Het is de tweede zondag van Advent, de tweede kaars wordt ontstoken, Kerstmis komt al dichterbij. Johannes de Doper roept ons in het Evangelie op de weg voor de Heer te bereiden.
Eucharistieviering in de parochiefederatie RRM – H. Laurentius, in de kerk van de HH. Laurentius en Elisabeth (kathedraal), 5 december 2021, 11.00 uur, door plebaan Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Lezing: C2022ADV02C
Lezingen
E.L: Baruch 5, 1-9
Psalm: Ps. 126 (125) 1-2 ab, 2 cd-3, 4-5, 6
T.L: Filippenzen I, 3-6.8-11
All: Lucas 3, 4 en 6
EV: Lucas 3, 1-6
Homilie
Bij alle ellende als gevolg van de corona-pandemie, is er soms ineens iets goeds. Zo hoorde ik laatst op het nieuws dat we in Nederland meer zijn gaan wandelen. De winkels voor wandelattributen zagen de omzet ineens stijgen. Zodra het weer het toelaat even naar buiten, dat is goed voor het hoofd en voor het lichaam. Van weer een Netflix film wordt je niet beter. Er kan dus uit de coronapandemie soms iets goeds komen, als we dat zelf maar zoeken en oppakken. Vandaag hebben we een voorbeeld in Johannes de Doper.
Waarom was Johannes naar de woestijn getrokken, waarom had hij de wereld verlaten en ingeruild voor de eenzaamheid met God? Johannes was niet getrouwd en leefde in afzondering. Nu was Johannes niet de enige in zijn tijd die andere keuzes maakte. Er waren allerlei religieuze stromingen. Je had religieus politiek georiënteerde groepen zoals de Herodianen en de zeloten, er waren groepen met een eigen theologie en reinheidsopvatting zoals de Essenen en de Farizeeën. Er worden meer bewegingen genoemd in de Bijbel.
Toch is het christendom niet ontstaan vanuit een van die bewegingen. Johannes hoorde bij het gewone, het gangbare Jodendom, hij hoorde niet bij een afsplitsing, niet bij een sekte of een aparte beweging. Sommige idealen en ideeën zal hij misschien gedeeld hebben, maar Johannes staat helemaal in de gewone traditie van de rechters en de profeten uit het Oude Testament. Hij leeft in de afzondering omdat hij luistert naar de Stem die hem zal zenden, de Stem die door hem wil spreken, zoals dat eigen is aan profeten.
We hoorden het in het Evangelie: “Toen kwam het woord van God over Johannes, zoon van Zacharias die in de woestijn verbleef. Hij begon op te treden in heel de Jordaanstreek en een doopsel van bekering te preken tot vergeving van zonden …”. Johannes had de stilte nodig om te kunnen luisteren, om het onderscheid te kunnen maken tussen zijn eigen gedachten en het Woord dat God tot hem sprak. Wat voor Johannes gold, dat geldt nog steeds, voor ieder van ons. Ook Jezus trok zich terug in de woestijn voordat Hij aan zijn zending begon. De geboorte van het Joodse Volk gebeurde feitelijk in de woestijn, gedurende die tocht van veertig jaar. Die lange tijd, een hele generatie, was nodig, om van slavenvolk in Egypte uit te groeien tot een vrij volk, dat in vrijheid kiest om Volk van God te zijn.
Vandaag op de tweede zondag van de Advent stelt de Kerk ons Johannes de Doper voor ogen, niet alleen omdat hij de komst van Christus aankondigt, niet alleen omdat hij een voorloper is, een wegbereider, maar ook om hem als voorbeeld te stellen hoe je de komst van Christus voorbereidt.
Ik noemde het al aan het begin. Meer mensen zijn gaan wandelen, kiezen vaker voor de natuur, voor de rust. Wie weet komt er ook weer een moment dat meer mensen kiezen voor bezinning, voor het Evangelie, voor Christus. Maar om dat te kunnen moet er eerst iets gebeuren, waardoor we los komen van die veelheid van dingen die de wereld biedt.
Ik moest laatst denken aan vroeger, thuis. In een gezin van 8 kinderen, waren er heel wat sokken te stoppen. De huidige sokken laten zich minder makkelijk stoppen, we zijn geneigd ze weg te gooien als er een gaatje in komt. In die zin waren we vroeger, door armoede gedwongen, veel milieubewuster. Er was geen televisie of internet en geld voor de bioscoop was er niet. Dus werden er boeken gelezen, een spelletje gedaan en … gebreid en sokken gestopt.
Onze wereld heeft de vrije tijd gekaapt en gemaakt tot een grote economische factor, iets waaraan goed verdiend kan worden. Vrije tijd heb je om te genieten, om filmseries te bekijken, om uit te gaan, als het kan nog een keer op vakantie, vrije tijd is een enorme sector geworden waaraan verdiend kan worden. Er is concurrentie in onze besteding van de vrije tijd, er is zoveel mogelijk dat we keuzestress krijgen. En toen kwam de corona-pandemie. Ons economisch systeem van produceren en consumeren, waarvan ook gezondheid en vrije tijd onderdeel zijn, begon te wankelen. Misschien kan de corona-pandemie ons helpen onze vrije tijd terug te krijgen. Los te komen van dat enorme aanbod en de schijnbare verplichtingen om daar iets mee te doen.
Johannes de Doper heeft zijn vrijheid behouden. Hij durfde de stilte aan, eenzaamheid met God. Hij had in Jeruzalem kunnen gaan wonen, hij had een vooraanstaand Farizeeër kunnen worden, misschien ooit hogepriester. Maar Johannes koos voor de eenzaamheid, voor het ongehuwd zijn, om volledig vrij te zijn voor God. Zo had hij geen enkele verplichting naar de wereld; zo alleen kon hij Gods stem verstaan en voorloper van de Messias worden.
Wanneer je een gezin hebt, kinderen, kleinkinderen, dan heb je minder ruimte om keuzes te maken zoals Johannes, je hebt daarvoor teveel verantwoordelijkheden. Toch kunnen wij leren van Johannes om meer vrij te worden voor God. Wij hebben veel minder verplichtingen tegenover de wereld dan we vaak denken of voelen. De meeste dingen worden ons aangepraat door de reclame. Johannes kan ons helpen iets van die vrijheid terug te vinden. En of we dan ook sokken stoppen zoals vroeger in plaats van naar nog een film kijken, dat mag ieder zelf bedenken. We worden uitgenodigd tijd te maken en stilte te zoeken om Gods stem te kunnen verstaan. Die stem zal ons wijzen naar Christus, de Zoon. Zijn komst gaan we vieren met Kerstmis. Amen.
Voorbede
Wij bidden tot God die tot ons spreekt en naar ons luistert.
Wij bidden voor alle christenen, dat zij de Adventtijd gebruiken om meer stilte te zoeken, dat Johannes de Doper hen mag helpen Gods stem beter te verstaan; bidden wij voor alle mensen van goede wil om een grotere vrijheid tegenover de wereld. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze samenleving, dat we de problemen die de coronapandemie meebrengt, weten om te buigen tot kansen. Dat we in staat zijn de oude wegwerpcultuur om te buigen tot een duurzame en ethische beschaving. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochie en onze parochiekernen. Dat we de komende dagen met opnieuw maatschappelijke en kerkelijke beperkingen, vindingrijk mogen zijn om zorgvuldig en veilig – hand – oog en oor te hebben voor kwetsbare personen, dat we met naastenliefde de eenzaamheid kunnen doorbreken. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor echtparen, ouders, kinderen en kleinkinderen, we vragen dat het feest van Sinterklaas voor groot en klein een moment van saamhorigheid mag zijn, dat de goedheid en de mildheid van deze heilige op zijn feestdag steeds voorop blijven staan. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties