Verdeeldheid bedreigd altijd ons menselijk bestaan en het zijn altijd vormen van korte termijn denken en eigenbelang die daarin een rol spelen.
Eucharistieviering in de parochie van de H. Augustinus, in de kerken van Sint Jozef (Wassenaar) en de H. Laurentius (Voorschoten), weekeinde van 17 en 18 september 2016, om 19.00, 09.30 en 11.00 uur, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: C2016DHJ25C
Lezingen
E.L: Amos 8, 4-7
Psalm: Ps. 113 (112) 1-2, 4-6, 7-8
T.L: 1 Timóteus 2, 1-8
All: 1 Samuël 3, 9; Joh. 6, 69b
EV: Lucas 16, 1-13 of 10-13
Homilie
Het is een beetje lastige vergelijking vandaag, met die onrechtvaardige rentmeester. Waarom zo’n lange parabel over iemand die fout handelt. Waarom neemt Jezus een bedrieger als voorbeeld? Het antwoord zit in deze korte uitleg die Jezus eraan verbindt: “De kinderen van deze wereld handelen onderling met meer overleg dan de kinderen van het licht”.
Waar gaat het Jezus om? Hij ziet hoe mensen die zich weinig of niets gelegen laten liggen aan God koninkrijk, Gods gebod of Gods gerechtigheid, erin slagen samen te werken en hun plannen te realiseren; denk aan de toren van Babel. In dat verhaal moet God zelfs ingrijpen, anders zouden de mensen niet te stuiten zijn.
Samenwerking, eenheid in denken en handelen, kan globaal om twee redenen plaatsvinden. Met het oog op Gods belang of met het oog op menselijk belang. Jezus wijst erop dat met het oog op menselijk eigenbelang, mensen heel inventief, slim, handig en organiserend te werk kunnen gaan. De vraag die daarachter klinkt is waarom mensen zo moeilijk kunnen samenwerken met het oog op het belang van Gods Koninkrijk, een hoger belang. Jezus laat zien dat die rentmeester bezorgd was over zijn toekomst. Op een foute manier zorgt hij ervoor dat hij in de toekomst te eten en te drinken heeft en onderdak vindt. Jezus appelleert eraan dat mensen van goede wil, kinderen van het licht, soms maar weinig inzet en samenwerking tonen om hun hemelse toekomst veilig te stellen. Voor Jezus hebben geld en bezit maar één doel. Goed doen, inzetten voor Gods koninkrijk. Dit is de kans die God aan rijken mensen biedt. Zorg dat je vrienden in de hemel hebt, door nu de armen en de stervenden nabij te zijn en jouw vermogen voor hen in te zetten. Jezus zegt daarover: “Maakt u vrienden door middel van de onrechtvaardige mammon, opdat zij – wanneer die u komt te ontvallen – u in de eeuwige tenten opnemen.”
Nu is het allemaal niet zo zwart-wit. Het is niet zo dat alleen bonusjagers die elkaar de mooie baantjes toespelen in hun old-boys-network weten wat samenwerking is, multinationals die geheime prijsafspraken maken of autofabrikanten die sjoemelen met de meetgegevens, maffiaclans die hele bedrijfstakken in de greep houden of wapenfabrikanten die de vrede prijsgeven omwille van de winst. Eerlijk duurt het langst en het kwaad straft zichzelf, weten we uit ervaring. Of zoals de profeet Amos in de eerste lezing zegt: “De Heer heeft gezworen bij de heerlijkheid van Jakob: ‘Geen van hun daden zal Ik ooit vergeten!’”
Het is gelukkig niet zo dat alleen de kinderen van de duisternis weten wat samenwering is. We kunnen wereldwijd zien dat mensen van goede wil veel goede dingen tot stand brengen. Gelovigen, zusters, paters, broeders, gewijden en leken hebben in tweeduizend jaar enorme werken tot stand gebracht en doen dat nog steeds op het vlak van onderwijs, gezondheidszorg en sociale voorzieningen. Gelovige componisten hebben wonderen van schoonheid gecomponeerd ter ere van God. Musici voeren ze uit en koren zingen ze. Of denk aan de architecten. De mooiste gebouwen wereldwijd zijn nog altijd de kerken. Daarnaast zijn er talloze mensen die los van kerk of geloof, vanuit de goedheid van hun hart mooie dingen doen en samenwerken.
Maar voordat we denken dat het met de Kerk allemaal wel snor zit, helaas niet. Op het vlak van godsdienst is er nog altijd veel verdeeldheid. Niet alleen bij de wereldgodsdiensten, ook heel concreet in het Christendom, vlak bij huis. Wie zich in de oecumene verdiept of in de kerkgeschiedenis, ziet stomverbaasd, hoe steeds weer kerken scheuren en geloofsgemeenschappen uit elkaar vallen. Altijd zijn het kleinmenselijke belangen, aardse belangen, korte termijn belangen, gebrek aan liefde voor God en de naaste, angst, gebrek aan vertrouwen en gebrek aan geduld die gemeenschappen uit elkaar drijven. Zonder die menselijke zwakheden was er geen breuk ontstaan tussen Joden en Christenen, geen Islam die een derde weg zocht, geen scheuring tussen Oost en West en geen scheuring in de Reformatie, om alleen de grote momenten maar te noemen.
Paulus pleit in de tweede lezing ook voor eenheid als hij schrijft: “Ik wil dus dat op elke plaats waar de gemeenschap samenkomt om te bidden, de mannen hun handen opheffen in een geest van godsvrucht, die haat en ruzie uitsluit.” Verdeeldheid bedreigd altijd ons menselijk bestaan en het zijn altijd vormen van korte termijn denken en eigenbelang die daarin een rol spelen. Daarom zien we Jezus een radicale levenshouding kiezen en volhouden. Geld zal op zijn leven geen grip krijgen. Vandaar zijn uitspraak: “Geen knecht kan twee heren dienen, want hij zal dan de een haten en de ander liefhebben, ofwel de een aanhangen en de ander verachten. Gij kunt niet God dienen en de mammon.”
De wereld lacht Hem uit. De ironie laat zien dat Jezus om geld is verraden. Judas incasseerde dertig zilverlingen. Misschien is dat wel een teken dat geld in de Kerk altijd een bron van tweespalt en bekoring zal zijn. Paus Franciscus streeft naar een arme Kerk, een kerk die bekommerd is om de armen. Dat past goed bij het Evangelie van vandaag. Wij mogen nadenken wat we met ons spaargeld doen, waar we het voor inzetten, ons particuliere spaargeld, maar ook dat wat we als Kerk sparen. Het mag alleen dienen voor Gods Koninkrijk, de armen en de verkondiging van het Evangelie. Amen.
Voorbede
Wij bidden tot God onze barmhartige Vader.
Wij bidden voor onze Kerk, dat alle mensen van goede wil leren samenwerken voor gerechtigheid en vrede, zich inzetten ten dienste van de armen. Dat de Kerk arm durft te zijn zoals Jezus Christus, haar Heer en Leraar. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor de wereld die zo in de greep is van de mammon van het grote geld op allerlei gebied, wij vragen om integriteit, eerlijkheid en om sobere leiders die standhouden in de bekoring. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochie, dat we bereid zijn meer aan de kerk te geven dan aan internet, meer voor ons geloof dan voor de televisie, meer voor Gods koninkrijk dan voor ons huis of verwarming. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor echtparen, ouders, kinderen en kleinkinderen, om innerlijke vrijheid tegenover geld en bezit, dat allen elkaar helpen alles in te zetten voor Christus en zijn Kerk, voor de Blijde Boodschap van Gods Koninkrijk. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties