Jezus verkondigt Gods Koninkrijk in parabels. We mogen onze oren en ons hart openen om zijn Boodschap te verstaan. We mogen kracht vragen om zijn voorbeeld in de praktijk te brengen.
Eucharistieviering in de parochie van de federatie RRM – H. Laurentius, in de kerk van de H. Liduina (Hillegersberg) en de HH. Laurentius en Elisabeth (kathedraal), in het weekeinde van 24 en 25 september 2022, om 19.00, 09.30 en 11.00 uur, door plebaan Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: C2022DHJ26C
Lezingen
E.L.: Amos 6, 1 a. 4-7
Ps.: Ps. 146 (145) 7, 8-9a, 9bc-10
T.L.: 1 Timóteus 6, 11-16
All.: Johannes 6, 64b en 69b
Ev.: Lucas 16, 19-31
Homilie
Hoe preekte Jezus? We hebben geen bandopnames, videobeelden of foto’s, we hebben het Evangelie. Jezus preekte in de traditie van zijn tijd. De profeten gebruikten reeds parabels, maar Jezus heeft er een echte kunst van gemaakt.
Met een parabel wordt de preek voor de toehoorder niet makkelijker, want over een parabel moet je nadenken. Dat is ook precies de bedoeling van Jezus. Alleen mensen die echt geïnteresseerd zijn, die ogen hebben om te zien en oren om te horen, die bereid zijn moeite te doen, zullen zijn Boodschap vinden. Zij die zich er makkelijk van af willen maken, bij hen gaat het het ene oor in en het andere oor uit. Daarover had Jezus ook een parabel, u kent hem, vast, het is de parabel met het zaad op de weg, op rotsgrond, tussen distels en doornen en zaad op de goede grond. Bij parabels gaat het erom hoe je luistert.
Vandaag de parabel van de rijke man en de arme Lazarus. In een parabel gaat het vaak om meer dingen, meerdere boodschappen in één verhaal. Laten we eens kijken.
– Het gaat om de verhouding tussen arm en rijk.
– Het gaat om nood dichtbij die je niet opmerkt.
– Het gaat om een mooie buitenkant en die niets betekent voor de hemel.
– Het gaat om de eenmaligheid van het leven, geen reïncarnatie.
– Het gaat om Gods rechtvaardigheid die het evenwicht herstelt.
– Het gaat om de verkondiging door Mozes en door Jezus.
– Het gaat om de gevolgen van je levensstijl voor het leven na de dood.
– Het gaat om de naaste die dichtbij is en niet alleen om je familie.
Het is maar een korte schets, maar er zit al heel veel in: “Er was eens een rijk man die in purper en fijn linnen gekleed ging en iedere dag uitbundig feest vierde, terwijl een arme, die Lazarus heette, met zweren overdekt voor de poort lag. Hij verlangde er naar zijn honger te stillen met wat bij de rijkaard van de tafel viel, maar er kwamen alleen honden die zijn zweren likten.
Jezus schetst expres die situatie. Het is vlakbij, bij de poort, bij de drempel van jouw deur. Laatst was er een dakloze die hier een schuilplek zocht bij de poort naast de kerk. Die zag ik daar maar even, maar toch. Deze parabel van Jezus is uit het leven gegrepen. We hebben als katholieke Kerk bijna geen daklozen opvang meer. Sommige vrouwen met kinderen vonden tijdelijke opvang bij de zusters van Moeder Teresa. Ik ken ook een katholiek project in Leiden met wat slaapplekken. Verder zou ik het eigenlijk niet weten. De rijke man in de parabel had uitbundige maaltijden, de arme Lazarus had altijd honger. Ook wat het eten betreft, hebben we als Kerk een taak. De zusters van Moeder Teresa delen maaltijden uit aan mensen die op een of andere manier moeilijk een goede maaltijd kunnen krijgen. De eerst verantwoordelijke voor die opvang is de overheid, de gemeente. Toch blijft het een taak voor de kerken om hierin actief te zijn. Deze parabel van Jezus herinnert ons daaraan.
De parabel gaat over de verhouding tussen arm en rijk en over de nood dichtbij die je niet opmerkt. Het gaat ook over de mooie buitenkant. De rijke man was in purper en fijn linnen gekleed. Purper is kardinaalsrood. Fijn linnen betekent dure en verfijnde kleding. Die mooie buitenkant en de rijkdom leiden uiteindelijk tot een heel sjieke, een eervolle begrafenis. We hebben deze week daarvan een voorbeeld gehad met de begrafenis van koningin Elisabeth. Eervoller kun je je haast niet voorstellen. Maar we hebben in de kerk ook begrafenissen gehad waarbij slechts een handjevol mensen aanwezig was, waarbij de overheid iets van de kosten moest vergoeden. In zijn parabel laat Jezus weten dat die buitenkant helemaal niets zegt. God kijkt totaal anders.
En dan die eenmaligheid van het leven. Jezus leert ons dat reïncarnatie niet bestaat. Jezus verkondigde vooral onder de Joden. Bij hen speelde de gedachte aan reïncarnatie geen rol. Daarom is reïncarnatie in het Evangelie geen onderwerp. Maar in sommige teksten kom je zijn visie toch op het spoor. Dat is in deze parabel en ook in de brief aan de Hebreeën. Daar staat: “Het is het lot van de mens eenmaal te sterven, en daarna komt het oordeel” (Hebreeën 9, 27). Jezus schetst ons de loop van het leven. Je leeft maar één keer, in dit leven moet je het doen, van dit leven leg je verantwoording af.
De rijke denkt dat de verhoudingen uit dit leven ook later gelden: “Laat Lazarus de top van zijn vinger in water dopen en mijn tong verfrissen”. Maar in Gods Koninkrijk zijn de rollen omgekeerd. Beter gezegd, God herstelt het evenwicht. In deze parabel laat Jezus zien dat in deze wereld het recht niet in evenwicht is. Deze wereld is niet rechtvaardig, daar moeten we aan werken, maar we kunnen het niet verwachten. Het echte evenwicht zal God geven. In het tweede deel van de parabel volgt een heel gesprek tussen de rijke man en Abraham. Daarin blijkt dat de rijke geen medelijden heeft met arme mensen, maar alleen bekommerd om zijn familie. Jezus wijst ons op onze naaste.
Zo houdt Jezus zijn tijdgenoten en ons voor ogen dat jouw stijl van leven niet alleen consequenties heeft hier op aarde, zoals op het klimaat, het werkt door in het eeuwige leven. Zoals we Hem verleden week hoorden zeggen: “Gij kunt niet God dienen en de mammon”. Dat zien we hier in beeld gebracht.
Een parabel is iets om over na te denken. De beeldspraak is krachtig. Aan ons is het om de arme Lazarus te herkennen in alle gedaanten en omstandigheden waarmee hij in deze tijd verschijnt. Ook moeten we zien hoe rijk we zelf zijn. Dan weten we meteen waartoe Jezus ons oproept. Amen.
Voorbede
God heeft al zijn kinderen lief, daarom bidden wij vol vertrouwen:
Wij bidden voor de Kerk dat zij haar diaconale taak ook in deze tijd vorm blijft geven. Zo bidden wij voor onze diaconie, voor het PCI en onze parochiële caritas werkgroepen dat we mensen en middelen beschikbaar blijven stellen voor de nood van de naasten. (Laat ons [zingend] bidden.)
Wij bidden voor onze samenleving dat we in staat zijn bruggen te slaan tussen rijk en arm. Dat er oprechte betrokkenheid en solidariteit groeit, dat we eerder bekommerd zijn om het welzijn van de naaste, dan om de luxe van ons eigen leven. (Laat ons [zingend] bidden.)
Wij bidden voor onze parochie en onze parochiekernen. Dat wij ons bewust zijn van onze manier van leven, wat de gevolgen zijn voor deze aarde en voor het eeuwige leven. We bidden voor catechese en gemeenschapsopbouw, voor vrijwilligers en professionals, we vragen om motivatie, inspiratie en volharding. (Laat ons [zingend] bidden.)
Wij bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor ouders, kinderen en kleinkinderen. Wij vragen Gods genade dat wij leven met open ogen en open oren voor de nood van de naaste, dat we niet aan ellende van anderen voorbijlopen maar ons hart openen vanuit Gods liefde voor allen. (Laat ons [zingend] bidden.)
Intenties