Jezus keert terug naar de Vader, zijn definitieve woning is voortaan het hemelrijk. Jezus zendt ons de wereld in. Maar we hoeven het niet alleen te doen, Hij belooft ons de Heilige Geest.
Eucharistieviering in de parochie van De H. Augustinus, in de kerk van de H. Joannes de Doper (Katwijk), 30 mei 2019, om 09.30 uur, door pastoor Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: C2019TMPHVC
Lezingen
E.L: Handelingen der Apostelen 1, 1-11
Psalm: 47 (46), 2-3, 6-7, 8-9
T.L: Efese 1, 17-23 / Hebreeën 9, 24-28; 10, 19-23
Vers: Matteüs 28, 19-20
EV: Lucas 24, 46-53
Homilie
Waar is de hemel? Wanneer we de lezingen van vandaag volgen, dan moet de hemel ergens daarboven zijn: “Ten aanschouwen van hen werd hij omhoog geheven en een wolk onttrok Hem aan hun ogen”. Bij deze verhalen is de hemel ergens daarboven. “… toen Hij Hem opwekte uit de dood en zette aan zijn rechterhand in de hemelen, hoog boven alle heerschappijen, machten en krachten. Hoog, boven; de woorden boven en hoog hebben meerdere betekenissen. Je kan hoog op een ladder staan, dan gaat het over een aantal meters boven de grond, of iemand heeft een hoge functie, maar die kan toch in de mijnen werken. Hoog heeft een dubbele lading.
Toen Yuri Gagarin in de ruimte was, zou hij gezegd hebben (naderhand bleek dat hij dat niet heeft gezegd want hij was een gelovig mens, maar voor het communisme kwam het toen erg goed uit): “Ik was daarboven, maar God heb ik niet gezien”. Dat was zo’n uitlating om de spot te drijven met al die christenen die denken dat de hemel ergens daarboven is.
Waar is de hemel? Ja het is lastig. Stel dat ze dadelijk op de maan gaan wonen; waar is de hemel dan? Want dan staat de aarde ergens aan de hemel. Als we in dit heelal kijken, weten we dat daar de hemel niet is. Maar waar is die dan wel? In de tweede lezing schreef Paulus: “Moge Hij uw innerlijk oog verlichten om te zien hoe groot de hoop is waartoe Hij u roept”. “Uw innerlijk oog”. Bij Jezus gaat het steeds om de binnenkant en niet om de buitenkant. De tenhemelopneming is visionair. Het beantwoordt aan ons idee ten aanzien van onze aarde en onze hemel. Bij de Joden was dit de gedachte: Als je doodging, daalde je in de aarde; een lichaam wordt begraven. In die grond is ergens de onderwereld. Dat was het beeld dat men had. Tegenover die onderwereld staat dan de wereld daarboven met de mensen die op aarde lopen. En daarboven is de hemel waar God met zijn engelen is. Dat was het beeld dat men gebruikte de hemel boven de aarde boven de onderwereld.
Maar Jezus spreekt veel liever over binnenkant en buitenkant. Tegen de Farizeeën zegt hij: “Maak eerst de binnenkant van de beker schoon. Daarna kan je de buitenkant schoonmaken. Als je dat doet, wordt de buitenkant vanzelf schoon. Als je de binnenkant niet schoonmaakt blijft de buitenkant vies, want de binnenkant zit vol onreinheid.
Zo mag je ook over de hemel nadenken. Hoe kom je tot God? Via de binnenkant. Jezus zegt: “Als gij bidt, gaat dan in uw binnenkamer, sluit de deur achter u en bidt tot God die in het verborgene ziet. En God die in het verborgene ziet, zal het u vergelden”. De binnenkamer, via de binnenkant. Die woorden: “hoog boven”, “hemel”, “heelal”, is beeldspraak. Naarmate de natuurkunde en sterrenkunde en de kennis over het heelal verder gaat, moeten we ook, realistisch met dat beeld omgaan en ons met onze gedachten verplaatsen naar onze binnenkant.
Waar ontmoet je God? Nergens zo diep in je eigen innerlijk. Als Jezus ten hemel wordt opgenomen en zijn leerlingen uitzendt, belooft hij de Heilige Geest. Die Heilige Geest is ook niet Iets dat boven ons zweeft maar Iemand voor de binnenkant. Jezus zegt letterlijk: “Dan zullen wij woning bij je nemen”; De Vader de Zoon en de Geest, Zij zullen in ons wonen. Het gaat om ons innerlijk. Daar ontmoeten we God. En als we doodgaan? Dan denk ik inderdaad dat we niet via de buitenkant vertrekken. Die beelden zien we op schilderijen. Als iemand overlijdt, gaat de ziel uit het lichaam zo naar de hemel toe. Dat is beeldspraak. Als we de woorden van Jezus serieus nemen, gaan we via de binnenkant naar God toe.
Eén beeld vind ik daarbij heel mooi, uit een tamelijk harde film, The Passion of the Christ. Ik weet niet wie van u hem gezien heeft; daarin wordt niet alleen het lijden van Christus is in al zijn hevigheid uitgebeeld, maar ook het moment van zijn verrijzenis. Hij is in doeken gewikkeld en ligt daar in het graf. Op het moment van de verrijzenis zakken die doeken ineen. Zijn lichaam verdwijnt uit de doeken, zonder dat de doeken opengemaakt worden zodat hij eruit kan. Via de binnenkant verdwijnt Hij naar God en Hij neemt zijn lichaam mee.
Het is een mooi hedendaags beeld over zijn verrijzenis. En zo is ook zijn hemelvaart. Eigenlijk wil het alleen zeggen: Hij zetelt aan Gods rechterhand. In de hemel is grote schoonmaak gehouden (ik heb daar eerder over gepreekt), grote schoonmaak: Zeus, Jupiter, Thor, haal ze uit al die goden-systemen van alle werelddelen bij elkaar, al die goden zijn er uit. Die hemel bestaat niet meer. Er is een nieuwe hemel en daar is God de Vader, daar zetelt Christus aan zijn rechterhand en daar zijn de heiligen, daar zijn de engelen; het een andere hemel die ons geopenbaard is. Die oude hemel, waar mensen in zoveel landen hun ideeën over hadden, is verdwenen. Jezus zetelt aan Gods rechterhand. We hebben een Voorspreker Die voor ons ten beste spreekt. Wie kunnen we beter hebben dan Hem.
Hemelvaart … In de gebeden komt het ook terug. Hij is daar al. Hij heeft zijn Lichaam meegenomen. Dat betekent: wij horen bij zijn Lichaam. Wij zijn het Lichaam van Christus, de Kerk. Dat betekent dat we al voor een deel daar zijn, bij de Vader. Een troostvolle gedachte. Toch is het goed om niet al te ruimtelijk te denken met boven en beneden, maar aan het innerlijk; daar waar wij bidden, want daar vinden wij God. Amen.
Voorbede
Jezus spoort ons aan te vragen om de heilige Geest, de Helper. Bidden wij dan vol vertrouwen:
Wij bidden voor de Kerk, dat alle gelovigen door de Geest kracht mogen ontvangen om te leven in geloof, hoop en liefde, dat de heilige Geest ons één maakt en nieuw leven geeft aan de kerk in West Europa. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze samenleving dat mensen de Goede Geest leren onderscheiden, dat zij tot bezinning komen zodat er vrede komt in zoveel landen. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochiegemeenschap, wij vragen om de heilige geest, om geestkracht, om verrijzeniskracht, zodat wij opstaan en in beweging komen en zo treden in de voetsporen van Christus (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor echtparen, ouders, kinderen en kleinkinderen, dat de Heilige Geest allen één maakt, dat er harmonie mag zijn en dat de gezinnen plaatsen mogen zijn waar het geloof wordt doorgegeven (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties