicht van Jezus rechtstreeks voor ogen, zonder beeldschermen, zonder internet. Kan God niet iets beters verzinnen dan een baby in een stal, met een paar herders in de buurt?
En waarom verlost Jezus ons op zo’n vreemde manier; stervend aan een kruis? Waarom doodgaan en begraven worden? En dan, na zijn verrijzenis alleen gezien worden door zijn leerlingen, die moeten rondvertellen dat Hij verrezen is. Waarom niet meteen verschenen aan de keizer van Rome, aan Pilatus en Herodes en Annas en Kajafas, die het van schrik in hun broek zouden doen?
En eigenlijk was zoiets spectaculairs ook de verwachting van de profeten. Maleachi zegt: “Maar wie verdraagt de dag van zijn komst? Wie blijft er staande, als Hij verschijnt? Want Hij is als het vuur van de smelter, als het loog van de blekers (Mal. 3,2)”. Dat hemelgeweld is niet iets waar wij naar verlangen; vreesaanjagend, huiveringwekkend, en toch: zoiets verwachten wij van God, een mannetjesputter, een almachtige geweldenaar, een heerser die spreekt en het gebeurt. Maar dan willen toch nog wel graag dat we onze eigen gang mogen gaan en dat Hij ons toch beschermt en ook geeft wat wij willen.
Is het vreemd dat niemand God herkent en dat niemand Hem welkom heet? God is onherkenbaar. Jezus benoemt het zelf in zijn parabel over schapen en bokken: “En … die aan zijn linkerhand … zullen … antwoorden en zeggen: Heer, wanneer hebben wij U hongerig gezien of dorstig als vreemdeling of naakt of ziek of in de gevangenis, en hebben wij niet voor U gezorgd? Daarop zal Hij hun antwoorden: Voorwaar, Ik zeg u: al wat gij niet voor een van deze geringsten hebt gedaan, hebt gij ook voor Mij niet gedaan (Mat. 25,41-45). Waarom komt God in ons midden op zo’n vreemde manier, zo onherkenbaar?
Mijn eerste antwoord luidt: Omdat God zo is; God is liefde en gerechtigheid, God is wijsheid en barmhartigheid. God is geen bedrieger of leugenaar; God kan zich niet anders voordoen dan Hij is. God is onze Vader, die ons nog meer liefheeft dan een moeder. En mijn tweede antwoordt luidt: Omdat wij dat nodig hebben. En dat laatste wil ik verduidelijken. Waarom hebben wij het nodig dat God zo bij ons komt? Hebben wij niet veel meer een machtige alleenheerser nodig? Een grote koning die majestueus verschijnt, één die beveelt en het gebeurt? Het antwoord is: Nee, want daar zit precies de fout van heel de mensheid. Dat is de verkeerde weg, die de mens heel ver terug, ergens in het oerbegin al is opgegaan; de weg van sterk en nog sterker, snel en nog sneller, slim en nog slimmer. De oude Adam en de oude Eva, met de genen van de hele evolutie in het lijf.
Maar ook onze tijd is de fout ingegaan. Wij zijn gaan denken dat dieren en mensen niets méér zijn dan het product van die wetten van de evolutie en dat we dus altijd gedoemd zijn op die primitieve manier te functioneren. Eten, drinken, werken en rusten, en tussendoor nog wat proberen te genieten; want het leven is kort. Maar de bedoeling is juist dat de mens die impuls zou overwinnen, dat de mens boven de dieren zou uitstijgen, door liefde, wijsheid en verstand, dat de mens de schepping dient en bewaart en verder ontwikkelt.
Wij hebben geen god nodig die menselijk almachtig is, maar een God die ons laat zien wat Mens-zijn is, hoe je mens moet zijn, wat het hoogtepunt van menselijke liefde is, een God die álmachtig is in liefde, in wijsheid en in geduld, in barmhartige en in vergevende liefde. Die goddelijke almacht is veel meer waard dan een almacht die alleen kan scheppen, straffen of vernietigen.
Het is een moeizame weg, want die oude mens is nog erg aanwezig; die Adam, die Eva, die wil overleven en zichzelf handhaven, die bang is het onderspit te delven en niet gezien of gewaardeerd te worden. Die oude mens die bang is de controle te verliezen en alles in eigen hand wil houden. Die oude mens, die, om zelf wat luxer te kunnen leven, de schepping eerder vernielt dan vervolmaakt, eerder misbruikt dan dient. Die oude mens in ons is heel hardnekkig.
Wij stellen ons God zo anders voor, maar is God zo anders? Als Jezus zegt dat God gediend wil worden in de naaste, in de kwetsbare en de verschopte. Als Jezus ons laat zien dat grootheid betekent dat je dienstbaar bent. Als Jezus laat weten dat alleen daarin echte goddelijkheid wordt gevonden, dat je daar God moet zoeken, dan is God niet zó ver van ons mensen af dat we Hem niet zouden kunnen verstaan.
God is anders, en toch ook niet. God is ver weg, maar ook dichtbij, God is te groot voor ons verstand, en toch kunnen we begrijpen wat Hij ons wil zeggen. Wel moeten we zijn taal leren verstaan en spreken, net als we de taal van de naaste, van onze ouders, echtgenoten en kinderen, van onze dierbaren en onze collega’s, van onze buren en onze gasten moeten leren verstaan en leren spreken, om er voor hen te zijn en aan het goede mee te werken.
Hier in de Kerk oefenen we ons in de taal van God. We zoeken naar de betekenis van ons leven en het leven van de wereld. Hier horen we en vieren we steeds opnieuw dat God kwetsbaar en klein in ons midden heeft willen komen. Daarmee slaat Hij alle wapens uit onze handen, opdat wij het zelf aandurven; kwetsbaar, klein en weerloos met Hem mee te werken. Dan verliest de oude mens de macht en wordt de nieuwe mens geboren. Emmanuel, God met ons, meer nog: God in ons. Ik wens u een Zalig Kerstfeest! Amen.
Voorbede
Bidden wij vol vreugde en vertrouwen tot onze hemelse Vader.
Wij bidden voor alle mensen die deze avond de geboorte van onze Verlosser vieren. Dat zij niet slechts afwachten, maar met God meedoen, in kwetsbare liefde, in geduld en volharding. Dat zij de vreugde van God zelf in hun harten mogen hebben. (Laat ons [zingend] bidden.)
Wij bidden voor onze wereld en heel onze samenleving, dat wijzelf als Christenen te midden van werk en handel, sport en media God voor ogen weten te houden, dat wijzelf Jezus navolgen, zodat de wereld God leert kennen. (Laat ons bidden.)
Wij bidden voor onze parochie en onze parochiekernen, wij vragen God om moed en kracht, dat deugden zoals eenvoud en hartelijkheid, wijsheid en geduld, het winnen van het streven naar macht en aanzien. (Laat ons bidden.)
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor echtparen, ouders, kinderen en kleinkinderen, dat het Kerstfeest allen mag vervullen met geloof, hoop en liefde. Dat Christus een welkom vindt in onze harten om er te wonen en ons te maken tot Gods kinderen. (Laat ons bidden.)
Intenties