God staat aan de kant van de onmachtigen, aan de kant van de verdrukten, aan de kant van de vromen. God kiest partij voor de kleinen, de eenvoudigen, de armen. En God beschermt zijn Gezalfde, God beschermt hen die op Hem vertrouwen en die met zijn plan meewerken.
Eucharistieviering in de parochiekerk van de H. Willibrord en de H. Jozef te Wassenaar, 2 en 3 januari 2010, 19.00 en 09.30 uur, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: C2010OPENB1C
Lezingen
E.L: Jes. 60, 1-6
Ps.: 71, 1-2, 7-8, 10-13
T.L.: Ef. 3, 2-3a, 5-6
All: Mt. 2, 2
EV: Mt. 2, 1-12
Homilie
Hoe is dat toen gegaan? Hoe keek de politiek, hoe keek de regerende macht, hoe keek de overheid die graag rust in het land houdt en hoe keek de vrome Jood en later de Kerk naar die gebeurtenissen?
Dit verhaal is opgeschreven binnen 60 jaar en waarschijnlijk binnen 40 jaar na Jezus verrijzenis. Het is dus erg onwetenschappelijk als we zouden zeggen dat ze toen niet meer wisten wat er gebeurd was. Je kunt wel zeggen dat ze er lang genoeg over hebben kunnen nadenken en bij het opschrijven eigen accenten hebben gezet.
Dit verhaal over de drie wijzen is de opmaat naar dat wat we verleden week gevierd hebben, het feest van de Onnozele Kinderen. De onwetende, onschuldige en onmondige kinderen werden gedood omdat ze de nieuwe messias wilden treffen. Zo was het aan het begin en zo was het aan het einde. Dat heeft Matteüs goed begrepen.
De politiek was gebaat bij rust in het land. Opstootjes werden regelmatig met harde hand de kop ingedrukt. In de tijd van Jezus’ geboorte leefde er een duidelijke hang naar bevrijding en omdat leven en religie met elkaar verweven waren, betekende dat de vrome verwachting van een messias uit het huis van David, een sterke impuls kreeg. Men verwachtte een nieuwe David, een nieuwe gezalfde, een bevrijder, een koning.
U kunt het vergelijken met oude stromingen zoals in Tibet, waarbij een nieuwe Dalai Lama wordt geboren. Dan gaat de geruchtenstroom al snel rond naar alle kanten. En Herodes is gebaat met informatie, dus als er buitenlands bezoek komt, dan willen ze graag horen hoe e.e.a. In elkaar steekt.
Het is ook niet vreemd dat deze buitenlanders eerst naar het koninklijk paleis gaan. Het laat zien dat zij een tamelijk formele status hadden en werkelijk iets vertegenwoordigden. Het is dan ook niet vreemd dat Herodes hen ontving, ze brengen buitenlands nieuws mee en hebben zelfs informatie over het binnenland.
Politiek, religie, vroomheid, maar ook wetenschap. Deze wijzen, deze magiërs zijn wetenschappers van hun tijd. Ze kennen de sterren, maar koppelen dat aan het dagelijks leven en aan religie. Dat wat de moderne wetenschap geheel heeft losgekoppeld, hoort voor hen nog geheel bij elkaar.
De politiek wil geen opstootjes, en blijkbaar ging in het platteland in de regio rond Bethlehem, waar koning David geboren was, het gerucht dat er een nieuwe Messias geboren was. Voer voor opstandelingen, voer voor hen die tegen Herodes actie willen voeren. Herodes weet welke gevaarlijke kracht de verbinding van religie, politiek en wapens in Israël kan hebben. En hij besluit dit gerucht de kop in te drukken, op een gemakkelijke en doeltreffende manier, de moord op de kinderen van Bethlehem.
Maar hoe kijkt Matteüs ernaar. Natuurlijk weet hij van die achtergrond, hij is goed op de hoogte van de Joodse geschiedenis en gebruiken. Maar Matteüs kijkt naar het grotere plan van God. Die messias is niet zomaar een nieuwe volksheld, niet een gezalfde zoals David die met wapens en strategie het land verovert. Deze messias is de lang verwachte, de reeds lang beloofde, die belofte stamt al van Adam en Eva. Matteüs kijkt verder en ziet dat deze strijd van Herodes past in de strijd van de wereld tegen God. Waarschijnlijk heeft Herodes dat zo niet of nauwelijks gezien. Maar Matteüs en de jonge Kerk wel.
God staat aan de kant van de onmachtigen, aan de kant van de verdrukten, aan de kant van de vromen. God kiest partij voor de kleinen, de eenvoudigen, de armen. En God beschermt zijn Gezalfde, God beschermt hen die op Hem vertrouwen en die met zijn plan meewerken.
De wijzen hebben dit niet vooraf geweten, maar in hun ontmoeting met Jozef en Maria hebben ze dit gehoord en begrepen. Hun zoeken naar kennis heeft hen gebracht tot een diepere kennis. Hun connecties met politiek en hun internationale betrekkingen hebben hen gebracht bij eenvoudige mensen met een oorspronkelijke vroomheid. Daar hebben zij het geheim leren kennen van God met ons. Een Messias, maar niet een met wapens en geweld, niet een met een met een leger en een menigte dienaars. Hier komen ze Gods koningschap op het spoor dat een dienend koningschap is.
Wij mogen met de wijzen onze eigen tocht afleggen en door alle politiek correcte en maatschappelijk correcte statements heen onze eigen koers gaan. Niet terug naar de politieke machthebbers, maar naar onze eigen achterban en hen laten delen in onze ervaring. Want die nieuwe wereld krijgt op een heel andere manier gestalte dan door de weg van Herodes.
Ook wij mogen in de leer gaan bij Jozef, Maria en Jezus, in de leer bij het heilig huisgezin. Als onze wetenschappelijke kennis ons daartoe brengt, zijn we in het goede gezelschap van de drie wijze en mogen ook wij onze gaven aan God aanbieden, door ze aan te bieden aan de vromen, de kleinen en kwetsbaren, hen die God aan hun zijde weten. Zo mogen wij ook bij hen horen en met hen meedoen, want God gaat altijd door met de vervulling van zijn belofte. Amen.
Voorbede
Bidden wij op voorspraak van het heilig huisgezin tot onze Vader in de hemel.
Bidden wij voor de Kerk en voor alle zoekers op aarde, dat zij licht mogen zien op hun pad, dat zij stil mogen staan bij het mysterie van het leven, dat zij God vinden in de kleine, de vrome, de eenvoudige en arme mens. Laat ons bidden:
Bidden we voor de samenleving, voor politici en wetenschappers, dat zij zich niet laten vangen door de beperkingen van de moderne wetenschap, maar open staan voor het dieper mysterie. Dat zij niet streven naar het handhaven van macht maar meewerken aan de komst van Gods koninkrijk. Laat ons bidden.
Bidden we voor Allen die moeten vluchten door politieke vervolgingen, zij die vrezen voor hun leven, dat zij een veilige plaats vinden om verder te gaan op Gods woord en zich blijven inzetten voor een betere wereld. Laat ons bidden.
Bidden we voor onze gezinnen, om een evenwicht in alle zaken, geloof, wetenschap, politiek, handel en techniek. Dat kinderen leren kiezen voor wat werkelijk blijvende waarde heeft en oog krijgen voor de kleine weg die Jezus ons voorgaat. Laat ons bidden.
Intenties