Het begin van het leven van Jezus in de schoot van Maria is biologisch gezien een wonder waarover je kunt nadenken en dat je kunt bewonderen, toch is dat in feite voor ons mensen niet het meest interessant, veel interessanter is haar houding, die ontvankelijkheid van Maria, die kunnen wij navolgen.
Eucharistieviering in de parochie van de H. Augustinus, in de kerk van de H. Jozef (Wassenaar), weekeinde van 1 januari 2015, om 11.00 uur, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: B2015NIEUWJAAR1B
Lezingen
E.L: Numeri 6,22-27
Ps: 67 (66), 2-3, 5, 6, 8
T.L: Galaten 4,4-7
All: Hebreeën 1, 1-2
Ev: Lucas 2,16-21
Homilie
Hoe kies je de naam van je kind? Tegenwoordig heb je namenboekjes, je kunt googelen op namen. Je hebt populaire namen, unieke namen, korte stoere Hollandse namen. Exotische namen, mysterieuze namen. Hoe kies je een naam voor je kind?
Hoe ging dat bij Maria? Hoe ging dat gesprek met die Engel? Er wordt wel verondersteld dat de H. Lucas, toen hij het Evangelie opschreef, voor een aantal verhalen te rade is gegaan bij Maria zelf in Efese, of anders in ieder geval bij de kring om haar heen. Hij heeft verhalen opgeschreven en ze later gerangschikt en definitief opgeschreven in de taal van de Bijbel, zodat ze meer inzicht gaven in het grote mysterie dat ze hadden meegemaakt.
De engel kwam bij Maria, sprak allerlei bijzondere dingen over het jongetje waar ze moeder van zou worden, en de engel zei: “U moet Hem Jezus noemen”. Nu kwam die naam Jezus, Jeshua, Jozua, wel meer voor. Maar Maria koos die naam niet omdat hij leuk klonk of stoer was, populair was of omdat opa zo heette. Die naam was een ingeving, duidelijk en helder, een woord van de engel.
Het is zo’n klein voorval in het moederschap van Maria. En laten we wel zijn, ze was nog jong. Haar leeftijd wordt geschat tussen de veertien en de achttien. Waarbij achttien jaar al onwaarschijnlijk is. Misschien zestien, hooguit zeventien.
Maria leefde in een milieu waar de heilige Geest de ruimte kreeg. Dit was in de tijd van Jezus’ geboorte niet zo gewoon. De Wet van Mozes was de grote leidraad, de uitleg van de Schriftgeleerden, de Rabbi’s, de Farizeeën en de familietradities. Luisteren naar een innerlijke stem, luisteren naar een boodschapper van God, luisteren naar de Heilige Geest, dat was niet zo gewoon. Dat was eerder voorbehouden aan profeten. Maria is de moeder van het evenwicht. Aan de ene kant heel trouw aan de Wet van Mozes, stipt in de ordening van de dagen en jaren, zoals de Wet van Mozes en de uitleg van die tijd dat vroeg; en tegelijk innerlijk vrij om te luisteren naar de Heilige Geest, naar Gods boodschappers, naar die influisteringen in de ziel.
Maria is daarin een meesteres. Zij kon alleen moeder worden van Gods Zoon, omdat zij vanuit haar innerlijk geen weerstanden kende voor God, voor de Heilige Geest, geen weerstand, geen voorbehoud, geen mitsen en maren. Gebruikte Maria dan niet haar verstand? Ook dat is interessant voor zo’n jonge vrouw. Als de engel haar spreekt over de komende zwangerschap, heeft ze maar één vraag: “Hoe zal dit geschieden aangezien ik geen omgang heb met een man?” Zij is reeds verloofd met Jozef. Dan is dat een wat vreemde opmerking. Was het niet veel meer voor de hand liggend geweest als ze zou hebben gezegd: “Wanneer zal dit geschieden, want we zijn slechts verloofd, de trouwdag moet nog komen”, maar nee, ze zegt dat ze geen omgang heeft.
Dit gebeurt allemaal in haar gesprek met de engel, dat is een proces in haar ziel, in haar innerlijk, in haar gelovige tweegesprek met God en als het duidelijk wordt dat God de bron is van dit nieuwe leven, dan klinkt haar jawoord. Ze luistert en ze denkt na, ze is in dialoog met God, niet vanuit een innerlijke weerstand, maar vanuit haar geloof dat ze, alleen als ze leeft volgens de Wet van Mozes, met God op weg is en God haar kan leiden.
Het begin van het leven van Jezus in haar schoot is misschien een biologisch wonder, daar kan je over nadenken, zoals bij alle wonderen, je kan zeggen dat is medisch niet mogelijk, net als alle wonderen die de Kerk als wonder erkent. Je kan er wetenschappelijk over nadenken of zeggen met een moderne afstandelijkheid: dat kan niet, dus dat geloof ik niet. Maar dat wonderlijke biologische begin is in feite niet het meest interessant, veel interessanter is haar houding, die ontvankelijkheid van Maria.
Want God hoeft slechts eenmaal zo’n nieuw begin maken naar het lichaam. Het leven van Jezus is een teken van een nieuw begin voor de hele mensheid en in de tijd. Dat is eenmalig, zoals de schepping van de mens. Maar die houding van Maria, dat innerlijk luisteren, dat zonder weerstand zijn voor Gods bedoeling en Gods wil, voor Gods verzoeken en Gods richtingwijzers; dat is blijvend, dat kunnen wij navolgen.
Maria is moeder van Jezus geworden. Zij wist uit zichzelf niet wie of wat haar Zoon zou zijn. Zij deed mee met God in een pure en oprechte geloofshouding. Wanneer de Evangelisten het geloofsverhaal op papier zetten, dat Jezus Gods Zoon is, wordt gaandeweg duidelijk dat Maria Moeder van God is. Niet van God de Vader, niet van God de Heilige Geest, maar van God de Zoon.
Heeft Maria dat geweten of vermoed? We lezen over haar dat ze verbaasd was over wat van haar Kind gezegd werd en dat ze al deze woorden bewaarde in haar hart en bij zichzelf overwoog. Maria staat behalve in de traditie van de Wet van Mozes ook in de wijsheidstraditie van het Joodse Volk en in de traditie van het luisteren naar de Heilige Geest. Tegelijk is zij voorbeeld van naastenliefde, voor Elisabeth en later op de bruiloft in Kana. Geloof, wijsheid, geloofsgehoorzaamheid en naastenliefde. We vieren het feest van Maria Moeder van God. Niet om in verbazing stil te vallen, maar om haar na te volgen; naar het woord van Jezus: Mijn moeder, mijn broeder en zuster zijn zij, die de wil doen van mijn Vader. Amen.
Voorbede
Op voorspraak van Maria, moeder van Christus, moeder van God, bidden wij vol vreugde en vertrouwen tot onze hemelse Vader.
Wij bidden voor de Kerk over de hele wereld, dat alle gelovigen in Maria een voorspreekster en voorbeeld mogen hebben, dat wij haar navolgen in het luisteren naar God en in haar bereidheid Gods wil te doen. (Laat ons [zingend] bidden.)
Wij bidden voor alle moeders in deze wereld, dat zij de vreugde van Maria mogen ervaren in hun vrouw zijn, in hun moeder zijn, dat zij hun unieke plaats in Gods heilsplan mogen ontdekken en delen in de vreugde van Maria. (Laat ons bidden.)
Wij bidden voor onze parochie en onze parochiekernen, dat wij als geloofsgemeenschap Maria een levende plek in ons midden geven, dat we ons verdiepen in haar leven voor Jezus en haar navolgen in haar wijsheid en haar naastenliefde. (Laat ons bidden.)
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor echtparen, ouders, kinderen en kleinkinderen, dat groot en klein zich met Maria verbonden weten om vooruit te komen in de navolging van Christus. (Laat ons bidden.)
Intenties