Vanavond horen we over de voetwassing, het is een ritueel dat nu in coronatijd niet kan worden uitgevoerd. Maar we kunnen wel nadenken wat het betekent en luisteren naar het Evangelie.
Eucharistieviering in de parochiefederatie RRM, in de kerk van Petrus Banden (Overschie) en de H. Laurentius en Elisabeth (kathedraal), 1 april 2021, om 17.00 en 19.30 uur, door plebaan Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: B2021QDRWDB
Lezingen
E.L: Exodus 12, 1-8. 11-14
Psalm: Ps. 116 (115) , 12-13, 15-16bc, 17-18
T.L: 1 Korinte 11, 23-26
All: Johannes 13, 34
EV: Johannes 13, 1-15
Homilie
Toen zei Petrus tot Hem: “Nooit in der eeuwigheid zult Gij mij de voeten wassen!” Jezus antwoordde hem: “Als gij u niet door Mij laat wassen, kunt gij mijn deelgenoot niet zijn.”
De apostel Petrus heeft bij voorbaat mijn sympathie. Zijn vurigheid en zijn zwakheid, zijn menselijkheid. We hoorden afgelopen zondag: Ik ben bereid met u te sterven. En daarna over zijn verloochening en zijn bittere tranen. We kunnen ons voorstellen hoe diep Petrus zich heeft geschaamd, hoe hij een grote hekel aan zichzelf had vanwege zijn bravoure en grote mond, zijn haantje de voorste-gedrag en zijn zwakheid. Vandaag opnieuw impulsief bij de voetwassing “Nooit in der eeuwigheid zult Gij mij de voeten wassen!”.
Sympathieke Petrus, een mens zoals wij, zondaar en gelovige. Hij is echt Jezus toegedaan. Hij acht Jezus zeer hoog, bewondert Hem, wil Hem volgen, wil zijn leerling zijn, wil met Hem meedoen, maar met alle goede bedoelingen heeft hij ook de neiging zijn leermeester te willen corrigeren.
Witte Donderdag, de laatste maaltijd voor die vrijdag die de wereld zal veranderen. Petrus en de andere leerlingen hebben niet door wat er staat te gebeuren. Ze vermoeden misschien iets, ze voelen de sfeer, maar het is helemaal niet duidelijk. Ze weten niet wat Judas aan het doen is, ze horen de Woorden van Jezus, plechtige Woorden, dramatische Woorden, geheimzinnige Woorden, maar wat ze betekenen, dat is voor hen nog lang niet duidelijk.
De Evangelist Johannes is de enige die in zijn Evangelie schrijft over de voetwassing. Johannes schrijft weinig over het Laatste Avondmaal zelf. Daar hebben de andere drie Evangelisten uitgebreid over gesproken. Johannes vult slechts aan wat hij nog mist. In zijn Evangelie kom je dit vaker tegen, zo is hij de enige die schrijft over de Bruiloft van Kana en ook dat er uit de zijde van Jezus Bloed en Water stroomt. Hij schrijft het als ooggetuige. Zo komt dus ook dit moment tussen Jezus en Petrus alleen bij Johannes voor: Petrus zei Hem: “Nooit in der eeuwigheid zult Gij mij de voeten wassen!” Jezus antwoordde hem: “Als gij u niet door Mij laat wassen, kunt gij mijn deelgenoot niet zijn.” Wat betekent dat? Je door Jezus laten wassen en zijn deelgenoot zijn?
Wij zijn hier als gedoopten, de doop is onze wassing door Jezus. We worden gedoopt in de Naam van de Drie-ene God, Vader, Zoon en Heilige Geest. Dat doopsel is ons geschonken door Jezus. De leerlingen zijn het gaan doen omdat Hij het hun had opgedragen en zo doen we dit nog steeds. Het doopsel is een daad van geloof en van gehoorzaamheid aan Christus.
De vergeving die het Doopsel biedt, ontvangen we door Jezus. Jezus zegt tegen Petrus: “Als gij u niet door Mij laat wassen, kunt gij mijn deelgenoot niet zijn.” Wil je deelgenoot van Jezus worden, dan is het doopsel noodzakelijk. Het is alsof deze voetwassing een laatste reiniging wat ooit begon bij de doop van Johannes de Doper. Net als Jezus hebben de leerlingen zich laten dopen. Daarna hebben ze anderen gedoopt uit opdracht van Jezus. Nu ontvangen ze de laatste wassing, de laatste reiniging, want zij zullen zijn deelgenoot worden. Maar wat is dat? Deelgenoot van Jezus zijn. Jezus zegt niet tegen Petrus: anders kun je Mij niet volgen, of: dan kun je mijn leerling niet zijn; Hij zegt: “dan kunt gij mijn deelgenoot niet zijn.” Dan kun je geen deel aan Mij hebben.
Het beeld dat hier het dichtste bij komt is de wijnrank. Daarover schrijft Johannes twee hoofdstukken verder. Die tekst hoort ook bij het Laatste Avondmaal en de Voetwassing. Het is een lange toespraak van Jezus. Over de wijnstok zegt Jezus: “Ik ben de wijnstok, gij de ranken. Wie in Mij blijft, zoals Ik in hem, die draagt veel vrucht, want los van Mij kunt gij niets. Als iemand niet in Mij blijft, wordt hij weggeworpen als de rank en verdort; men brengt ze bij elkaar, gooit ze in het vuur, en ze verbranden. Als gij in Mij blijft en mijn woorden in u blijven, vraagt dan wat gij wilt en gij zult het krijgen. Hierdoor wordt mijn Vader verheerlijkt, dat gij rijke vruchten draagt; zo zult gij mijn leerlingen zijn” (Johannes 15, 5-8).
Mensen vragen wel eens waarom de Kerk alle gelovigen steeds weer oproept om met regelmaat te biechten. Dat heeft hiermee te maken. “Als gij u niet door Mij laat wassen, kunt gij mijn deelgenoot niet zijn.” In de biecht wordt die genade van het doopsel hersteld. De biecht is als de voetwassing door Jezus, een nederig gebaar. Ook nu zijn er mensen die zeggen: “Dat nooit, je krijgt mij de biechtstoel niet meer in”. Voor hen geldt datzelfde woord van Jezus aan Petrus: “Als gij u niet door Mij laat wassen, kunt gij mijn deelgenoot niet zijn.”
In de Eucharistie vieren we dat we deelgenoot mogen zijn van Christus, heel concreet. Hij zegt: Dit is mijn Lichaam, dit is mijn Bloed, doet dit tot gedachtenis aan Mij. In de Eucharistie gebeurt dat wat Jezus over de wijnrank zegt: “Elke rank die wel vrucht draagt zuivert Hij, opdat zij meer vrucht mag dragen. Gij zijt al rein dankzij het woord dat Ik tot u gesproken heb. Blijft in Mij, zoals Ik in u” Johannes 15, 2-3).
Op Witte Donderdag gedenken we hoe Jezus ons dit mysterie van de Eucharistie heeft nagelaten, Hij geeft zijn leven voor ons om ons helemaal zuiver te maken, om voor ons Brood de Levens te worden en ons zo te voeden en kracht te geven. Hij geeft zijn leven om voor ons de wijnstok te worden zodat wij met Hem verbonden kunnen leven. Hij geeft zijn apostelen de opdracht dit voort te zetten, totdat Hij komt. Dat vieren wij hier en nu, op deze avond, onze verbondenheid met Hem en zo met God en elkaar. Amen.
Voorbede
Onze hogepriester Jezus Christus is onze voorspreker bij de Vader, bidden wij vol vertrouwen.
Wij bidden voor alle gedoopten, dat zij zich met Christus verbonden weten als ranken aan de wijnstok, dat zij zijn deelgenoten zijn in de praktijk van het dagelijks leven en dat zij dat mogen vieren en beleven in de Eucharistie. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze wereld, dat de coronapandemie en de klimaatcrisis mensen tot bezinning mogen brengen, we bidden om bewustwording opdat we een andere levensstijl aannemen, dat we ook waakzaam zijn voor ons geestelijk leven, opdat de wereld met Christus mag verrijzen. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochiegemeenschap, dat wij de Eucharistie meer en meer mogen beleven als de grootste gave die Christus ons naliet. Dat we ons blijven verdiepen in dit mysterie, dat wij in dat licht ook de gave van het priesterschap op waarde weten te schatten. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor echtparen, ouders, kinderen en kleinkinderen, dat het voorbeeld van Jezus bij de voetwassing ons allen mag inspireren tot echte dienstbaarheid en de moed om nederig werk te doen. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties