Oude verhalen met een tijdloze diepe boodschap. We mogen ze horen in de lezingen. Ze gaan uiteindelijk over onszelf. Tegenover de dood wijst God ons de weg naar het leven.
Eucharistieviering in de parochiefederatie RRM, in de kerk van de H. Albertus Magnus (Blijdorp), de H. Dominicus (Het Steiger) en de gemeenschap van Overschie (Albert Schweitzerschool), weekeinde van 8 en 9 juni 2024, om 12.00, 09.30 en 11.00 uur, door plebaan Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: B2024DHJ10B
Lezingen
E.L: Genesis 3, 9-15
Psalm: Ps. 130 (129), 1-2, 3-4ab, 4c-6, 7-8
T.L: 2 Korinte 4, 13 – 5,1
All. Vers. Johannes 14, 23
EV: Marcus 3, 20-35
Homilie
De slang bij de boom met Adam en Eva in de tuin. Wat was dat? Wie was dat? Een pratende slang. Is dat niet vreemd? Was de slang nu het enige dier in het paradijs met wie ze konden praten of konden Adam en Eva met alle dieren praten? Dit zijn leuke vragen, maar ze helpen ons niet verder, want de schrijver van de Bijbel gebruikte een oud volksverhaal om ons iets over God te vertellen. De slang was sluw, zegt de Bijbel, maar waarom zou die slang, dat schepsel van God de mens tot zonde tegen God willen brengen?
Ik ga eerst te rade bij de brief van Jacobus. Hij schrijft in het eerste hoofdstuk: “Niemand mag zeggen, als hij beproefd wordt: Ik word door Gods toedoen beproefd. God brengt niemand in beproeving, zo min als Hijzelf door het kwade kan worden beproefd. Wordt iemand beproefd, dan is het altijd door het trekken en lokken van zijn eigen verlangens. Daarna, als het verlangen bevrucht is, baart zij de zonde; en de zonde, eenmaal volgroeid, baart de dood (Jacobus 1, 13-15). Jacobus geeft hier zijn eigen visie op het verhaal van de zondeval. De stem van de slang is de stem van ons eigen verlangen. Het gelispel van de slang roept andere verlangens in ons hart wakker.
Bij veel oude godsdiensten bestond er een slangencultus, het gelispel van de slang inspireerde toekomstvoorspellers. Dat vreemde dier zonder poten, met zijn giftanden had een plaats gekregen bij de heilige bomen. Het scheppingsverhaal waarschuwt ons in feite voor die andere godsdiensten, dat die slang een leugenaar is, dat die godsdiensten je verleiden, dat ze verkeerde verlangens in jou wakker roepen en je zo weghalen van God.
De kerkvaders zien Jezus als het nageslacht van de vrouw, Maria, en Hij zal de kop van de slang verpletteren. Hij zal dus alle valse goden en godsdiensten, al leugen over God en de mensen overwinnen, met Hem komt een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. Toch zal die slang steeds de hiel van de mens bedreigen. Denk daarbij aan Achilles, die onkwetsbaar leek, zijn hiel was zijn kwetsbare plek. De slang in het paradijs richt zich op de kwetsbare plek van Eva. Wat is haar kwetsbare plek? Eva gaat graag in gesprek met de slang, met die stem van buiten. Ze is gevoelig voor de mooie en aantrekkelijk vruchten. Ze wil graag gelijk zijn aan haar man, ja, meer nog, gelijk zijn aan God. Ze wil graag met die kennis van goed en kwaad grip krijgen op het bestaan. En de zwakke plek van Adam is Eva. Zij is het antwoord op zijn eenzaamheid, een diepe eenzaamheid die God had gezien. Daarmee is Eva als gave ook zijn zwakke plek. Paulus schrijft: “De getrouwde man heeft zorg voor aardse zaken, en wil zijn vrouw behagen” (vgl: 1 Korinthe 7, 33).
We kunnen op veel manieren naar onze zwakke plekken kijken. Vanuit de evolutie; dan zien we onze drang om te overleven. Of vanuit de omgeving, dan zien we ons verlangen erbij te horen en niet buiten de groep te vallen. Vanuit afhankelijkheden zoals onze angst de ander kwijt te raken. De kwetsbare plek in ons hart is ook vaak een verlangen dat van buitenaf wordt aangewakkerd; verlangens die door de omgeving worden gewekt en opgeklopt. Dat is het terrein waarin de oude slang waarheid en leugen vermengd en twijfel zaait.
Daartegenover staan onze goede verlangens, ons verlangen om bij God te horen, ons verlangen Gods liefde te beantwoorden, ons verlangen te doen wat God vraagt. Maar die stem van God wordt zo gemakkelijk overstemd door al die luid roepende stemmen in onze luidruchtige wereld.
Welke verlangens komen we verder nog tegen in de lezingen van vandaag? In het Evangelie zien we hoe de Schriftgeleerden uit Jeruzalem het verlangen hebben hun eigen ideeën, theorieën en theologieën veilig te stellen. Als Jezus niet hun school volgt, grijpen ze naar het grootste wapen dat ze kunnen bedenken. Ze zeggen: de opperduivel woont in Jezus. Jezus doet geweldige dingen, maar Hij kan niet van God zijn, dus is het de opperduivel: Beëlzebub. Er is ook angst; angst om hun theorieën bij te moeten stellen en angst om macht en invloed te verliezen. Het zal hen zo in de greep krijgen dat ze de grootste kans in hun leven, Gods Verlosser, uiteindelijk zullen doden.
Maar ook de familie van Jezus. Wat zijn hun verlangens? Een rustig leven, met op tijd eten en drinken, je natje en je droogje. Gewone verlangens die ons ongemerkt in de greep kunnen krijgen. Als Jezus en zijn leerlingen het zo druk hebben met de verkondiging en met de zorg voor zieken die bij Jezus komen, dat ze geen tijd hebben om te eten, wordt er geroepen dat Hij niet meer bij zijn verstand is. Of is de familie misschien bang voor de goede naam van de familie? Jezus moet dan natuurlijk geen gekke dingen doen, want daar krijgen zij last van. Of waren het de stemmen van de buren of de buurt? “Jullie moeten hem naar huis halen, het gaat niet goed met Hem”.
Onze zwakke plekken, onze bekoringen, onze verlangens en onze angsten … Over al deze dingen zegt Jezus: “Maakt u dus geen zorgen over de vraag: wat zullen wij eten of wat zullen wij drinken? Want dat alles jagen de heidenen na. Uw hemelse Vader weet wel dat gij al deze dingen nodig hebt. Zoekt eerst het Koninkrijk en zijn gerechtigheid: dan zal dat alles u erbij gegeven worden. Maakt u dus niet bezorgd voor de dag van morgen, want de dag van morgen zorgt voor zichzelf. Elke dag heeft genoeg aan zijn eigen leed” (Matteüs 6, 31-34). Vertrouwen op Gods liefde, vertrouwen op Gods Voorzienigheid, vertrouwen dat als wij de wil van de Vader volbrengen, zijn zegen en genade ons zal begeleiden, is de beste remedie tegen de leugen van de slang. Amen.
Voorbede
Wij bidden tot God die ons door Jezus Christus nieuw leven schenkt.
Wij bidden voor alle Christenen, dat zij hun toevlucht zoeken bij de Boom van het Leven, bij Jezus Christus met zijn kruis en verrijzenis, dat allen de Eucharistie mogen leren kennen als het voedsel dat God ons aanreikt om van te leven. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze wereld, voor de politici en machthebbers, dat zij zich niet laten leiden door kleinmenselijke belangen en tijdelijke politieke winst, bidden wij om wijsheid, dat de Heilige Geest hun harten mag bewegen tot vrede en verzoening. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochie en onze parochiekernen, dat we de eenheid steeds weten te dienen, elkaars menselijke tekorten weten te vergeven, dat we de schuld niet op anderen schuiven maar bewust zijn van onze eigen tekorten, dat we groeien in geloof en naastenliefde. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor gezinnen, voor alleenstaanden en echtparen, ouders en grootouders, kinderen en kleinkinderen; wij vragen dat God door zijn genade onze harten mild maakt en bereid tot vergeven, dat wij verbonden met Christus delen in het eeuwig leven. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties