Wie geregeld in de Bijbel leest zal regelmatig iets meemaken van herkenning. Een woord spreekt tot jou. God spreekt tot jou. Dit is een Woord voor jou. Dit Woord is als een kompas, het wijst de richting. Het is geen landkaart met allerlei details, maar een kompas. Het is niet een verrekijker waarmee je precies alles ziet wat er op je weg komt, maar het is wel een licht op je pad, zodat je goed van kwaad kunt onderscheiden.
Eucharistieviering 9 en 10 december 2006, om 17.00, 19.00 en 09.30 uur in de parochiekerken van de H. Jozef, De Goede Herder en de H. Willibrordus, te Wassenaar, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Eucharistieviering beluisteren vanuit de Willibrorduskerk te Wassenaar (MP3)
Preek beluisteren vanuit de Willibrorduskerk te Wassenaar (MP3)
Preek: C2007ADV02CAUFX
Lezingen
E.L.: Bar. 5, 1-9
T.L.: Fil. 1, 3-6. 8-11
EV.: Luc. 3, 1-6
Homilie
Wat wist Johannes? Johannes, zoon van Zacharias, zoon van een tempelpriester, levend in de woestijn? ‘Johannes in de woestijn’, dat betekent dat hij een leven leidde dat God toegewijd was. Later zal hij als tweede naam: ‘de Doper’ erbij krijgen en zullen we hem vooral kennen als Johannes de Doper. Maar zo begon hij niet, hij begon als Johannes, zoon van Zacharias. Wat wist hij? Je begint toch niet zomaar met zo’n bijzondere activiteit. Had hij diep nagedacht? Had hij een nieuwe strategie bedacht? Was hij een avonturier en probeerde hij maar wat? Lucas schrijft in zijn Evangelie: ‘Toen kwam het Woord van God over Johannes, zoon van Zacharias. Hij begon op te treden in heel de Jordaanstreek ….’
Johannes, zoon van Zacharias. Wist hij, had hij enig vermoeden, dat hij leerlingen zou krijgen en een boetebeweging zou starten? Wist hij dat hij een keerpunt in de geschiedenis voor zou bereiden? Wist hij dat hij de voorloper zou zijn van de Messias? Wat wist hij?
Het Evangelie zegt niet zo veel over Johannes zelf. Hij vervult eigenlijk een bescheiden rol, maar dat is ook meteen zijn grootheid. Hij is bescheiden, hij is een stem, hij wil alleen maar verkondigen. Hij staat in dienst van Gods Woord.
Johannes doet ons nadenken over geloof en over roeping, over bekering en vergeving. Je kunt het Evangelie lezen en denken dat zo’n roeping en zending vanzelf gaat. Dat Johannes alles precies weet: Dit nu en dat straks, dit zus en dat zo. Maar meestal zijn roepingen niet zo gedetailleerd. Het staat er zo: ‘Toen kwam het Woord van God over Johannes, zoon van Zacharias, die in de woestijn verbleef. Hij begon op te treden in heel de Jordaanstreek en een doopsel van bekering te preken tot vergeving van de zonden, volgens de profetie die geschreven staat in het boek van de profeet Jesaja’.
Bij de roeping en de zending van Johannes valt een ding meteen op. Het woord van de profeet Jesaja speelt een grote rol in zijn leven. Als er staat: ‘Toen kwam het Woord van God over Johannes, …’ dan kun je daarin meelezen het woord van de profeet Jesaja. Zo gaat het dikwijls bij roepingen. Ruim twee eeuwen later gaat een jongeman, Anthonius, naar de woestijn. Hij heeft ook een woord gekregen, een woord van God, in zijn geval een woord uit het Evangelie, het woord dat Jezus tot de rijke jongeling sprak: ‘Ga, verkoop wat je bezit, geef het aan de armen en kom dan terug om Mij te volgen’.’ Anthonius zal later nog een bijzonder visioen krijgen: Hij ziet de wereld overspannen door een onontwarbare knoop. Dat visioen brengt hem de zekerheid dat alleen de nederigheid de wereld van de chaos kan redden.
Terug naar Johannes de Doper. Ook bij hem is nederigheid een kenmerk en een roeping met een woord uit de Bijbel. Dus als je vraagt: Wat wist Johannes? Dan kun je waarschijnlijk zeggen: ‘Niet zoveel, maar tegelijk alles en in ieder geval genoeg’.
Vandaag staat Johannes de Doper op de tweede zondag van de Advent. Zijn woord en zijn voorbeeld, zijn roeping en zijn oproep mogen ons helpen. De Advent is geen veertigdagentijd, het is geen vasten, maar wel een tijd van inkeer en vooral een tijd van bekering. Waarom? Om je voor te bereiden op de komst van Christus.
Bij die voorbereiding speelt de Bijbel, het Evangelie, Gods Woord, een belangrijke rol, maar ook de bekering, vooral de nederigheid. Hoe kunnen we anders Kerstmis vieren, het feest van de nederigheid. God toont zich in de nederige gestalte van een kind. God vertrouwt zich toe aan een moeder, aan een vader, aan een kribbe in de stal. God vertrouwt zich toe aan mensen.
Waarom kunnen Joden en Moslims, Hindoes of anderen nooit op dezelfde manier Kerstmis vieren als gelovige Christenen, omdat zij wel de geboorte van een profeet willen gedenken, maar niet dat God mens wordt. Straks wordt ons geloof weer beproefd, straks staan we weer bij een kerststal, kijkend naar het Kind in een kribbe. Even later zien we dat Kind als een volwassene, weer even later zien we die volwassen man aan een kruis en aansluitend zien we Hem als de Verrezene die de dood overwint. Steeds weer is het moeilijk je voor te stellen en je in geloof er aan toe te vertrouwen dat deze man Gods Zoon is. God is mensgeworden in zijn Zoon. Jezus Christus is God met ons, Emmanuel.
Die gedachte kan je doen duizelen, maar belangrijker is het om te verstaan wat het betekent. God toont ons een nieuwe weg. God zelf gaat de weg die wij moeten gaan. Jezus zal later zeggen: ‘Ik ben de Weg’. God komt het voordoen. God komt bij ons. God deelt onze moeilijkheden en vreugden. God spreekt mensenwoorden die tegelijk Gods Woorden zijn. God lijdt, God sterft, God wordt een vervloekte. En dat alles begint daar in die stal.
Dat heeft Johannes allemaal niet geweten, evenmin als wij het weten wanneer we ergens aan beginnen. Dikwijls weten we alleen dat het goed is. Maar wie geregeld in de Bijbel leest, zal net als Johannes en net als Anthonius en zoveel heiligen regelmatig iets meemaken van herkenning. Een woord spreekt tot jou. God spreekt tot jou. Dit is een Woord voor jou. Dit Woord is als een kompas, het wijst de richting. Het is geen landkaart met allerlei details, maar een kompas. Het is niet een verrekijker waarmee je precies alles ziet wat er op je weg komt, maar het is wel een licht op je pad, zodat je goed van kwaad kunt onderscheiden.
De tweede zondag van de Advent. De profeet Baruch helpt ons met zijn woord: ‘Sla de mantel van Gods gerechtigheid om. Want er komt vrede door gerechtigheid en glorie door vroomheid. Wees blij omdat God aan je denkt.
We gaan op weg naar Kerstmis. Nog twee weken en het is zover. Zijn wij er klaar voor? De komst van God in ons leven? Gerechtigheid, rechtvaardigheid, de armen en kleinen recht doen, de zwakken beschermen, de groten niet naar de ogen zien. Gods wil zoeken en doen. Zijn we er klaar voor?
Paulus wijst ons in zijn voorbede de weg: ‘Moge uw liefde steeds rijker worden aan inzicht en fijngevoeligheid, om te kunnen onderscheiden waar het op aankomt. Dan zullen jullie op de dag van Christus ongerept en onberispelijk zijn, verzadigd met de vrucht van de gerechtigheid die komt van Jezus Christus, tot eer en lof van God. Dat mogen we in alle nederigheid vragen, naar het woord en voorbeeld van Johannes de Doper. Amen.
Voorbede
Bidden wij vol vertrouwen tot God, die ook ons roept tot zijn Koninkrijk.
Bidden wij voor alle Christenen, waar ook ter wereld, van alle talen en volken, in alle maatschappelijke en kerkelijke posities en functies. Dat zij in eenvoud en bescheidenheid hun hart voorbereiden op de komst van God in de wereld. Dat hun leven vervuld mag zijn van dit grote mysterie. Laat ons bidden.
Bidden wij voor alle religies op deze aarde, voor allen die God eren en aanbidden. Dat zij door de heilige Geest ontvankelijk worden voor het grotere mysterie, hoe God op ons betrokken is, hoe zeer wij Hem ter harte gaan, hoe dicht Hij ons nabij komt. Laat ons bidden.
Bidden wij voor onze wereld, voor groot en klein, arm en rijk. Dat de bekoring van ons rijke Westen ons niet in slaap sust, dat de Boodschap van Kerstmis helder en zuiver mag klinken. Dat velen geraakt worden door Gods liefde die ons toeschijnt in het gelaat van Christus. Laat ons bidden.
Bidden wij voor onze parochiegemeenschappen en voor onze gezinnen. Bidden we dat we samen sterk mogen staan om te kiezen voor een bewuste soberheid. Dat we mogen leren wat bescheidenheid is naar het voorbeeld van Johannes de Doper. Om God te kunnen ontvangen die zo bescheiden is dat Hij tot ons komt. Laat ons bidden.