Jozef en Maria zijn met de geboorte van Jezus een gezin geworden. Vandaag vieren we het feest van dat heilig huisgezin, een heilige familie. Daarover zou je heel zoete en romantische dromen kunnen hebben, maar de werkelijkheid is weerbarstig en hard. Daarom is dit gezin ook voor ons nu een voorbeeld hoe je in liefde kunt samenleven met God en elkaar.
Eucharistieviering in de federatie RRM in de kerken van de H. Liduina (Hillegersberg) en van de H. Laurentius en Elisabeth (kathedraal), weekeinde van 26 en 27 december 2020, om 17.00, 09.30, 11.00 en 14.00 uur, door plebaan Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: B2021KERSTFAMB
Lezingen
E.L: Jezus Sirach 3, 2-6.12-14 / Genesis 15 , 1-6; 21,1-3
Psalm: Ps. 128 (127), 1-2, 3, 4-5 / Ps. 105 (104), 1b-2, 3-4, 5-6, 8-9
T.L: Kolossenzen 3, 12-21 / Hebreeën 11, 8. 11-12. 17-19
All. Vers. Kol. 3, 15a en 16a / Hebr. 1, 1-2 – zie: GvL: 251
EV: Lucas 2, 22-40 of 22. 39-40
Homilie
Het woord crisis is het afgelopen jaar heel wat keer gevallen. Milieucrisis door de klimaatverandering. Gezondheidscrisis door de coronapandemie. Maar ook van het gezin wordt gezegd dat het in crisis verkeert. Tegenwoordig kom je veel samengestelde gezinnen tegen. Een of beide partners waren eerder getrouwd of hebben kinderen uit eerdere relaties. Een op de twee relaties loopt in onze tijd spaak. Dan zou je positief kunnen zeggen dat de helft dus wel lukt. Maar ook dan zijn de relaties niet zonder problemen. Want het leven is niet probleemloos, geen enkel leven is probleemloos. Je kunt het treffen met elkaar, maar alle mensen hebben hun beperkingen. Heb je net die beperking die de ander gemakkelijk kan opvangen en omgekeerd, dan bof je. Maar beperkingen kunnen elkaar ook versterken en dan nemen de problemen toe.
We hebben allemaal onze erfenis, we zijn allemaal kinderen van Adam en Eva, kinderen van de evolutie, kinderen van deze tijd. Die erfenis kan genetisch zijn, een karaktertrek, een beperking die misschien niet, misschien wel opvalt. Die negatieve erfenis kan ook in onze opvoeding zitten, dat hoeft niet altijd om mishandeling te gaan, er zijn talloze omstandigheden van waaruit we in het leven moeten vertrekken. Dan zijn er nog de ervaringen, verlies, mislukking in studie, werk, relatie, verdriet, een ongeval; talloze ervaringen neem je mee.
Vandaag gaat het over een gezin dat geen doorsnee gezin is. Over Jozef weten we eigenlijk niet veel, maar wel dat hij een zeer rechtvaardig mens was met een nobele houding naar Maria. Er is veel nagedacht over hoe oud Jozef was toen hij zich verloofde met Maria. Was hij een paar jaar ouder of had was hij een stuk ouder en eerder getrouwd geweest? Had hij misschien al grote kinderen? Tegenwoordig zie je veel kerstgroepen waarbij Jozef en Maria leeftijdgenoten zijn. Vroeger zag je Jozef vaker als iets ouder afgebeeld.
Dat had te maken met het feit dat er in het Evangelie op enkele plaatsen gesproken wordt over broeders en zusters van Jezus. We weten dat Maria zelf maar één Kind heeft gekregen. Nergens wordt vermeld dat ze opnieuw moeder werd. Als Jezus twaalf jaar oud is en ze gaan naar Jeruzalem, zijn er ook geen jongere kinderen bij. In de kindheidsverhalen is het duidelijk dat Maria één Kind heeft, een Zoon, Jezus. Die broeders en zusters van Jezus kunnen heel goed neven en nichten zijn geweest, want die werden vaak zo genoemd, zoals de Christenen later elkaar allemaal broeders en zusters noemden. Maar het kan ook zijn dat Jozef grotere kinderen had uit een eerder huwelijk en dat zijn eerste echtgenote was overleden. De gedachte dat Jozef mogelijk ouder was, wordt versterkt door het feit dat we later van Jozef niets meer horen. De traditie gaat ervan uit dat hij is overleden voordat Jezus dertig jaar oud was. Als Jozef ongeveer 45 was toen hij met Maria trouwde, zo’n dertig jaar ouder dan zij; dan kan hij 69 of 70 jaar zijn geweest toen hij stierf.
We weten het niet, het is ook niet het belangrijkst, een ding is zeker, Jozef was een rechtvaardig en nobel mens. Gods Voorzienigheid heeft Jozef en Maria bij elkaar gebracht. Jezus is waarschijnlijk opgegroeid binnen een grotere familiekring waarin Hij dikwijls de jongste was. Heel wonderlijk, want in leeftijd was hij misschien de jongste, maar in wijsheid en in zijn diepste oorsprong vanuit God was Hij de oudste. De Evangelist Johannes heeft ons daar onlangs aan herinnerd waar hij het getuigenis van Johannes de Doper aanhaalt: “Deze was het van wie ik zei: Hij die achter mij komt is vóór mij, want Hij was eerder dan ik.” Johannes de Doper was een half jaar ouder dan Jezus, maar hij zegt van Jezus dat Hij eerder was dan hij. Het gezin van Jozef, Maria en Jezus is geen standaard gezin. Daar mogen alle gezinnen in onze tijd kracht en inspiratie bij vinden. Zoals alle mensen hun beperkingen en beschadigingen hebben, zo heeft ook elk gezin beperkingen en beschadigingen. Waar we nu naar willen kijken is hoe Jozef, Maria en Jezus daarmee zijn omgegaan?
Van Jozef weten we dat hij een gelovig mens was. Gevoelig ook, want in zijn dromen was hij ontvankelijk voor Gods Woord. Als een engel tot hem sprak in een droom, dan nam hij dat serieus en ging er meteen mee aan de slag. Maria was ook zeer gelovig. Een sterke jonge vrouw, die heel duidelijk wist wat God van haar vroeg. Ook over Maria is veel nagedacht en geschreven. Heel oude tradities beschrijven haar als een meisje dat jong als tempelmaagd haar vorming en opleiding kreeg. Dat zou kunnen verklaren dat zij een ideaal had, dat je in die tijd vooral bij de Essenen tegenkwam, een soort celibataire levensstijl binnen het huwelijk, God toegewijd zijn als gehuwde vrouw. Eigenlijk was het een ingewikkeld huwelijk. Het waren geloof, hoop en liefde die de onderlinge band bepaalde. Jezus zal naderhand inspiratie vinden in het voorbeeld van zijn ouders. Bij beiden; bij Jozef en bij Maria. Jezus zal niet een celibataire huwelijksstijl voorstaan, Hij haalt die twee uit elkaar. Hij kiest voor zichzelf voor het celibaat en het huwelijk bevestigt Hij in het Sacrament.
Een samengesteld gezin met een achtergrond waarvan we niet alles weten, maar die in hun leven heeft doorgewerkt. De genade van geloof, hoop en liefde gaf hen de kracht er het goede uit te halen. Is dat ook niet de kracht van de Sacramenten die wij ontvangen? De Sacramenten helpen ons in al die weerbarstige omstandigheden in het huwelijk, in onszelf, in de opvoeding; met Gods kracht mogen we het goede stimuleren en weten we het goede er uit te halen. Dan ontwikkelt een gezin zich tot een heilig huisgezin, ondanks alle beperkingen, want dan is God degene die de richting bepaalt en man, vrouw en kinderen in het huwelijk en het gezin vooruithelpt. Amen.
Voorbede
Wij bidden tot God op voorspraak van Jozef, Maria en Jezus.
Wij bidden voor alle gezinnen wereldwijd, voor ouders en kinderen die vanuit het geloof het gezinsleven vorm willen geven, dat zij op voorspraak en met het voorbeeld van Jozef, Maria en Jezus, alle problemen overwinnen en groeien in geloof en onderlinge liefde. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor alle gezinnen wereldwijd, bijzonder de gezinnen die onder erbarmelijke omstandigheden moeten zien te overleven, dat de rijke landen hen te hulp komen, dat ook wijzelf gul voor hen weten te geven zodat zij God danken en aan hun toekomst kunnen werken. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochie en onze parochiekernen, dat we elkaar de helpende hand reiken, dat we huwelijken en gezinnen nabij zijn, dat we ruimte bieden voor kinderen in de kerk, dat we deze coronatijd benutten om nieuwe wegen te vinden, op voorspraak van de heilige Familie. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor grootouders en ouderen zonder kinderen, wij bidden ook voor religieuzen, priesters en voor alle andere gewijde personen, dat hun levensroeping vruchtbaar mag zijn, dat zij het geloof mogen doorgeven aan geestelijke kinderen, dat er nieuwe roepingen komen. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties