Cultuurkatholiek ben je, maar een keuzekatholiek moet je elke dag opnieuw worden.
Eucharistieviering in de parochie van de H. Augustinus, in de kerk van de H. Willibrord (Oegstgeest), 31 maart 2018, om 21.00, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: B2018TMPPWB
Lezingen
Lezingen: Genesis 1,1 -2, 2 / Exodus 14, 15 -15,1
Psalm/kantiek: Lied van Mozes en Mirjam
Lezingen: Jesaja 55, 1-11 / Romeinen 6, 3-11
All: Psalm 118 II met alleluia
EV: Marcus 16, 1-8
Homilie
Wat voor katholieken zijn wij? Wat voor katholiek bent u? De laatste jaren wordt er gesproken over cultuur-katholieken en keuze-katholieken. Waar gaat dat over? Het gaat over ons, zoals wij hier vandaag bij elkaar zijn.
Eeuwenlang is de Katholieke kerk een volkskerk geweest. In al die eeuwen raakte de cultuur doorweven van katholieke gebruiken; thuis, op school en zelfs in de politiek was de katholieke stem te horen. De hele cultuur droeg het geloof. Het geloof werd je meegegeven, je had het ingeademd, je was ermee opgegroeid. U zult dit ongetwijfeld herkennen, soms nog uit uw eigen jeugd. Je hoefde niet te kiezen, de cultuur had voor je gekozen.
Maar wat gebeurt er als de cultuur omslaat, wat dan? Dat begon al eeuwen geleden maar raakte in de vorige eeuw in een stroomversnelling. Wat doet een cultuurkatholiek als zijn cultuur verandert? Dan valt de dragende omgeving weg, dan word je teruggeworpen op je eigen geloof. Maar hoe sterk is dat geloof? Je hoefde je er nooit zo in te verdiepen, je was gewoon katholiek. Je hoefde je ook niet te verdedigen, maar alles verandert.
Wat zijn dan de keuzekatholieken? Een keuzekatholiek heeft een persoonlijke geloofservaring opgedaan. Daardoor heeft hij of zij een sterke persoonlijke band met Christus en met de Kerk opgebouwd. Keuzekatholieken steunen in hun geloof niet op de cultuur. Wat de samenleving doet, maakt voor hun persoonlijke leven niet veel uit, ze weten wat ze geloven, maken daar tijd voor en verdiepen zich erin. Cultuurkatholiek ben je, maar een keuzekatholiek ben je niet, je moet het elke dag opnieuw worden. Je kunt er hooguit mee beginnen door een keuze. Het wezen van elk gelovig mens is dat je elke dag opnieuw moet kiezen. Gelovig zijn is per definitie een keuze-gelovige zijn, een keuze-katholiek zijn, dat is een levenshouding die je dag in dag uit opnieuw moet waarmaken. Dat waren we in onze cultuurkerk een beetje vergeten.
In onze kerk vandaag worden we allemaal gaandeweg van cultuurkatholiek tot keuzekatholiek. De een loopt daarin wat harder dan de ander. Daarom die vraag aan het begin: Wat voor katholieken zijn wij? Wat voor katholiek bent u? Onze Kerk zit in een transitie, een overgangsfase. Onze cultuur is geen christelijke cultuur meer, het is een mix van liberalisme, materialisme en nog veel meer ismen. Stapsgewijs zie je de wetgeving verandert tegen het geloof in. Gelovige katholieken worden zo voor een keuze gesteld. Ga je met de wereld mee, dan wordt de spanning met het geloof steeds groter. Kies je voor je geloof, dan wordt de spanning met de wereld steeds groter.
Nieuwe katholieken die niet uit dat cultuurcatholicisme komen, hebben een voorsprong op de cultuurkatholieken. Maar op de duur gaan die twee in elkaar over. Want als een cultuurkatholiek ook tot een persoonlijke keuze voor Christus en zijn Kerk komt, is er geen verschil meer. Dan ontstaat er ook gaandeweg een nieuwe geloofscultuur, niet buiten in de wereld, maar in het eigen leven, thuis, in de parochie, in de gebedsgroep, in de werkgroep.
Ik bespreek dit onderwerp nu op Pasen. Waarom? Het Joodse Volk maakte dit ook mee. Mozes was een keuze-Hebreeër. Vanuit het hof van Farao, koos hij voor God en voor het Joodse volk. Hij begreep dat ze moesten breken met de Egyptische cultuur en op pad gaan. Maar dat viel niet mee. Toch was er geen andere keuze. Een slavenbestaan leiden en steeds verder opgaan in de Egyptische maatschappij, of ertegenin gaan en met Mozes op weg gaan.
Dat heeft Jezus ook gedaan. Maar op een heel nieuwe manier. Jezus was een keuze-gelovige. Hij koos radicaal voor God en de naaste. Dat kennen we uit zijn uitspraak (Marcus 12, 29-31): “Hoor, Israël! De Heer onze God is de enige Heer. Gij zult de Heer uw God beminnen met heel uw hart, heel uw ziel, heel uw verstand en heel uw kracht. Het tweede is dit: Gij zult uw naaste beminnen als uzelf. Er is geen ander gebod voornamer dan deze twee.” Jezus kiest radicaal voor wat het voornaamste is. Zo leidt hij zijn leerlingen een andere weg op. Zo komen ook zijn leerlingen tot een keuze.
Vooraf aan Jezus gevangenname hadden ze in het Sanhedrin gediscussieerd: “Als wij Hem zijn gang laten gaan, zullen ze allemaal in Hem geloven. Dan zullen de Romeinen komen en met de heilige plaats ook ons volk wegvagen.” Kájafas zei: “Jullie denken er niet aan, dat het beter voor je is, dat er één mens voor het volk sterft dan dat het hele volk ten onder gaat.” De hogepriester Kájafas en het Sanhedrin, zij kozen voor een cultuurgeloof, voor compromissen met de Romeinen, compromissen met de moraal en voor tweeslachtigheid die je met een schijnbaar vrome opmerking legitimeert. Maar de hogepriester Kájafas zat ernaast. Na zeventig jaar werd de tempel door de Romeinen vernield en werd het volk gedeporteerd. Dat waar men bang voor was, en waarvoor zij Jezus via een valse rechtspraak opofferden, dat werd nu juist werkelijkheid.
Wij staan voor de zoveelste keer in een scharnierpunt van de tijd. Wie vast wil houden wat hij heeft, zal het verliezen. Wie de schijnveiligheid met de compromissen durft los te laten en durft te kiezen voor Christus en zijn Kerk, die zal het leven winnen. Pasen herinnert ons eraan dat we niet kunnen drijven op het gemak van de cultuur, op gewoontes of op dat wat iedereen vindt, we kunnen niet in Egypte blijven. Christen zijn is elke dag kiezen. Het lege graf laat zien dat er een weg is die leidt tot overwinning. Het is de weg met Christus en zijn Kerk. Laten we daar radicaal voor kiezen, opstaan als mensen van geloof en ons geloof hernieuwen. Amen.
Voorbede
Onze hogepriester Jezus Christus is onze voorspreker bij de Vader, bidden wij dan vol vertrouwen.
Wij bidden voor alle Christenen wereldwijd die deze nacht de verrijzenis van Christus gedenken en vieren, dat zij deel krijgen aan zijn verrijzenis, dat zij hun keuze voor Christus en zijn Kerk hernieuwen, dat die keuze een dragende kracht mag zijn in hun leven elke dag opnieuw. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze wereld, dat velen tot inzicht mogen komen dat met het verdwijnen van de christelijke cultuur, een schat aan normen en waarden wegvalt. Dat velen Christus en zijn Kerk opnieuw mogen ontdekken en leren waarderen. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochiegemeenschap, wij vragen dat God ons bijzonder in deze tijd mag helpen tot een bewuste keuze te komen, dat we niet vast blijven zitten in de trend van deze wereld, maar op durven staan en in beweging komen, Hem achterna. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor echtparen, ouders, kinderen en kleinkinderen, we vragen om Gods genade, dat deze dagen van Pasen ons mogen helpen te groeien in het geloof in de verrijzenis, dat we daardoor beter in staat zijn Jezus na te volgen. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties