Vergeving betekent dat de onschuldige de schuld overneemt.
Paaswake in de parochie van de H. Augustinus, in de kerk van de H. Joannes de Doper (Katwijk), 4 april 2015, om 21.00 uur, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Eucharistieviering beluisteren vanuit de H. Joannes de Doper te Katwijk (MP3)
Preek beluisteren vanuit de H. Joannes de Doper te Katwijk (MP3)
Preek: B2015TMPPWBAUFX
Lezingen
E.L: Genesis 1. 26-31a – Ps. 104 (GvL).
T.L: Exodus 14,15-15,1 – Uittochtslied
D.L: Jesaja 55, 1-11 – Schriftlied – Gloria
Epistel Romeinen 6, 3-11 – Alleluia
EV: Marcus (Mc. 16, 1-8) – Acclamatie
Homilie
Licht in het duister, zo begon deze avond. We hoorden het scheppingsverhaal, zo begon deze wereld, zo begon de mens als Gods evenbeeld. We hoorden het exodusverhaal over de uittocht, zo begon voor Israël de nieuwe tijd, toen werd alles anders. We hoorden de woorden van Jesaja: Een blijvend Verbond ga Ik sluiten met u. Mijn Woord keert pas terug als het mijn Wil heeft volbracht. Jesaja keek vooruit naar een Nieuw Verbond, naar een nieuw begin. Want daar gaat het om in deze wake met deze schriftlezingen, deze avond, deze nacht.
Toen zongen wij het Gloria en begonnen de klokken te luiden om de overgang van oud naar nieuw, van dood naar leven aan te duiden. Daarna hoorden we Paulus spreken over onze doop, als het nieuwe begin; dat wij met Jezus begraven zijn om met Hem te verrijzen. Daarna zongen we Alleluia en gingen we staan voor het Evangelie, en we hoorden: “Wie zal de steen wegrollen?” Dat vroegen de vrouwen zich af. Niet wij doen dat, niet de vrouwen of de apostelen, niet de Farizeeën of Schriftgeleerden, niet de soldaten of dieven of inbrekers, geen aardse hand wentelt de steen van het graf weg; God zelf doet dat. Alleen God is in staat de macht van de dood te doorbreken. Daarom vieren we deze nacht, als een nieuwe Schepping, een nieuw Begin, een Nieuw verbond, onze geboorte met Christus, onze overgang van dood naar leven.
We jubelen en juichen deze nacht om Christus, om het grote werk dat Hij heeft volbracht, Hij moest trouw blijven aan zijn opdracht, trouw blijven aan Gods wil, het vólhouden en het goede blijven doen, niet vluchten, niet zelf de wapens grijpen, ook niet de wapens van de mond, of de wapens van andere machten. En Jezus bleef zijn roeping trouw, Hij bleef God trouw, ook toen alles verloren leek, tot op het kruis, waar Hij uitriep: God, mijn God, waarom verlaat Gij Mij?” Het was onze verlatenheid die Hij onderging; onze weerbarstigheid om Gods Wil te doen werd zijn kruis, onze neiging tot geweld kwam op zijn schouders, op Hem die in alles de macht van de weerloosheid trouw bleef, Gods macht, Gods kwetsbaarheid, Gods liefde.
Wij juichen om Hem, maar het gaat Hem om ons. Wij juichen ook om onze eigen verlossing. Want wij als mensheid zijn schuldig aan zijn dood, ook wij in onze tijd. Het is de schuld die al bij de eerste mens begon en doorwerkte zodat Gods Verbond met ons iedere keer opnieuw werd verbroken, een schuld die tot voortduurt en weer werkelijkheid wordt wanneer een mens onschuldig gedood wordt, een wereldschuld, een oerschuld die doorgaat, wanneer een vluchteling door geweld verdreven wordt, wanneer een kind het levenslicht niet mag zien of wanneer mensen werk verliezen om anderen een bonus te verstrekken; een eindeloze schuld in een keten van kwaad die maar niet stopt. Wij zijn als mensheid schuldig aan zijn dood, ook nu, anno 2015. En wat doet Hij, als antwoord daarop? Hij schenkt vergeving.
Vergeving. Wat is vergeving? Ooit vroeg Petrus: Hoe dikwijls moeten wij vergeven? Zeven keer? Het antwoord van Jezus had hij niet verwacht, niet zeven maal, maar zeventig maal zeven maal per dag. Er is geen ander antwoord dan vergeving. De schuld is te groot, hij is niet af te lossen, het kwaad is te diep geworteld, onze weerbarstigheid steekt voortdurend de kop op. Jezus was bereid het enige afdoende antwoord te geven dat gegeven moest worden. Maar wat is vergeving? Vergeving betekent dat de onschuldige de schuld overneemt. Dat is de omgekeerde wereld. Dat is menselijk gezien onrechtvaardig. Maar het wordt een hogere rechtvaardigheid. De onschuldige vergeeft en neemt de schuld over: Een goddelijke gerechtigheid, een weg die wij uit onszelf nooit hadden gevonden. Hij moest die weg voor ons gaan. De grootste schuld is betaald door God Zelf, in zijn veelgeliefde Zoon.
God wentelt de steen weg van het graf. De angst voor de dood, de angst voor ons eigen hachje, angst om niet aan onze trekken te komen, angst het onderspit te delven, om de loser te zijn, de angst dat dit korte leven alles is wat je hebt, die angst heeft heel onze evolutie geheerst, die angst was een drijfveer om te overleven, een drijfveer om de macht te grijpen. Zo heerste de dood door de angst. Maar wat nu als dood geen dood meer is, als het einde het einde niet is, als de steen voor het graf wordt weggerold en het graf leeg is, als een doorgang, een overgang, een nieuwe geboorte. Dan heerst de dood niet langer door de angst, dan hoeven we niet bang te zijn om de loser te zijn of het onderspit te delven, dan gaat de evolutie een nieuwe fase in, waarin niet de angst en de dood heersen maar de liefde en het leven.
Maar eerst is er de vergeving voor alles wat fout ging, voor al die momenten dat we ons wel door eigenbelang lieten leiden, waarin we vooral de oude mens uit de oude evolutie bleven die eerder heerst dan dient, die eerder het lijden op anderen afwentelt dan zelf draagt. Eerst hebben we vergeving nodig, om zelf een nieuw begin te maken en een nieuwe mens te worden, die kan vergeven en als onschuldige de schuld van anderen oppakt, zoals Jezus het heeft voorgedaan. Dat is wat we vanavond vieren, daarom nodigt de Kerk iedere gedoopte uit vooraf aan Pasen het Sacrament van Verzoening te ontvangen, daarom gedenken wij straks ons doopsel met de besprenkeling, daarom hebben we straks het kaarsje in onze handen als een kleine doopkaars, want we vieren deze nacht dat Hij de schuld heeft weggenomen en dat wij met hem mogen verrijzen tot nieuwe mensen. Dit vieren we elk jaar, want de oude mens is hardnekkig. Maar zijn vergeving; zijn liefde; zijn leven is groter, die gaat door tot in eeuwigheid. Amen.
Voorbede
Pr: Bidden wij tot God die ons nieuw leven geeft in Christus.
Wij bidden voor alle gedoopten; voor alle mensen die Jezus willen navolgen. Wij vragen in deze paasnacht om de kracht van het geloof, om de vreugde van de hoop en de genade van de liefde, opdat wij met Jezus de dood overwinnen en leven als nieuwgeboren mensen. (Laat ons [zingend] bidden.)
Wij bidden voor wereldleiders en regeringen, voor wetenschappers en medici, voor politici en militairen, voor filmers en schrijvers, voor industriëlen en handelaren, wij vragen om bevrijding uit angst, om een wereldwijde omkering van dood naar leven. (Laat ons bidden.)
Wij bidden voor onze parochiegemeenschap, dat wij Jezus navolgen in zijn weerloze liefde, in zijn krachtige goedheid en zijn blijvende trouw, dat we tijd maken voor God en elkaar en vrij worden van de macht van de oude mens. (Laat ons bidden.)
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor echtparen, ouders, kinderen en kleinkinderen, dat dit paasfeest weer een nieuw begin mag zijn voor groot en klein; voor ieder op eigen niveau en naar eigen mogelijkheden, dat het werkelijk het feest van het nieuwe leven mag zijn. (Laat ons bidden.)
Intenties