Gods barmhartigheid krijgt een gezicht in Jezus Christus. Van dat gelaat is Maria de moeder.
Eucharistieviering in de parochie van de H. Augustinus, in de kerk van de Sint Willibrordus te Wassenaar, 1 januari 2016, om 11.00 uur, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: C2016NIEUWJAAR1C
Lezingen
E.L: 1 Samuël 1, 20-22. 24-28
Psalm: 67 (66), 2-3, 5, 6 en 8
T.L: Paulus aan de Galaten 4, 4-7
All: Hebreeën 1, 1-2
EV: Lucas 2, 16-21
Homilie
We hebben kerstmis gevierd, daarna zondag van de H. familie en gisteravond de oecumenische Oudejaarsviering. In deze reeks staat vandaag op Nieuwjaar het hoogfeest van Maria, Moeder van God. Zo volgt overmorgen het hoogfeest van Driekoningen en een week later op 10 januari vieren we het hoogfeest van de Doop van de Heer. Het is een hele reeks aan hoogfeesten terwijl een maand later op 10 februari is het alweer Aswoensdag is.
We hebben drukke dagen achter de rug. We konden programma’s op de televisie zien en terugblikken over 2015, de overleden beroemde mensen, de tragische ongevallen, de zorgen om de klimaatverandering, de hoogtepunten in de sport, de oudejaarsconference van Herman Finkers en nog veel meer.
Vandaag daarom dus geen terugblikken meer, we kijken vooruit. Dat is wel veel moeilijker. En het zou wat zijn wanneer ik nu al zou spreken over de komende crisis in het kabinet, de volgende aanslag door ISIS, het zoveelste temperatuurrecord en opnieuw het vastlopen van de gesprekken tussen Israël en de Palestijnen. Of zou ik moeten spreken over de succesvolle aanpak van klimaatmaatregeling of juist de doorbraak in het overleg tussen Israël en de Palestijnen, of de zo plotselinge positieve wending met ISIS?
Kerkelijk gezien staat dit nieuwe jaar 2016 in het teken van Gods Barmhartigheid en het zou ongetwijfeld een teken van die barmhartigheid zijn als in dit nieuwe jaar positieve stappen kunnen worden gezet op die grote landelijke en mondiale onderwerpen. Toch heeft paus Franciscus dit jaar van Gods Barmhartigheid niet zozeer uitgeroepen voor de grote politieke thema’s, maar voor u en mij, voor de gewone gelovigen, voor parochies en bisdommen, voor pelgrims en bedevaartgangers, voor schoolklassen en studenten. Tegelijk beseffen we dat wanneer die houding van barmhartigheid werkelijk groeit, werkelijk in brede lagen van de bevolking wordt opgepakt, dit zijn doorwerking heeft, ook in media en politiek, ook in klimaat en bij vredesbesprekingen.
Vandaag viert de kerk het hoogfeest van Maria moeder van God. Aansluitend bij het thema van dit genadejaar mogen we haar ook eren met de titel “Maria Moeder van Barmhartigheid”. Dat zingen we in het Salve Regina, Mater Misericordiae: Gegroet, Koningin, Moeder van Barmhartigheid.
Op dit hoogfeest van de Moeder van God, mogen we nadenken hoe Maria een rol kan spelen in dit jaar van Barmhartigheid. De paus spreekt over Jezus als het gelaat van Gods Barmhartigheid. Gods barmhartigheid krijgt een gezicht in Jezus Christus. Van dat gelaat is Maria de moeder. Wanneer wij Maria als onze moeder eren (en daarom staat ze ook op deze eerste dag van het burgerlijk jaar), dan is dat een oproep om als haar kinderen ook zelf dat gelaat van Gods barmhartigheid te weerspiegelen. De vraag is dan natuurlijk hoe dit genadejaar, dat de paus heeft uitgeroepen, ons daarbij kan helpen.
De paus wil ons stimuleren om de genademiddelen die de Kerk biedt op een nieuwe manier, met meer beleving, aandacht en vrucht te ontvangen. Hij herinnert ons eraan dat de Eucharistie en de Biecht werkelijk bronnen van genade zijn en een gave van Gods barmhartigheid. In de Mis en in de Biecht komen wij zo dicht bij Christus, dat Gods genade werkelijk ons hart en onze geest kan raken en ons kan helpen te groeien als mens. Dit jaar mag dat een groei zijn als barmhartige mens, barmhartig naar de mensen in je directe omgeving, barmhartig naar collega’s, barmhartig voor vreemdelingen, barmhartig voor de natuur, barmhartig zelfs voor vijanden.
Natuurlijk moet barmhartigheid gepaard gaan met rechtvaardigheid en met wijsheid, zoals ook liefde niet zonder die twee kan. Toch mag dit jaar de nadruk meer op de barmhartigheid liggen, vooral omdat we al snel zeggen: Ik ben wel goed maar niet gek. We zijn als maatschappij eerder geneigd te verharden dan te milderen, we neigen eerder ernaar voor onze rechten op te komen dan om te zoeken hoe we de barmhartigheid kunnen bevorderen.
Maria heeft die barmhartige houding tot een levenskunst gemaakt. De levenshouding van Jezus is thuis bij Jozef en Maria begonnen. Jezus is niet alleen vanuit zijn natuurlijke aanleg gelaat van de Vader; gelaat van Gods barmhartigheid; Hij is het ook geworden door zijn opvoeding, door het voorbeeld van zijn ouders. Als moeder heeft Maria die barmhartigheid in de praktijk gebracht, met wijsheid, met liefde en met rechtvaardigheid.
Dit is ook iets dat wij als gelovigen ervaren als we een kaarsje aansteken of als we een tientje van de rozenkrans bidden, vooral als we het lastig vinden om te bidden of vinden dat we kansen hebben gemist of echt tekort zijn geschoten naar God en de naaste. De ervaring van gelovigen leert dat ze dan vaak heel gemakkelijk bij Maria aankloppen. Niet omdat ze zich niet veilig zouden voelen bij Jezus of bij de Vader, maar omdat Maria nog iets dichterbij voelt en nog iets vertrouwder. Tegelijk weten we daarbij dat Maria ons zal helpen weer naar Jezus en de Vader toe te stappen.
Wat dit jaar ook zal brengen aan vreugde en leed, aan hoogte- en dieptepunten, wij bidden dat Maria ons helpt zodat het werkelijk een jaar van barmhartigheid mag zijn; natuurlijk voor die grote wereld, maar vooral voor al die gewone kleine mensen, wereldwijd. Amen.
Voorbede
Op voorspraak van Maria, Moeder van barmhartigheid, vertrouwen wij al onze gebeden, onze zorgen en onze dankbaarheid toe aan onze hemelse Vader.
Wij bidden voor de Kerk in dit jaar van barmhartigheid, dat alle gelovigen zich mogen laten raken door de barmhartige liefde van de Vader, dat zij, geholpen door Maria, ook zelf steeds meer die barmhartigheid weerspiegelen in woord en daad. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze wereld, voor regeringsleiders, voor onderhandelaars op vredesconferenties, voor hen die invloed hebben op een rechtvaardige verdeling van al het goede, dat zij geraakt door Gods barmhartigheid de vrede en het welzijn van alle mensen bevorderen. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochie, dat we, individueel en samen, dit jaar van genade benutten, dat wijzelf groeien in onderlingen liefde en geloof, dat Gods barmhartigheid door ons heen mag gaan en de naaste bereiken. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor echtparen, ouders, kinderen en kleinkinderen, dat vaders en moeders mogen leven naar het voorbeeld van Jozef en Maria, dat zij hun kinderen leren de barmhartigheid in de praktijk te brengen. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties