Geloof kan niet alleen maar troostend en bevestigend zijn. Geloof is ook uitdagend en confronterend.
Eucharistieviering in de parochie van de H. Augustinus, in de kerk van de H. Willibrord (Oegstgeest), de H. Jozef (Wassenaar) en De Goede Herder (Wassenaar), weekeinde van 30 en 31 januari 2016, om 19.00, 09.30 en 11.00 uur, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: C2016DHJ04C
Lezingen
E.L: Jeremia (Jer. 1, 4-5. 17-19
Psalm: 71 (70), 1-2, 3-4a, 5-6ab, 15ab en 77
T.L: Korinte (1 Kor. 12, 31 – 13, 13 of 13, 4-13
All: Johannes 1, 14 en 12b
EV: Lucas 4, 21-30
Homilie
Verleden week hoorden we Jezus spreken over een genadejaar van de Heer. Iedereen was enthousiast. Vandaag lijkt alles zich tegen Hem te keren. Hoe komt dat? We horen mensen zeggen: “Is dat dan niet de zoon van Jozef?”
Eerst lezen we dat er woorden vol genade uit zijn mond vloeiden. Ik denk dat daar de clou zit. Woorden vol genade, dat lijken aardige woorden, lieve woorden, bemoedigende woorden. Jezus kondigt een genadejaar aan, net als onze paus met een jaar van Barmhartigheid.
Maar zijn genadewoorden altijd lieve woorden, altijd instemmend met mijn doen en laten, zijn genadewoorden ook geen woorden die je wakker maken, woorden die je een spiegel voorhouden en woorden die je corrigeren?
Het lijkt erop dat de inwoners van Nazareth wel gecharmeerd zijn van positieve bemoediging, waardering en een vrolijk vooruitzicht, maar niet gecharmeerd zijn van correctie of kritiek. Zijn zij nu veel anders dan wij?
Er komt nog iets bij. Wat verwachten zij van Jezus? Verwachten zij een bescheiden jongeman? Verwachten ze een feestje? Ik kan me de reacties wel indenken als Jezus hen nogal duidelijk uit hun droom haalt. “Ben ik daarvoor naar de synagoge gekomen, om een uitbrander te krijgen? Is Hij daarvoor hierheen gekomen, wie denkt Hij dat Hij is?”
Dat roept de vraag op waarom wij naar de Kerk gaan? In de pastoraal-theologie maken ze onderscheid tussen troost en uitdaging. Geloof kan niet alleen maar troostend en bevestigend zijn. Geloof is ook uitdagend en confronterend, dit zien we bij de profeten en dit zien we bij Jezus. Iedere vader en moeder begrijpt dit. De kunst is het natuurlijk om te weten wanneer je je kind vooral moet bevestigen met waarderende woorden. Een onzeker kind dat erg zijn of haar best doet, wordt door kritiek mogelijk nog onzekerder. Toch moet ook een onzeker kind horen waarin het vooruit moet gaan. Kinderen met een huis als een olifant moeten soms heel duidelijk horen waar het fout zit, voordat het doordringt.
De kunst is het om te weten wanneer je wat moet doen. Maar nog groter is de kunst die we in de tweede lezing hoorden. Geloof, hoop en liefde zijn de grote drie; maar de liefde is de grootste. In alles de liefde bewaren, in alles de liefde als graadmeter.
Zou iemand in de synagoge eraan gedacht hebben dat deze woorden van Jezus uit liefde gesproken zijn, dat Hij het misnoegen van al zijn toehoorders op zich af laat komen, uit liefde? Dat Hij zich laat wegjagen en dat hij dwars tussen hen door vertrekt, uit liefde. Het is een voorafbeelding van zijn kruisweg, die Hij gaat uit liefde.
Paulus heeft het begrepen. Hij zag hoe de Christenen die hij voor de rechtbank van het Sanhedrin bracht, reageerden. Zij vervloekten hun tegenstanders niet, ze baden voor hen en zegenden hen. Hij zag dat Stafanus bad voor zijn vervolgers terwijl hij gestenigd werd. Eerst maakte het Paulus alleen maar driftiger, later zullen al deze momenten als een zaad in zijn hart ontkiemen, tot Christus doorbreekt in zijn geest.
Jezus staat in de traditie van de profeten. Jeremia heeft in de eerste lezing hetzelfde ervaren. God roept hem en zegt: “Sta op en zeg tot het volk alles wat Ik u opdraag. Laat u door hen niet afschrikken; anders jaag Ik u voor hun ogen de schrik op het lijf. Ikzelf maak u heden tot een versterkte stad, een ijzeren zuil, een koperen muur tegenover het hele land …”
Zo heeft Jezus de kracht om dwars door de menigte heen te lopen. Misschien heeft Jezus toen aan Psalm 27 gedacht: Al stormen boosdoeners aan om mij te verslinden; mijn vijanden struikelen, al mijn bestrijders bezwijken. Al staan zij in slagorde voor mij, ik ben niet bevreesd, al voeren zij oorlog met mij, toch blijf ik vertrouwen.
Paulus heeft later pas ingezien dat heel Jezus’ leven door liefde gedreven was. Door barmhartige liefde, want Paulus was eerst een vervolger. Maar hij kreeg een nieuwe kans, ja hij mocht zelfs verkondiger worden. Meer dan anderen heeft Hij die grote barmhartigheid van God in Christus ervaren.
Zo kan hij met Jezus voor ogen zijn hooglied van de liefde schrijven: De liefde is lankmoedig en goedertieren; de liefde is niet afgunstig, zij praalt niet, zij beeldt zich niets in. Zij geeft niet om de schone schijn, zij zoekt zichzelf niet, zij laat zich niet kwaad maken en rekent het kwade niet aan. Zij verheugt zich niet over onrecht maar vindt haar vreugde in de waarheid. Alles verdraagt zij, alles gelooft zij, alles hoopt zij, alles duldt zij. De liefde vergaat nimmer.
Hoeveel inwoners van Nazareth hebben dit later ingezien? Hoeveel zijn tot bezinning gekomen en hebben zich afgevraagd waarom ze zich zo kwaad hebben gemaakt. Hoeveel hebben zo’n Paulus bekering meegemaakt en zijn later leerling en verkondiger van Jezus geworden. In ieder geval veel van zijn familieleden. Zo krijgen ook wij steeds opnieuw de kans om in alles de liefde te laten overheersen, al is dat misschien niet steeds meteen duidelijk. Amen.
Voorbede
Bidden wij in geloof en vertrouwen tot God die ons tot zijn kinderen heeft gemaakt.
Wij bidden in dit jaar van barmhartigheid voor allen die hongeren en dorsten naar Gods barmhartige liefde, dat zij de genade krijgen om zowel troost als correctie te aanvaarden, dat zij sterker worden om te kunnen groeien als leerling van Christus. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze wereld, om goede vormen van correctie, om opbouwende kritiek, dat in alles het goede voor de ander voor ogen staat. Bidden we voor alle vredesprocessen, dat tegenstanders oog krijgen voor het goede van de ander. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochie, dat we het Evangelie zo beluisteren dat we ervan leren, dat we met Paulus groeien in liefde, dat we de profetische woorden van Jezus aannemen als uitdaging en zijn vergevende liefde als troost. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor echtparen, ouders, kinderen en kleinkinderen, om wijsheid bij de opvoeding, om acceptatie van elkaar, om wijze liefde en liefdevolle wijsheid. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties