De lofzang op de liefde in de tweede lezing van de apostel Paulus is beroemd. In het evangelie spreekt Jezus woorden van genade en waarheid, maar die worden niet door iedereen goed ontvangen, integendeel.
Eucharistieviering in de parochiefederatie RRM – H. Laurentius, in de kerken van de H. Dominicus (het Steiger) en de HH. Laurentius en Elisabeth (kathedraal), 30 januari 2022, om 09.30 en 11.00 uur, door plebaan Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: C2022DHJ04C
Lezingen
E.L: Jeremia 1,4-5.17-19
Psalm: Ps. 71 (70), 1-2, 3-4a, 5-6ab, 15ab en 77
T.L: 1 Korinte 12,31 – 13,13 of 13, 4-13
All. Vers. Johannes 1, 14 en 12b
EV: Lucas 4, 21-30
Homilie
Als ik de liefde niet heb ben ik een galmend bekken. Als ik de liefde niet heb ben ik niets. Als ik de liefde niet heb baat het mij niets. Nu blijven geloof, hoop en liefde de grote drie; maar de liefde is de grootste.
Deze woorden had Paulus nooit kunnen opschrijven als hij Jezus niet had leren kennen. Paulus gebruikt hier het woord agapè. Als ik de agapè niet heb ben ik een galmend bekken. Als ik de agapè niet heb ben ik niets. Als ik de agapè niet heb baat het mij niets. Nu blijven geloof, hoop en agapè de grote drie; maar de agapè is de grootste.
Wat is die liefde, die agapè? Het is de liefde die Christus ons heeft geleerd. Een andere keer zegt Paulus het zo: “Ik leef in het geloof in de Zoon van God, die mij heeft liefgehad (agapèsantos) en zichzelf heeft overgeleverd voor mij” (Galaten 2, 20b). Aan de Christenen van Efese schrijft hij: “Moogt gij in staat zijn met alle heiligen te vatten, wat de breedte en lengte en diepte is, en te kennen de liefde (de agapè) van Christus, die alle kennis te boven gaat. Moogt gij de volheid bereiken die de volheid van God zelf is” (Efese 3, 18-19).
Pauls is totaal ondersteboven van de liefde van Christus. Dat Gods Zoon zichzelf heeft prijsgegeven tot in het lijden en tot in de dood, als een liefdesdaad tot verlossing van de wereld en tot verlossing van mij persoonlijk, dat heeft Paulus ervaren en de rest van zijn leven getuigt hij daarvan.
In de tweede lezing probeert Paulus de diepte van die liefde te peilen en te omschrijven. “De agapè is lankmoedig en goedertieren; de agapè is niet afgunstig, zij praalt niet, zij beeldt zich niets in. Zij geeft niet om de schone schijn, zij zoekt zichzelf niet, zij Iaat zich niet kwaad maken en rekent het kwade niet aan. Zij verheugt zich niet over onrecht maar vindt haar vreugde in de waarheid. Alles verdraagt zij, alles gelooft zij, alles hoopt zij, alles duldt zij. De agapè vergaat nimmer.
In de eerste brief van Johannes lezen we: “God is liefde – God is agapè” (1 Johannes 4, 16). Het is jammer dat we in Nederland maar één woord hebben, “liefde”, omdat de agapè meer is dan de gewone liefde. Het is een liefde die zichzelf vergeet, zichzelf prijsgeeft voor de ander, die zelfs de vijand liefheeft.
Die liefde leren we kennen door Christus. Toch kunnen we hiermee nog een verkeerd beeld hebben van de liefde. Dat zien we in het Evangelie. Daarbij kunnen we denken aan wat Paulus zojuist schreef: “De liefde vindt haar vreugde in de waarheid”.
Als Jezus in de synagoge van Nazaret de waarheid spreekt, wordt Hij ontvangen met hoongelach en boosheid, zo erg dat ze Hem de stad uitwerken en van de heuvel af willen duwen. Waar zit het probleem. Het zit in de houding van zijn dorpsgenoten.
Wanneer de waarheid in liefde wordt gesproken en in liefde wordt ontvangen, dan is de waarheid heilzaam, genezend, bevrijdend. Maar wanneer de waarheid niet in liefde wordt ontvangen, maar botst met de eigenliefde, dan is het antwoord haat.
Jezus heeft kritiek op zijn tijd, op zijn dorpsgenoten, op zijn tijdgenoten. Hij vergelijkt zijn tijd met de tijd van Elia en Elisa. Maar niet alleen zijn tijd, Hij houdt daarmee zijn toehoorders een spiegel voor, zoals profeten dat doen. En dat pikken ze niet. Zijn dorpsgenoten accepteren niet dat Hij hen vergelijkt met de tijd van Elia en Elisa die bol stond van ongeloof en afdwaling. Ze worden woest.
Maar waarom? Het is de kracht van zijn Woord. Zijn Woord dringt binnen, het brengt aan het licht wat er aan goeds en wat er aan kwaads in een mensenhart schuilt. Aanvaard je het Woord, dan zal het je tot bekering en genezing brengen. Wijs je het af in boosheid en gekwetste trots, kan je niet accepteren dat Jezus ons rekent onder de zondaars, dat we niet volmaakt zijn en ons moeten inspannen het beter te doen met zijn hulp, weigeren we dat, dan zal de boosheid ons hart in de greep krijgen en wijzen we Jezus af.
Wat Jezus hier meemaakt is niet anders dan wat de profeten al eerder meemaakten. Iedere gezant van God, iedere boodschapper loopt dit risico. Wordt het aanvaard of niet? Heel wat profeten werden mishandeld en gedood. Maar dat mag een profeet niet van zijn taak afhouden. Dat hoorden we in de eerste lezing: “Sta op en zeg tot het volk alles wat Ik u opdraag. Laat u door hen niet afschrikken; anders jaag Ik u voor hun ogen de schrik op het lijf. Ikzelf maak u heden tot een versterkte stad, een ijzeren zuil, een koperen muur tegenover het hele land”.
Dat zagen we ook aan het einde van het Evangelie: “Ze sprongen overeind, joegen Jezus de stad uit en dreven Hem voort tot aan de steile rand van de berg waarop hun stad gebouwd was, om Hem daar in de afgrond te storten. Maar Hij ging midden tussen hen door en vertrok”.
Wanneer wij hier in de Eucharistie luisteren naar zijn Woord, dan hangt het van de gesteldheid van ons hart af of dat Woord ons redding en genezing brengt. Is er ware liefde, agapè, in ons hart, dan ontvangen we het met liefde en zal de liefde in ons groeien. Tot de volle maat van Christus. Amen.
Voorbede
Wij bidden tot God onze hemelse Vader.
Wij bidden voor alle christenen wereldwijd, om een ontvankelijk hart, vervuld met de liefde van Christus. Wij vragen om de genade van de dagelijkse bekering, dat we bereid zijn in de spiegel van Christus te kijken zodat wij meer samenwerken en vooruitkomen op zijn weg. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze wereld, om waarachtige en integere vredesbesprekingen, bijzonder met betrekking tot Oekraïne, het Midden Oosten, Afrika en op zoveel andere plekken in onze wereld. Dat de liefde van Christus alle haat en angst mag overwinnen, dat de wijsheid en waarheid van Christus vrede mag brengen. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochies en onze parochiekernen, dat we in deze coronatijd, waarbij veel mensen sneller geprikkeld en geërgerd raken, in staat zijn de mildheid en het geduld te bewaren, zodat het de liefde is die ons samenhoudt en vooruithelpt. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor gezinnen, bijzonder in dit jaar van het gezin, om een groeiende onderlinge liefde die is staat is menselijke zwakheden en tekorten op te vangen. We bidden ook dat we in dit jaar door de sacramenten geholpen worden te groeien in geloof, hoop en liefde. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties