Het is zover, na vier weken Advent is het Kerstmis. God heeft Woord gehouden. Zijn Woord treft doel, is onstuitbaar. Zijn Woord is vleesgeworden in de Emmanuel.
Eucharistieviering in de parochie van de H. Augustinus, in de kerken van: De H. Joannes de Doper (Katwijk) en De Goede Herder (Wassenaar), 25 december 2018, om 09.30 en 11.00 uur, door pastoor Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: C2019KERSTDAG1C
Lezingen
E.L: Jesaja 52, 7-10
Psalm: Ps. 98 (97), 1, 2-3ab, 3cd-4, 5-6
T.L: Hebreeën 1, 1-6
All. Vers. Wij staan in het volle licht van deze heilige dag: …
EV: Johannes 1, 1-18 (of 1-5. 9-14)
Homilie
“Hoe liefelijk op de bergen de voeten van de vreugdebode, die vrede meldt, goed nieuws verkondigt, die heil komt melden, die zegt tot Sion: Uw God regeert!”
“Uw God regeert!” Hoe zou het zijn als God regeert? Hoe zou het zijn als God koning is? Hoe zou het zijn om binnen te gaan in Gods Koninkrijk? De Profeet Jesaja heeft daar wel een idee over: “De wolf en het lam wonen samen, de panter vlijt zich neer naast het bokje, het kalf en de leeuw weiden samen: een kleine jongen kan ze hoeden (Jesaja 11, 6).
Er zijn meer van dit soort heerlijke beschrijvingen in de Bijbel. Denk maar aan het Paradijsverhaal; Adam en Eva, wandelend met God in de tuin. In die eindeloze boomgaard met talloze vruchtbomen, voordat de verleider zijn listig spel begon. Of denk aan het verhaal over de Eerste Christenen. Ze deelden alles met elkaar, niemand kwam iets tekort en niemand had teveel, ze loofden God, baden samen in de tempel en vierden Eucharistie in een geschikt huis. Er is wel een verschil: Deze verhalen gaan over het verleden, kijken terug. Jesaja keek vooruit. Dat is wat wij ook willen doen. Vooruit kijken. “Uw God regeert!” Hoe zou het zijn als God regeert? Hoe zou het zijn als God koning is? Er is er maar één die het ons kan vertellen. God die zijn Woord spreekt.
Het is Kerstmis. God heeft Woord gehouden. De engel kwam als vreugdebode naar Maria. Maria ging als vreugdebode naar Elisabeth. Johannes kondigde als vreugdebode zijn komst aan en wees Jezus aan als het Lam Gods. Het Woord van het begin, nog vóór de Big Bang, nog voor het ontstaan van het heelal, toen er nog geen tijd was, toen er nog geen materie of donkere materie of zwaartekracht of straling was; in het begin was het Woord. Wij zouden geen mensen zijn zonder het woord. Wij zouden niet kunnen denken, spreken, dromen, verzinnen, zonder het woord. De mens zou niet bestaan, zonder het woord. Johannes zegt bovendien dat dit niet alleen voor de mens geldt maar voor alles wat bestaat, dit heelal en elk denkbaar heelal. Het woord geeft zin en richting, geeft betekenis en inhoud, geeft structuur en doel. “In het begin was het Woord en het Woord was bij God en het Woord was God”. “Alles is door Hem geworden en zonder Hem is niets geworden van wat geworden is”.
Zonder de mens is het voor God eenvoudig te heersen over het heelal. Alles draait en beweegt naar de wetten die het Woord in de materie heeft gelegd. Maar dat is niet wat Jesaja bedoelt met: “Uw God regeert!” Het wordt pas spannend als Gods Woord de mens tot leven roept, als Gods Woord de mens boetseert uit het stof van deze aarde. Het wordt pas spannend als God zijn adem in de mens blaast en deel geeft aan zijn eigen Geest. Het wordt pas spannend als God de mens beproeft in de tuin, de proef van gehoorzaamheid. Ja dan wordt het spannend.
Is de mens dan een experiment van God? Had God niet kunnen voorzien hoe het zou lopen? De mens verlangt naar het goede, de mens is niet van nature tot kwaad geneigd, maar de mens is zwak, zwak in de bekoring, zwak bij de verleiding, de mens houdt geen stand in de beproeving. Het Bijbels verhaal zegt dat toen God de mens geschapen had Hij zag dat het zeer goed was. Bij de dieren was het gewoon goed, bij de mens was het zeer goed. Maar dat ene dan, dat de mens zwak is in de bekoring, waardoor de mens foute keuzen maakt, waardoor de mens kwaad doet, waardoor de mens zichzelf beschadigt en het kwaad een erfenis wordt. Is dat dan geen foutje, heeft het Woord niet daar toch zijn doel gemist?
Aan God denkend kan ik me dat niet voorstellen. Kijkend naar de grootsheid, de oneindigheid van dit heelal, kijkend naar de schoonheid van de natuur, als we zien waar de liefde van de mens toe in staat is … Maar waarom heeft God in de mens dan toch die zwakheid toegelaten die zo vaak bron is van ellende?
Ik zou twee redenen willen noemen: De eerste, omdat de mens alleen op God lijkt als hij ook kan kiezen, als hij weet wat bekoring is, als hij in vrijheid tussen al die mogelijkheden kiest voor voor God. De tweede reden is: Omdat God zijn Zoon wil schenken. Bij de schepping van de mens had God zijn Zoon al voor ogen. De eerste mens leek sprekend op Jezus. Jezus is Gods grootste geschenk aan de mens. Niet het kwaad, niet de zonde heeft bij God het laatste woord, maar zijn Zoon. Hij is barmhartigheid, vergeving, verzoening.
Kijken we nu terug. In het begin was het Woord. Alles is daarmee begonnen. De mens komt tot leven door het Woord. Gods Woord roept de mens tot leven. De mens is antwoord op Gods roepstem. De mens komt tot inzicht dat alleen als God regeert er vrede is. Zo klinkt het visioen van Jesaja: “Uw God regeert!” Dat is geen regeren door legers en wapens, door overheersing of manipulatie, God regeert wanneer wij hem in ons hart sluiten en Hij het laatste woord krijgt in ons denken en willen, ons voelen en verlangen, ons doen en laten. Dan mag ook het vervolg van het visioen van Jesaja klinken: “De koe en de berin sluiten vriendschap, hun jongen liggen bijeen. De leeuw eet haksel als het rund, de zuigeling speelt bij het hol van de adder, het kind strekt zijn hand uit naar het nest van de slang. Niemand doet nog kwaad of handelt nog verderfelijk op heel mijn heilige berg; want de kennis van de Heer vervult het hele land, zoals het water heel de bodem van de zee bedekt” (Jesaja 11, 7-9). Daartoe zendt God zijn Zoon, opdat Hij koning is van ons hart. Zo wil God regeren, dan pas kunnen we ook werkelijk zeggen: Zalig Kerstmis. Amen. Zo zij het.
Voorbede
Wij bidden tot God die regeert door zijn Woord.
Wij bidden voor allen die deze dagen de geboorte van Christus vieren, dat Gods Woord hun harten mag vervullen met vreugde, dat zij Christus in hun hart sluiten als koning, dat ze op Hem vertrouwen, Hem liefhebben, Hem navolgen en met Hem Gods koninkrijk binnengaan. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor alle mensen wereldwijd, gelovig of niet gelovig, dat zij in Jezus het model van mens-zijn mogen zien, een voorbeeld van dienstbaarheid en een bron van vrede, dat heel de wereld Hem in het hart sluit opdat God zich aan allen kan openbaren. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochie en onze parochiekernen, dat we ons door Christus laten inspireren tot ruimhartige goedheid, dat we ons bekommeren om de straatkinderen in Rwanda, de asielzoekers in eigen land, de eenzamen om ons heen, dat Gods liefde ons daartoe inspireert. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor echtparen, ouders, kinderen en kleinkinderen, dat we naar Gods voorbeeld altijd goede woorden spreken, opbouwend, waarderend, versterkend en zingevend. Dat Christus, als Gods Woord, daarin onze leidsman is. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties