Wanneer het geld de baas is over jou, krijgt God geen ruimte in jouw leven. Waar investeer je in? Die vraag houdt Jezus ons vandaag voor.
Eucharistieviering in de parochie van de H. Augustinus, in de kerken van de H. Willibrordus en St. Jozef (Wassenaar) en de H. Willibrord (Oegstgeest), weekeinde van 21 en 22 september 2019, om 19.00, 09.30 en 11.00 uur, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: C2019DHJ25C
Lezingen
E.L: Amos 8, 4-7
Psalm: Ps. 113 (112) 1-2, 4-6, 7-8
T.L: 1 Timóteus 2, 1-8
All. Vers. 1 Samuël 3, 9; Joh. 6, 69b
EV: Lucas 16, 1-13 of 10-13
Homilie
Weet u waar het woord pensioen vandaan komt? De oorsprong ligt bij de Romeinse soldaten die na hun diensttijd een uitkering kregen. De gewone burger kreeg toen geen pensioen. Voor hen waren kinderen en kleinkinderen de oudedagsvoorziening en het gebod “Eert uw vader en uw moeder” herinnert aan die plicht om voor hen te zorgen op hun oude dag.
Een pensioen is wel prettig, maar vandaag hebben we een voorbeeld van een pensioen waar een luchtje aan zit. De rentmeester ziet zijn ontslag naderen, want hij heeft het bezit van zijn werkgever verkwist. Nu zoekt hij vrienden te worden met de crediteuren, de afnemers. Hij vervalst de rekeningen, matst de afnemers en hoopt zo later bij hen gratis wat olie en tarwe terug te krijgen. Maar zijn werkgever is er wel tevreden mee, want zo krijgt hij toch nog wat terug van al die onbetaalde rekeningen. De slechte rentmeester is ook tevreden want hij heeft zijn pensioen veilig gesteld.
Wat wil Jezus met dit verhaal zeggen? Twee dingen. Hij zegt dat de kinderen van deze wereld onderling met meer overleg handelen dan de kinderen van het licht. En Hij zegt: “Maakt u vrienden door middel van de onrechtvaardige mammon, opdat zij – wanneer die u komt te ontvallen – u in de eeuwige tenten opnemen”.
Nemen we het eerste punt: De kinderen van deze wereld handelen onderling met meer overleg dan de kinderen van het licht. We zijn deze dagen opgeschrikt door de koelbloedige moord op een advocaat door de maffia, in dit geval de Marokkaanse maffia ofwel Mocro Maffia. Kinderen van de duisternis vinden elkaar, maken plannen en spannen samen om hun macht te vergroten en hun doelen te bereiken. Kinderen van de duisternis heersen door geweld, bedrog, angst, dood en verderf. Maar ze werken wel samen en Jezus houdt ons voor ogen dat ze soms beter samenwerken dan de kinderen van het licht.
Als we het politiek gekrakeel zien, terwijl politici er samen voorstaan om het land goed te besturen, dan zie ik dat als illustratie van wat Jezus hier zegt. Maar in de kerken zien we soms hetzelfde. Hoe moeizaam gaat de oecumene, hoe lastig is de interreligieuze dialoog, hoe zitten we zelfs vaak nog op ons eigen terreintje in een fusieparochie? De kinderen van het licht werken soms maar moeizaam samen.
Is die uitspraak van Jezus nu absoluut? Zeker niet. Er zijn ook maffia’s die elkaar uitmoorden en er zijn talloze voorbeelden van goede samenwerking in de oecumene en de interreligieuze dialoog, zoals in februari dit jaar Paus Franciscus in Abu Dhabi met de groot-imam van de al-Azhar universiteit een gezamenlijke verklaring ondertekende over vrede, godsdienstvrijheid en vrouwenrechten.
De paus neemt dus deze uitspraak van Jezus serieus. Hij zet zich in om samen te werken met mensen van goede wil, mensen van het licht. Dat mag ook ons inspireren om over allerlei menselijke vooroordelen heen te stappen en ons in te zetten voor samenwerking om, zoals onze bisschop ons voorhoudt te werken aan een netwerk van liefde en een beschaving van liefde.
Nemen we nu dat tweede punt: “Maakt u vrienden door middel van de onrechtvaardige mammon, opdat zij – wanneer die u komt te ontvallen – u in de eeuwige tenten opnemen”. U kent de uitdrukking van Jezus: “Je kunt niet God dienen en de Mammon”. Wanneer het geld de baas is over jou, krijgt God geen ruimte in jouw leven. Als de macht van het geld heerst, dan kan Gods Koninkrijk niet heersen. Jezus houdt ons voor ogen dat we het zelf in de hand hebben hoezeer het geld ons leven bepaalt.
Hij geeft er tevens een tip bij. Het lijkt op het systeem van investering en rendement. Geld op de bank brengt al niets meer op, integendeel, het geeft dikwijls al negatieve rente. Je geld wordt minder waard als het op de bank staat. Beleggingsmaatschappijen maken reclame met de leus: “Laat het geld voor je werken”. Maar dat is allemaal nog binnen het koninkrijk van de Mammon. Jezus zegt: Maak je vrienden door het geld, op zo’n manier dat zij jou helpen om in de hemel te komen.
Kan geld dan helpen om in de hemel te komen? Ja, dat kan. Niet op de manier van de Middeleeuwen, toen dit idee werd uitgewerkt in aflaten. Nee, zo niet, maar wel op de manier die Jezus ons voorhoudt. Je kunt je geld inzetten voor de verkondiging van het Evangelie. Je kunt, zoals Jezus de rijke jongeling voorhoudt, je bezit aan de armen geven. Dan heb je een schat in de hemel. En over die schat zegt Jezus dat er geen dieven komen, geen negatieve rente, geen mot of houtrot geen bederf of wat dan ook is, daar ontvang je hemelrente, die veilig is in eeuwigheid.
Amos houdt ons in de eerste lezing voor dat misdaad in de hemel niet loont, God vergeet je misdadig gedrag niet. Paulus wijst niet op de misdaden maar stelt Jezus als voorbeeld: “Christus Jezus heeft zichzelf gegeven als losprijs voor allen”. Jezus heeft zelf de prijs betaald, de volle prijs van zijn leven. Daarmee heeft Hij een onuitputtelijke schat verworven in de hemel, een schat waar de Kerk uit mag putten, een schat aan vergeving, aan liefde, aan troost, aan bemoediging, aan geloof, hoop en liefde. Amen.
Voorbede
Wij bidden tot God die ons vrijmaakt.
Wij bidden voor alle Christenen, dat zij innerlijk vrij mogen zijn van alle drang tot bezit, macht en invloed, dat het geld in hun leven niet regeert, dat zij hun leven en hun bezit in dienst stellen van Gods Koninkrijk. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor de wereld, waar wapens, geld en macht de heersende krachten zijn, dat alle mensen van goede wil samenwerken om een netwerk van liefde en een beschaving van liefde op te bouwen. Bidden we ook om zegen over de oecumene en de interreligieuze dialoog. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochie en onze parochiekernen, dat we de uitnodiging van Jezus aannemen en ons inzetten voor grotere samenwerking, dat we elkaar vinden in de idealen die Jezus ons voorhoudt, dat we als kinderen van het licht meningsverschillen overwinnen ten gunste van Gods Koninkrijk. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor echtparen, ouders, kinderen en kleinkinderen; dat we sober durven leven en samen goede rentmeesters zijn van deze aarde, van milieu en natuur, van planten en dieren, van cultuur en beschaving. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties