Ga naar hoofdinhoud

De Heilige Liduina: Zij heeft iets gevonden door het ziek zijn heen dat haar grote vrede en vreugde heeft gebracht.

Eucharistieviering in de parochie van de H. Bartholomeus te Poeldijk, weekeinde van 12 en 13 september 1998, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.

Preek: C1998DHJ24C

Lezingen

E.L: Ex. 32, 7-11. 13-14
EV: Lc. 15, 1-10

Homilie

Ziekenzondag. We hebben moederdag, vaderdag, MIVA-zondag, zondag voor de eenheid van de Christenen en nog veel meer speciale zondagen. Is ziekenzondag nu ook gewoon zo’n zondag in dat rijtje, een dag waarop ‘n speciale doelgroep weer eens even extra in de aandacht wordt geplaatst? Het lijkt er wel een beetje op, maar we hopen toch dat het meer is.

Ziek zijn: (de twee teksten in het begin van deze [jongeren-] viering lieten het al doorschemeren) ziekte is niet iets dat slechts een bepaalde groep treft, ziekte treft alle mensen. Ziekte is als de dood, ze komt soms als een dief in de nacht, zoals dit weekend bij bisschop Bomers van Haarlem. Ziekte raakt iedereen, je gaat voor een kleinigheid naar het ziekenhuis, je moet even blijven, en na een week hoor je: kanker, uitgezaaid, niets meer aan te doen.

We zijn in onze tijd veel bezig met de ziekten. Zoveel ziekten zijn nog maar slecht te behandelen of hebben een levenslange medische behandeling nodig. Veel aandacht gaat in onze tijd naar AIDS en long- of borstkanker, maar er zijn er veel en veel meer, zoals Multiple Sclerose, Parkinson, Epilepsie, Leukemie en andere bloedziekten, Reuma, Suikerziekte, nier- en leverziekten, hart- en vaatziekten, van schildklier tot pancreas, talloze ziekten, en ze ontdekken er nog altijd meer. Encyclopedieën worden ermee volgeschreven. En wat te denken van geestelijke ziekten of aantastingen van ons denkvermogen of andere handicaps, met Alzheimer, Schizofrenie, maar ook manieën, fobieën, depressies en trauma’s. Ook daarbij zijn er talloze namen en complexen.

Maar zo af en toe hoor je de vraag of we tegenwoordig niet teveel met de ziekte bezig zijn en te weinig met de zieke. Is dat misschien de reden dat we in de Kerk die speciale dag hebben? Want geloof en omgaan met zieken horen bij elkaar. Zoals Jezus met de zieke mens omging zo was het nog niet eerder vertoond. Blijkbaar is er vanaf het begin iets geweest waardoor de Christenen anders met de zieken omgingen dan de andere religies of culturen. Al in het Jodendom zie je daar de eerste aanzetten van, maar met Jezus is die andere houding definitief doorgebroken. Misschien zou je dit kunnen zeggen? De kwaliteit van een tijd, van een cultuur, een geloof en een gemeenschap kun je aflezen aan de manier waarop zij met de zieken en de zwakken omgaat. Met dit in gedachte kun je de vraag stellen: Hoe staat het dan met onze tijd, met onze cultuur, met onze manier van geloven en onze gemeenschap. Hoe gaan wij als gelovigen, jong en oud om met de zieke om, met anderen en onszelf?

Het is nog geen 50 jaar geleden dat er over ziek zijn heel anders werd gesproken. Veel meisjes dragen de naam Liduina, Lidwien, Lidy. De heilige die deze naam droeg, was een meisje van twaalf jaar dat van schaatsen hield, in onze tijd had ze waarschijnlijk meegeschaatst op de Uithof en meegedaan aan toertochten en wedstrijden op natuurijs. Maar ze valt, een lelijke val. En met de medische kennis uit het jaar 1392, want rond dat jaar was het, konden ze niet voorkomen dat de ene complicatie de andere opvolgde. Liduina wordt eerst zieker, herstelt dan een beetje, maar als snel komen er andere problemen overheen, op de duur wordt ze volledig bedlegerig. Als ik haar hele leven samenvat, wordt ze niet ouder dan 53 jaar, waarvan 38 jaar ziek.

De zieke toen reageerde niet veel anders dan de zieke nu. Zij stelde dezelfde vragen, waarom treft mij dit? Ze wordt opstandig en onhandelbaar, jaloers op haar vriendinnen die verkering hebben, trouwen en kinderen krijgen. Ze wordt boos op God, want Hij kan er toch wel iets aan doen. Maar God doet er niets aan, het gaat maar door en door. Tot zover is het een gewoon verhaal, zoals je nu dagelijks tegen kan komen.

Voor Liduina verandert er iets heel wezenlijk in haar leven als op een dag de pastoor van Schiedam, met de oerhollandse naam Jan Pot, op bezoek komt. We weten weinig over zijn manier van spreken. Maar dit is in ieder geval belangrijk, hij heeft kans gezien om voorbij alle ziekteverschijnselen te kijken naar dit mensenkind dat in een zware worsteling verkeert met de zin van het leven en de last van het lijden. Hij zag haar, zoals Jezus de zieken zag, hij was bij haar zoals Jezus bij de zieken was. Hij was er voor haar en dat opende de ruimte om over diepere dingen te spreken.

Hij kwam vaker en op een goed moment vertelt hij over het lijden van Jezus op een manier die ze nog niet heeft gehoord. Dan leert hij haar over Jezus lijden na te denken, te bidden, te mediteren en hij belooft haar regelmatig de heilige Communie te brengen. En maand na maand, jaar na jaar brengt dat een verandering in haar teweeg. Liduina overweegt dikwijls de kruisweg van Jezus en ze ontdekt een kant aan het lijden, die ze altijd had weggeduwd, het kruis dragen, net als Jezus, Jezus volgen door het kruis van het lijden heen. En hoe zwaarder dat kruis, des te dichter ze bij Jezus komt. Het ongelooflijke gebeurt, het kruis van haar ziekte komt in de plaats van werk, gezin of carrière, wat dat toen ook mocht betekenen. Ze gaat het als haar weg zien om Jezus te volgen en wel op een heel bijzondere manier.

Dat bezoek, heeft haar leven veranderd, door een priester die voorbij de ziekte keek naar de zieke. Die vier muren en dat bed, dat kleine wereldje van haar kamer, gaat open en geeft ruimte aan hemel en aarde. Steeds meer mensen komen aan haar bed. Als zij bidt voor anderen, gebeuren er bijzondere gebedsverhoringen. Als anderen bij haar komen, voelen ze zich door haar woorden en haar houding getroost en gesterkt. Maar haar lijden neemt niet af. 38 jaar zal zij ziek zijn, en in haar ziekte zal zij het tot heiligheid brengen, waardoor nog steeds mensen zich aan haar leven kunnen optrekken en haar hulp vanuit de hemel inroepen. Nog steeds dragen meisjes haar naam en is de Liduinakerk in Schiedam een internationaal bekende bedevaartplaats.

Ziekenzondag. Hoe gaan wij met de zieke mens om, met anderen en met onszelf. Sluit de ziekte ons in onszelf op, binnen de eigen wereld, of kunnen wij eruit breken. De les van Liduina en pastoor Jan Pot, is misschien deze. Je kunt je in het ziek zijn van je geloof afkeren. Je kunt je in je boosheid op God laten gaan, en dat zal God je niet eens zo kwalijk nemen, maar er is ook een mogelijkheid om samen met anderen een nieuwe dimensie te ontdekken.

De vraag die ik mijzelf stel is deze: zijn wij bij het ziek zijn die benadering van het samen zijn in het geloof niet te ver kwijt geraakt? Is het niet opvallend dat zoveel groten in de kerk, juist door hun ziek zijn heen hun grootheid bereikt hebben. Niet alleen Liduina van Schiedam, maar ook Franciscus van Assisi en Ignatius van Loyola. Veel mensen hebben zo de echte diepte van hun leven bereikt. Dit weekend kunt u hetzelfde lezen dichtbij, bij pastoor Jan Jansen uit Schipluiden en Maasland. Hij vertelt in zijn interview in de Westlandse Courant over een periode van een jaar ziek zijn vooraf aan zijn priesterstudie, een tijd die hem zeer aan het denken heeft gezet.

Ziekenzondag. Er zou over ziek zijn nog en ons omgaan met de zieken nog veel te vertellen zijn. Over het luisteren, het op bezoek gaan en de oprechte aandacht. Vandaag wilde ik toch weer even dat verhaal van Liduina vertellen, het zakt anders in de vergetelheid weg. Liduina heeft geleerd dat God net zoveel aandacht voor haar had als die herder voor dat ene schaap, als die vrouw voor die ene munt, maar dat Hij haar tegelijk vroeg om haar weg te gaan zoals het leven dat van haar vroeg.

Liduina heeft gezocht en met de hulp van andere iets gevonden door het ziek zijn heen dat haar grote vrede en vreugde heeft gebracht. Moge ziekenzondag ons steeds weer daarover aan het denken zetten. Amen.

Back To Top