Jezus heeft een soort copernicaanse wending gebracht in het godsbeeld van zijn tijd. De uiteindelijke omkering waar het in ons geloof om gaat: “Niet mijn wil, maar uw wil geschiede.” Dat is een enorme omkering. God is niet de zon die om ons heen draait, maar wij draaien om God als onze zon. Wij moeten niet proberen om God naar onze hand te zetten en te vragen dat Hij doet wat wij willen, maar onze geest richten naar Hem, zodat wij gaan doen wat Hij wil.
Eucharistieviering in de parochie van de H. Augustinus, in de kerk van de Willibrord (Oegstgeest), de H. Willibrordus (Wassenaar) en de H. Laurentius (voorschoten), weekeinde van 26 en 27 januari 2013, om 19.00, 09.30 en 11.00 uur, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Eucharistieviering beluisteren vanuit de St. Willibrorduskerk te Wassenaar (MP3)
Preek beluisteren vanuit de St. Willibrorduskerk te Wassenaar (MP3)
Preek: C2013DHJ03CAUFX
Lezingen
E.L.: Nehemia 8,2-4a.5-6.8-10
Ps.: 19 (18), 8, 9, 10, 15
T.L.: 1 Korintiërs 12,12-14.27 (of: 12,12-30)
All.: Lc. 4, 18-19
Ev.: Lucas 1,1-4; 4,14-21
Homilie
Weet u nog wie Copernicus was? Copernicus was een katholieke kanunnik. Hij was arts en sterrenkundige in de vijftiende eeuw en een van de eersten die durfde te stellen dat de aarde om de zon draait en dat niet de zon en het heelal om de aarde draait. U kunt zich voorstellen dat als heel de wereld en de gangbare wetenschap ervan uitgaat dat de zon om de aarde draait, want zo lijkt het ook, er veel weerstand is voor een nieuw inzicht. Van deze geschiedenis komt de term “een Copernicaanse wending”. Dat is dus een verandering van inzicht waardoor de hele werkelijkheid op zijn kop gaat.
Ik moest hieraan denken bij de vraag waarom Jezus mens geworden is. Waarom heeft Hij die bestond in goddelijke majesteit, ons leven willen delen, ons lijden en onze dood willen delen, waarom heeft Hij die het Woord is vanaf het begin, ons bestaan gedeeld, het bestaan van een onmondig kind en het bestaan van een veroordeelde die monddood werd gemaakt?
Daar zijn veel ideeën over. En in tweeduizend jaar geschiedenis van de Kerk zijn er talloze theologen geweest die daar mooie en diepe gedachten over hebben aangereikt. In een punt komen de meeste van die gedachten bij elkaar: Hij is gekomen om ons te redden. Maar op andere punten gaan ze een andere kant uit: Waarvan kwam Hij ons redden, en moest dat op deze manier?
U begrijpt dat een preek geen cursus theologie is en het ook niet te doen is hier een opsomming te geven. Ik wil vandaag de aandacht geven op het godsbeeld, ik heb daar eerder over gesproken (24 april 2011).
Wat is uw godsbeeld? Wat bedoel ik daarmee? Een godsbeeld is het totaalplaatje van wat mensen over God denken, van wat onze ideeën en verwachtingen zijn van God. U begrijpt dat het godsbeeld nu anders is dan honderd jaar geleden, of vijfhonderd, of duizend, of tweeduizend jaar geleden. Het godsbeeld van een Germaan was anders dan dat van een Romein en dat was anders dan dat van iemand uit Perzië of een Griek of iemand uit China, Rusland of een Inka of een Maya enzovoort. Dit is een onderwerp voor vergelijkende godsdienstwetenschappen en interessant. Want dit is ook nu van belang. Wat is het verschil in godsbeeld tussen de Protestantse theologie en de Katholieke theologie? Wat is het godsbeeld in de Islam? Is er verschil in godsbeeld tussen het Oude Testament en het Nieuwe Testament? Is er een verschil in godsbeeld tussen de Bijbel en de Koran? Is ons godsbeeld veranderd door de moderne wetenschap?
Mijn idee is dat Jezus een soort copernicaanse wending heeft gebracht in het godsbeeld van zijn tijd. Hij heeft dat gedaan op een paar manieren. Jezus zegt op een goed moment: “Wie Mij ziet, ziet de Vader.” Je kunt je voorstellen dat de mensen van de tempel over zulke opmerkingen kwaad worden. Zoals Hij ook zegt: “De mensenzoon is Heer, ook van de sabbat”. Dat tikt aan. De sabbat is door God ingesteld. Hoe kan Hij nu Heer zijn van de sabbat? Zo zijn er talloze uitspraken van Jezus waarvan je begrijpt dat ze haaks staan op de gangbare ideeën in zijn tijd. God is groot en almachtig, God is de onbewogen beweger, God beveelt en alles gebeurt. Gods wil geschiedt, of je het wilt of niet. De mens wikt, God beschikt. Maar Jezus zegt op een goed moment dat de farizeeën en de wetgeleerden wat henzelf betreft Gods plan hebben verworpen (Lc. 7,30). Blijkbaar kan dat ook; dat Gods plan met jou, door jouw houding niet verder komt.
Jezus leert het zelfs in zijn gebed, in het Onze Vader. Veel mensen verstaan die drie regels verkeerd: Uw Naam worde geheiligd, uw Rijk kome, uw Wil geschiede. Men denkt dan dat Gods Naam al geheiligd wordt, dat Gods rijk vanzelf komt en dat Gods wil altijd geschiedt. Worde, kome en geschiede zijn in de taal van de Bijbel wensvormen. Laat het zo worden, laat het komen, laat het geschieden. Alstublieft, dat uw naam geheiligd wordt, alstublieft, dat uw koninkrijk mag komen en alstublieft dat uw wil mag geschieden. Dan vallen wij niet onder de afgoden en de tirannen en de macht van het kwaad. Het is een verlangen, een gebed, want het is nog niet zo. Gods Naam wordt nog niet ten volle geheiligd. Gods koninkrijk is nog niet de volle werkelijkheid en mensen doen niet wat God wil.
Jezus keert het godsbeeld van de mensen om. Het gaat er ook niet om dat wij bedelen en bidden dat God doet wat wij willen. Zo is het in de natuurlijke religies. Zo is het ook bij veel Christenen. Jezus zegt het ook zelf: Vraagt en gij zult verkrijgen. Voor je het vraagt weet je Vader al wat je nodig hebt. Ook Hijzelf bidt in de hof van Olijven: Vader als het kan, laat deze beker Mij voorbijgaan. Maar dan komt de uiteindelijke omkering waar het in ons geloof om gaat: “Niet mijn wil, maar uw wil geschiede.” Dat is een enorme omkering. God is niet de zon die om ons heen draait, maar wij draaien om God als onze zon. Wij moeten niet proberen om God naar onze hand te zetten en te vragen dat Hij doet wat wij willen, maar onze geest richten naar Hem, zodat wij gaan doen wat Hij wil. Dan pas worden de beden uit het Onze Vader Werkelijkheid.
Jezus komt in zijn dorp. Vol Kracht van de Geest. Hij zegt: “Het Schriftwoord dat gij zojuist gehoord hebt is thans in vervulling gegaan.” In Hem is Gods wil werkelijkheid geworden. Hij nodigt ons uit in zijn Verbond mee te doen, zodat ook in ons leven Gods wil werkelijkheid wordt. Amen.
Voorbede
Bidden wij dat God koninkrijk mag komen.
Bidden wij voor de Kerk, dat alle Christenen meedoen met Jezus die zich liet zenden om arme de Blijde Boodschap te brengen, om zich te ontfermen over de kleinsten en meest kwetsbaren. Laat ons bidden.
Bidden wij voor onze samenleving, dat hel de wereld meer leert kijken met de ogen van Christus, dat zij een zuiver beeld van God verkrijgen en daardoor ook een zuiver beeld van de mens. Laat ons bidden.
Bidden we voor onze parochie van de heilige Augustinus, in dit jaar van het geloof dat een jaar van genade mag zijn. Bidden wij om een zuiver geloof, niet vertroebeld door al te menselijke verwachtingen, gerijpt en volwassen. Opdat ook wij meedoen met Gods plannen. Laat ons bidden.
Bidden we voor gezinnen en alleenstaanden, voor families en vriendenkringen, dat het voorbeeld van Jezus en zijn genadevolle aanwezigheid allen meer tot eenheid brengt. Vragen we om een vernieuwde navolging van Christus. Laat ons bidden.