Jezus spreekt vandaag over blinden die blinden leiden. Maar ook spreekt Hij over de splinter en de balk. Moge onze ogen open gaan voor de Weg, de Waarheid en het Leven die Christus is.
Eucharistieviering in de parochiefederatie RRM – H. Laurentius, in de kerken van de H. Liduina (Hillegersberg), de H. Dominicus (Het Steiger) en de HH. Laurentius en Elisabeth (kathedraal), 26 en 27 februari 2022, om 19.00, 09.30 en 11.00 uur, door plebaan Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: C2022DHJ08C
Lezingen
E.L: Ecclesiasticus (Jezus Sirach) 27, 4-7
Psalm: Ps. 92 (91), 2-3, 13-14, 15-16
T.L: 1 Korinte 15, 54-58
All. Vers. Johannes 74, 23
EV: Lucas 6, 39-45
Homilie
‘Sinds het begin van de twintigste eeuw werd de wereld geconfronteerd met twee wereldoorlogen en zelfs met een derde die nu in stukjes wordt uitgevochten’. Dit zei Paus Franciscus in 2014 bij een bezoek aan Redipuglia in Italie, een van de grootste militaire begraafplaatsen ter wereld. Een derde wereldoorlog die in stukjes wordt uitgevochten. Wie nam die uitspraak van paus Franciscus toen serieus? We maakten ons de afgelopen jaren druk of we in coronatijd wel carnaval konden vieren. We maakten ons boos dat we niet uit konden gaan en feesten, want dat hadden we zo hard nodig.
Vandaag zegt Jezus: “Kan soms de ene blinde de andere leiden? Vallen dan niet beiden in de kuil?” In het Evangelie volgens Matteüs zegt Hij het nog duidelijker, in hoofdstuk 23, dan wijst hij aan wie Hij bedoelt: “Wee u, schriftgeleerden en Farizeeën, huichelaars!”, “Wee u, blinde leiders”. En in hoofdstuk 15: “Iedere aanplanting die niet door mijn hemelse Vader is geplant, zal worden uitgerukt. Laat ze maar begaan: zij zijn blinden die blinden leiden. Maar als de ene blinde de andere leidt, vallen beiden in de kuil.”
Een grote fout in militaire strategie is het onderschatten van de slechtheid van je tegenstander, veronderstellen dat hij toch nog wel wat fatsoen heeft. Die onderschatting was er bij Nazi Duitsland, bij het Sovjet Communisme, bij veel andere regimes en ook in 1995 in Srebrenica.
Slechtheid hult zich in schijnfatsoen. Herinnert u de foto uit 2014 tijdens de Winterspelen in Sotjsi aan de Zwarte Zee, Poetin drinkt een pilsje met koning Willem-Alexander en koningin Máxima in het Holland Heineken House. Een paar dagen erna annexeert Poetin het Oekraïense schiereiland de Krim. In Oost-Oekraïne breekt een strijd uit tussen het Oekraïense leger en pro-Russische separatisten gesteund door Rusland. Daarbij vallen tot zo’n 14.000 doden, het merendeel aan Oekraïense zijde. Met als dieptepunt in ons eigen land op 17 juli 2014 het neerhalen van vlucht MH17. Je moet de slechtheid van je tegenstanders niet onderschatten.
Maar het is ingewikkelder; waren wij blind voor de slechtheid van Poetin, voor zijn onberekenbaarheid en megalomanie, we waren ook blind voor onze eigen expansiedrang. Economische contracten, wereldhandel, patenten, handelsbelangen, alles kreeg uiteindelijk voorrang, als het onze economie maar bevordert. Dat was al zo bij de slavenhandel en is nog steeds zo. Poetin is blind voor de schade die hij aanricht en niet geïnteresseerd in levens van anderen, maar ook wij waren en zijn blind. Want ook nu maken we ons weer druk over carnaval. Als de optochten maar door kunnen gaan, daar zijn we nu aan toe na coronatijd. De stad Keulen ziet dat anders: In plaats van het carnavalsfeest in het stadion zullen er vredesdemonstraties op pleinen in de binnenstad worden gehouden, dat melden Duitse media.
Een onderzoek aan de Universiteit van Amsterdam gaat over hoe rechtse autocraten hoog scoren op narcisme, op psychopathie en op machiavellisme. Helaas hanteren deze onderzoekers nog makkelijk de termen rechts en links. Rechts zou dan op klassieke waarden duiden en links op moderne vooruitstrevende waarden. Maar de klassieke waarden waar mensen als Poetin mee schermen zijn slechts iets van de buitenkant, een lippendienst om het electoraat te binden. Het heeft niets met navolging van Christus te maken.
En zo is het eeuwen geweest. Ook in de Kerk. Al te lang bleef de Kerk gevangen in een verbond met de staat en met staatsbelangen. Keizers bemoeiden zich met concilies en geloofsartikelen. Pausen stuurden legers aan. Katholieke vorsten bestreden elkaar om een stuk land. We lieten ons in al die eeuwen de bescherming van de staat graag aanleunen. Ik heb me vaker afgevraagd of Europa zich ooit heeft bekeerd. Europa is wel gekerstend, maar dat is nog geen bekering. De gevolgen zien we volgens mij in het heden.
Ook nu geldt in onze wereld dat blinden blinden leiden. Maar zegt Jezus ons: “Dan vallen beiden in de kuil”. Die valkuil is nu oorlog in Oekraïne. Maar die valkuil is ook corona en die valkul is ook klimaatverandering. Deze plagen treffen de wereld en de enige weg daaruit is dat wij los komen van onze cultuur van eigenbelang, van onze zucht naar luxe en welvaart, de enige weg daaruit is terug naar Christus en het Evangelie.
Vandaag zegt Jezus ons: “Er bestaat geen goede boom die zieke vruchten voortbrengt en evenmin een zieke boom die goede vruchten voortbrengt. Een boom immers kent men aan zijn vruchten; … Een goed mens brengt het goede tevoorschijn uit de schat van goedheid in zijn hart; maar een slechte brengt het slechte tevoorschijn uit zijn schat van slechtheid”.
Aan de daden van Poetin konden we al jaren zien wat voor boom hij is. Het waren keer op keer slechte vruchten. Maar we keken weg, want we wilden graag goedkoop gas en hout en andere producten en we wilden graag onze Nederlandse producten verkopen in Rusland. Het wordt tijd om wakker te worden en te werken aan bekering. Om te beginnen bekering van ons eigen hart. Aanstaande woensdag is het Aswoensdag. Met het askruisje markeren we het begin van de Veertigdagentijd. Paus Fransiscus heeft opgeroepen van deze Aswoensdag meer dan anders echt een dag te maken van bidden en vasten. Misschien dat we zijn woord nu serieuzer nemen dan toen in 2014. God kan iets veranderen. Dan moeten we het Hem ook met aandrang vragen. Amen.
Voorbede
Wij bidden tot God dat zijn genade onze harten mag veranderen.
Wij bidden voor de Kerk, dat zij duidelijk de weg van Christus aan de wereld toont, dat de Kerk vrij en onafhankelijk blijft om in alle omstandigheden en in alle landen de waarheid aan het licht te brengen. Wij bidden om wijsheid en geloof om de blindheid van deze wereld te doorbreken. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze wereld, voor politici en militairen, dat zij erin slagen de waanzin van de oorlog te boven te komen. Wij bidden voor de mensen in Oekraïne, dat zij standhouden tegen de Russische agressie. Wij bidden om vindingrijkheid zodat er minder slachtoffers vallen. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochie en onze parochiekernen, dat de komende Veertigdagentijd ons mag helpen ook zelf los te komen van de huidige cultuur van eigenbelang en luxe, dat onze ogen open gaan voor de nood dichtbij en ver weg. Dat ons hart ruim wordt door Gods liefde. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor gezinnen in dit jaar van het gezin, dat de nieuwe generatie Christus leert kennen en verlangt Hem na te volgen, dat ouders en kinderen met Gods hulp mogen meebouwen aan een beschaving van liefde, van geloof, trouw, vrijheid en saamhorigheid. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties