Rijk zijn heeft zo zijn voordelen, maar de gevaren zijn groter. Dat zien we bij de rijke jongeling. Omdat Jezus arm is geworden voor ons, kunnen wij nu delen in zijn geestelijke rijkdom.
Eucharistieviering in de federatie RRM – H. Laurentius, in de kerken van Albertus Magnus (Blijdorp), de H. Liduina en de HH. Laurentius en Elisabeth (kathedraal), weekeinde van 9 en 10 oktober 2021, om 12.00, 19.00, 09.30 en 11.00 uur, door plebaan Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: B2021DHJ28B
Lezingen
E.L: Wijsheid 7, 7-11
Psalm: Ps. 90 (89), 12-13, 14-15, 16-17
T.L: Hebreeën 4, 12-13
All. Vers. Johannes 10, 27
EV: Marcus 10, 17-30 of 17-27
Homilie
Het evangelie van vandaag kun je niet goed begrijpen als je niet weet hoe in het verleden over rijkdom werd gedacht. Is rijkdom nu een zegen of juist niet? Is rijkdom nu een gave van God of juist niet?
In het Oude Testament gaat de zegen van God vaak gepaard met voorspoed. Grote kudde, groene weiden, overvloedige oogsten. God heeft het goed met je voor. In dat licht moeten we opmerking van de apostelen in het gesprek met Jezus: “Kinderen, wat is het moeilijk het Koninkrijk Gods binnen te gaan. Voor een kameel is het gemakkelijker door het oog van een naald te gaan dan voor een rijke in het Koninkrijk Gods te komen.” Toen waren ze nog meer verbijsterd en ze zeiden tot elkaar: “Wie kan dan nog gered worden?”
De leerlingen zien bij de armen waarschijnlijk weinig kennis van de Wet van Mozes en meer criminaliteit, prostitutie en opstandigheid. Ze zijn dan ook verbijsterd: “Wie kan dan nog gered worden?” Dit is de sfeer van die tijd.
Voordat we naar de rijke jongeman kijken is het goed eerst een enkele gelijkenis van Jezus in gedachten te nemen. Bij Matteüs en Lucas spreekt Jezus vaker over rijk zijn. Zoals bij de rijke man in Lucas 12. Hij had een overvloedige oogst. Die wilde hij opslaan in grotere schuren. Hij zei bij zichzelf: “Man, je hebt een grote rijkdom, eet en drink en geniet ervan”. Maar die nacht komt de dood hem halen. Jezus zegt dan: Zo gaat het met iemand die schatten vergaart voor zichzelf, maar niet rijk is bij God: de man is niet rijk bij God. Of in Matteüs 6, waar Jezus zegt: “Verzamelt u geen schatten op aarde waar ze door mot en worm vergaan …” Schatten op aarde of een schat in de hemel.
Vandaag dan die ontmoeting met de rijke jongeman. Jezus herinnert hem aan de tien geboden. De jongeman antwoordt daarop: “Dit alles heb ik onderhouden van mijn jeugd af.” Dan staat er: “Toen keek Jezus hem liefdevol aan …” Eigenlijk is daar het begin van een schat in de hemel. De jongeman kan gaan behoren bij de geliefde vrienden van Jezus. Jezus bevestigt dat met deze opmerking: “Eén ding ontbreekt u; ga verkopen wat ge bezit en geef het aan de armen, daarmee zult ge een schat bezitten in de hemel, en kom dan terug om Mij te volgen.”
Hij nodigt de jongeman uit om een schat op te bouwen in de hemel, om zijn aardse schat in te zetten voor de hemelse schat, om aardse rijkdom prijs te geven voor een hemelse rijkdom. Want dat is dat ene wat hem ontbreekt, hij is nog niet rijk bij God. Hij heeft Gods geboden onderhouden, dat klopt, maar dit reikt niet verder dan het Oude Verbond. Nu kan hij een stap zetten naar het Nieuwe Verbond, hij kan gaan horen bij Gods vrienden, daarom keek Jezus hem liefdevol aan.
We kennen Jezus uitspraak in de bergrede bij Lucas (6, 20): “Zalig gij die arm zijt, want aan u behoort het Rijk der Hemelen”. Jezus zegt dit niet in het algemeen maar tegen zijn leerlingen die alles hebben achtergelaten, dat betreft een zelfgekozen armoede, dat is niet een armoede als gevolg van een foute houding van de overheid met de belasting en de toeslagenaffaire, of dat mensen door een maffia worden kaalgeplukt, of dat ze door eigen hebberigheid verkeerd gegokt hebben. Het gaat Jezus om een zelfgekozen armoede. Komen de leerlingen dan iets te kort? Zijn ze dan werkelijk arm?
Jezus antwoordde: “Voorwaar, Ik zeg u: er is niemand die huis, broers, zusters, moeder, vader, kinderen of akkers om Mij en om de Blijde Boodschap heeft prijsgegeven, of hij ontvangt nu, in deze tijd, het honderdvoud aan huizen, broers, moeders, kinderen en akkers, zij het ook gepaard met vervolgingen, en in de toekomstige wereld het eeuwige leven.” Armoede met Christus is geen armoede als ziet de wereld dat misschien wel zo, het is wijsheid.
Het is de wijsheid waar de eerste lezing over sprak. Daar worden ook dingen genoemd die de wijze achterlaat en prijs geeft om de wijsheid te winnen: rijkdom, de kostbaarste steen, alle goud en zilver, gezondheid en schoonheid, het licht in je ogen. Alles waar het in de wereld om gaat, gezondheid, schoonheid, alles kunnen zien en meemaken, rijkdom en bezit, dat alles is niets vergeleken met de wijsheid. Die wijsheid is Vlees en Bloed geworden in Christus. Hem volgen is de ware wijsheid. De jongeman miste een schat in de hemel; ondanks zijn trouw aan de tien geboden was hij toch niet rijk bij God, hij was niet vrij, hij was de gevangene van zijn bezit.
Kijken we nu naar de wereld in onze tijd. Dankzij technologie, wetenschap, kennis, olie en andere delfstoffen, is de welvaart wereldwijd enorm toegenomen. Wij wonen hier in het Rijke Westen. Wij horen bij de rijken op aarde, zelfs als we onszelf zo niet zien. Maar deze rijkdom is ten koste gegaan van schepping en samenleving: Klimaatcrisis, stikstofcrisis, coronacrisis, huizencrisis, demografische crisis met de Europese vergrijzing, geloofscrisis door een nihilistische cultuur.
Het Tweede Vaticaans Concilie zegt dat wij de tekenen van de tijd moeten verstaan. Wij zijn nu, hier, in het Westen, die Rijke Jongeling die bedroefd is heengegaan omdat hij vele goederen bezat. Wij worden door Jezus uitgenodigd vrijwillig de stap naar soberheid te zetten door consequent te kiezen voor de navolging van Christus. Dan verwerven we Gods Koninkrijk en leert Jezus ons dat al het overige ons erbij gegeven wordt. Amen.
Voorbede
Wij bidden tot God die ons Jezus heeft gegeven om ons te bevrijden.
Wij bidden voor Gods Kerk, dat zij de tekenen van de tijd verstaat, dat ze haar profetisch woord laat horen om de mensheid wakker te schudden en uit te nodigen de weg van Christus te gaan; tot redding van de mensheid en tot redding van de schepping. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze wereld. Om bevrijding van de drang en de dwang naar voortdurende groei in rijkdom en welvaart. We vragen om wijsheid die inclusief is, die vervuld is van geloof, hoop en liefde, om de wijsheid die komt van God. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochie en parochiekernen. Dat wij groeien in de wijsheid die Christus ons voorhoudt, dat we kiezen voor Hem, dat we vrijwillig en in vrijheid de weg van de soberheid opgaan en zo een andere schat verwerven, dat we rijk mogen zijn bij God. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor gezinnen in dit jaar van het gezin. Wij bidden op voorspraak van Sint Jozef, dat we elkaar opvoeden in het bewustzijn dat geld en rijkdom relatief is, dat we jong mogen leren delen met anderen, dat we liefde en zorg te hebben voor de natuur, voor Gods schepping. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties