We willen het hebben over de Evangelist Lucas. Dit kerkelijk jaar, volgen we het C jaar in de driedeling A, B, C met in jaar A: Matteüs, jaar B: Marcus en dit jaar, jaar C dus: Lucas. Wie was Lucas?
Eucharistieviering 20 en 21 januari 2007, om 17.00, 19.00 en 09.30 uur in de parochiekerken van De Goede Herder, de H. Jozef en de H. Willibrordus, te Wassenaar, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Eucharistieviering beluisteren vanuit de Jozefkerk te Wassenaar (MP3)
Preek beluisteren vanuit de Jozefkerk te Wassenaar (MP3)
Preek: C2007DHJ03CAUFX
Lezingen
E.L.: Neh. 8, 2-4a. 5-6. 8-10.
T.L.: 1 Kor. 12, 12-30 of 12-14. 27.
EV.: Luc. 1, 1-4 en 4, 14-21
Homilie
We hebben de kersttijd gehad, Driekoningen op 7 januari. Doop van de Heer op 8 januari, de Bruiloft van Kana op 14 januari en nu, vandaag, dit weekend gaan we echt met de evangelist Lucas op stap. In de Advent en Kersttijd hebben we al heel wat van Lucas gelezen, daarom worden vandaag de verhalen over Jezus’ kindertijd overgeslagen.
We hoorden zonet de eerste verzen van het Evangelie volgens Lucas: “Reeds velen hebben geprobeerd de gebeurtenissen te vertellen die onder ons hebben plaatsgevonden, aan de hand van gegevens die ons zijn doorgegeven door mensen die vanaf het begin ooggetuigen zijn geweest en in dienst van het Woord zijn getreden.
We willen het hebben over de Evangelist Lucas. Dit kerkelijk jaar, volgen we het C jaar in de driedeling A,B,C met in jaar A: Matteüs, jaar B: Marcus en dit jaar, jaar C dus: Lucas. Wie was Lucas? We weten niet zoveel van hem. We komen zijn naam een paar keer tegen in de brieven van de apostel Paulus. Lucas wordt dan een paar keer genoemd met Marcus. Die twee hebben elkaar waarschijnlijk gekend. In iedere geval heeft Lucas veel tijd doorgebracht. Paulus schrijft in de brief aan de Kolossenzen (4, 14): “U groet mijn vriend Lucas, de arts….”
Lucas wordt dus door Paulus arts genoemd. Maar wat betekent dat. De artsenij heeft in de geschiedenis veel vormen gekend, dat ging van astrologie tot Yin-Yang bij de Chinezen. Een latere traditie wijst Lucas aan als een man uit Syrië, uit de stad Antiochië, een belangrijk centrum uit de Griekse cultuur. Antiochië ligt in het huidige Turkije, ten Noorden van Libanon, aan de Middellandse Zee. Als Lucas een arts was in de traditie van Hippocrates die zo’n vijfhonderd jaar eerder leefde, dan is Lucas een man die kennis heeft van allerlei geschriften. Het gaat bij die geneeskunde vaak om evenwicht, zoals bij stemmingen. In die tijd maakt men onderscheid tussen Flegmatisch, Sanguinisch, Cholerisch en Melancholisch. Maar het gaat daarbij ook om wijsheden, zoals Hippocrates ze verzamelde: De natuur gaat haar eigen weg, en: de natuur doet haar werk wel zonder dokters, of: de natuur is de beste heelmeester.
Lucas, de arts. Hij heeft mogelijk meerdere apostelen gekend, maar Jezus Zelf niet meegemaakt. Hij zal als arts onder de indruk zijn geraakt van de vele genezingen die onder en rondom de apostelen en de Eerste Christenen gebeurden. Hij leert een ander idee kennen over gezondheid, hij leert een andere bron kennen voor genezing. Later zal hij jarenlang met Paulus meereizen. En het is zijn bekwaamheid en ervaring met teksten en studie, die hem aanzetten om het werk van Marcus nog eens over te doen.
Lucas schrijft: “Daarom, edele Theofilus, heb ook ik besloten, na alles vanaf het begin nauwkeurig te hebben onderzocht, voor jullie een geordend verslag te schrijven, met de bedoeling u te doen inzien hoe betrouwbaar de leer is, waarin gij onderwezen zijt. “ Lucas schrijft aan Theofilus, die naam betekent ‘geliefd door God’, waarschijnlijk was het een concreet persoon in een van de gemeenten, iemand van een zekere adel, maar misschien was het ook een stijlvorm om de lezers aan te spreken.
Deze inleiding geef ik omdat we dit jaar veel lezen uit het Evangelie van Lucas. Vandaag schrijft Lucas ons over Jezus’ eerste optreden in Nazaret. Lucas vertelt dit als een programma van Jezus’ roeping en zending. Jezus vervult het woord door Jesaja gesproken. “De Geest des heren is over Mij gekomen, omdat Hij mij gezalfd heeft. Hij heeft mij gezonden om aan armen de Blijde Boodschap te brengen, aan gevangenen hun vrijlating bekend te maken en aan blinden dat zij zullen zien; om verdrukten te laten gaan in vrijheid, om een genadejaar af te kondigen van de Heer.’
Jezus’ programma. Jezus maakt dit woord van Jesaja tot het zijne als Hij zegt: “De Heer heeft mij gezalfd”. Het Hebreeuwse woord voor gezalfde is Messias en de Griekse vertaling is: Christus.
Jezus komt om de woorden van de profeten, en met name de belofte van God, te vervullen. Wat lang verwacht is, waar reikhalzend naar werd uitgekeken, waar op werd gehoopt, de belofte van God, wordt nu werkelijkheid.
Nu kun je denken, maar had Lucas daar niet een andere tekst voor kunnen vinden, zoals bij Ezechiël (11, 19): “Ik zal hun een nieuw hart geven en een nieuwe geest in hun binnenste uitstorten; Ik zal het stenen hart uit het lichaam verwijderen en hun een hart van vlees geven”. Deze tekst zou goed gepast hebben bij Lucas’ ervaring als arts. Maar Lucas is trouw aan wat hij van Marcus gekregen had. Lucas is trouw aan de geschriften die hij heeft. Blijkbaar heeft Jezus deze tekst in de synagoge van Nazaret gelezen en geen andere.
In feite verklaart Jezus hier dat Hij een messias is, een gezalfde, terwijl er nergens staat dat Jezus als kind gezalfd is. Onze kinderen worden bij de doop en bij het vormsel gezalfd. Maar als Jezus dit woord verkondigt weet Hij zich gezalfd, niet zozeer met olie, maar met de Heilige Geest.
Vandaag zijn we getuigen van Jezus’ begin in zijn verkondiging, zijn eerste Mis in zijn vaderstad, zijn inaugurale rede in de gemeenschap waar Hij was opgegroeid. En Jezus windt er geen doekjes om. Het is Gods Voorzienigheid dat Jezus deze lezing van Jesaja treft. Want net als wij nu, hadden de Joden in die tijd in de Synagoge een reeks van lezingen uit de boekrol. Jezus treft deze tekst aan op die sabbat en zoals altijd is Gods voorzienigheid zo dat Hij nu hier in zijn vaderstad dit woord mag verkondigen.
Een jaar met Lucas is een jaar met Jezus die ons in het Evangelie nabij komt. Het is omgaan met Christus, de Gezalfde, de Messias, om in zijn voetspoor te treden en ons eerst door Hem te laten bevrijden, om vervolgens anderen in die nieuwe vrijheid te laten delen. Het Evangelie van Christus is gezondmakend, omdat Christus gezondmakend is, zijn aanwezigheid, zijn woord bouwt ons op tot een gezond Lichaam van Christus, in het klein en in het groot. Moge dit Lucasjaar ons daarbij helpen. Amen.
Voorbede
Bidden wij tot God die zich met ons verbonden heeft.
Bidden wij voor Gods Kerk op aarde. Om een diepe verbondenheid van hart en ziel, in geloof, hoop en liefde. Dat allen trouw mogen zijn aan het Nieuwe Verbond en met de Kerk meebouwen aan Gods Koninkrijk. Laat ons bidden.
Bidden wij voor onze samenleving. Dat we in de wereld mogen zijn als zout en gist, dat we uit kracht van onze verbondenheid met God en elkaar een teken van liefde mogen stellen voor alle mensen van goede wil. Laat ons bidden.
Bidden wij voor alle Christenen. Dat zij mogen ontdekken hoe God Zelf de diepste kern is van de onderlinge liefde. Dat allen zich door Hem gesterkt weten om ook in moeilijke tijden stand te houden. Laat ons bidden.
Bidden wij voor jonge mensen, dat zij de rijkdom en de schoonheid, de diepte en de kracht mogen gaan zien van het Evangelie. Dat wij hen helpen dit te ontdekken en Jezus na te volgen. Laat ons bidden.