We vieren Driekoningen, de openbaring van de Heer. Christus is het licht voor alle volken. De drie wijzen uit het Oosten vertegenwoordigen samen alle volkeren van de hele wereld. Zij komen tot Christus om Hem hulde te brengen.
Eucharistieviering in de parochiefederatie RRM – H. Laurentius, in de geloofsgemeenschap van Overschie, 2 januari 2022, om 11.00 uur, door plebaan Michel Hagen. A.M.D.G. – I.H.S.
Preek: C2022OPENB1C
Lezingen
E.L: Jesaja 60, 1-6
Psalm: Ps. 72 (71), 2, 7-8, 10-11, 12-13
T.L: Efeziërs 3,2-3a. 5-6
All: Matteüs 2, 2
EV: Matteüs 2, 1-12
Homilie
Drie wijzen uit het Oosten hebben een bijzondere ster gezien. Maar wie gelooft vandaag de dag nog in sterren? Er zijn mensen die graag en dikwijls een horoscoop raadplegen, maar vanuit gelovig standpunt hechten we er geen waarde aan en sinds Copernicus en Gallilei speelt de horoscoop geen rol in de wetenschap. Is het dan niet vreemd dat zij een ster volgen, in de sterren zoeken naar een teken? Ze zeggen: “… wij hebben zijn ster in het oosten gezien en zijn gekomen om Hem onze hulde te brengen.” Dan lezen we: “En zie, de ster die zij in het oosten gezien hadden, ging voor hen uit totdat ze boven de plaats waar het Kind zich bevond stil bleef staan”.
Een ster die verschijnt en weer verdwijnt, die zich beweegt en die dan stil blijft staan. Dat is geen gewone ster. Moderne wetenschappers hebben er allerlei theorieën op los gelaten, was het een komeet, een supernova, of was het een samenstel van verschillende sterren die even in elkaars verlengde stonden. Deze tekst in het Evangelie weerspiegelt een verhaal dat Matteüs heeft gehoord. Het is niet mogelijk om te achterhalen wat die ster nu echt was.
Het gevaar bestaat ook dat we teveel met die ster bezig zijn. Want wat betekent die ster? Een ster staat symbool voor licht in de nacht. Deze wijzen zijn niet zomaar astronomen of astrologen, het zijn mannen die zoeken naar betekenis, ze verwachten iets. Ze zien in de ster het symbool van een koning. Als de ster verdwijnt gaan ze naar het hof van koning Herodes. Maar dan ontdekken ze dat ze daar niet moeten zijn. Ze ontdekken wel iets anders.
Daar aan het hof van Herodes maken ze kennis met de Bijbel, met hogepriesters en schriftgeleerden. Ze maken er kennis met de profeten van Israël. Daarna gaan ze op weg naar Bethlehem, niet omdat de ster hen daarheen heeft gebracht, maar omdat de schriftgeleerden Bethlehem genoemd hebben als de plaats van waaruit een leidsman tevoorschijn zal treden, een die herder zal zijn over het volk Israël. Ze gaan naar Bethlehem omdat Herodes hen daarheen stuurt met de opdracht een grondig onderzoek in te stellen.
Wanneer ze weer op weg gaan, dan zien ze opnieuw de ster. Maar de ster verandert. Eerst zagen ze zijn ster in het oosten. Nu wordt het een ster die zich richting Bethlehem beweegt en die op een goed moment stil blijft staan. De ster bevestigt zo het woord uit de Bijbel. Dan zien ze het Kind en zijn moeder Maria. Ze brengen het hun hulde en bieden hun geschenken aan.
Veel theologen hebben zich afgevraagd hoe historisch deze beschrijving is. Het is duidelijk dat in die tijd er een verwachting onder de mensen leefde dat er een messias zou optreden. Een aantal jaren voor Jezus trad een zekere Teudas op (Handelingen 5, 36) en aan Johannes de Doper vroegen ze of hij de messias was (Johannes 1, 19-21). Daar was Herodes bang voor, bewegingen rondom messiassen, vooral uit het geslacht van David zijn, oude adel met aspiraties voor de troon, broeinesten van onlusten en verzet. Herodes mag van de Romeinen heersen in het land, als hij de rust weet te bewaren.
In Jeruzalem ontstaat tumult door het verhaal van deze drie wijzen. Je kunt je voorstellen hoe dat gaat, een verhaal over een ster in het Oosten, over de geboorte van een koning. Profetieën, oude dromen, angst voor onlusten. Dat is niet verzonnen door Matteüs, dat is wat er gebeurde.
Toch is dit allemaal nog maar de buitenkant, want die wijzen maken een verandering door. Ze volgden het licht van een ster, maar ontdekken een ander Licht. Jezus zal later zeggen: “Ik ben het Licht der wereld” (Johannes 8, 12). De wijzen zochten een aardse koning en een aards koningschap, maar ze ontdekken een ander Koningschap dat niet van Herodes en de Romeinen is. Jezus zal later zeggen: “Mijn koningschap is niet van deze wereld” (Johannes 18, 36). Door de Schriftgeleerden aan het hof van Herodes leren ze het Woord van de Schrift kennen; Gods Woord. Nu ontdekken ze dat het Woord Vlees geworden is (Johannes 1, 14). De wijzen uit het Oosten maken zo zelf een verandering door. Zij hebben een ander licht ontdekt en een ander koningschap. Door het Woord in de Schrift gaan zij open voor het Woord dat God zelf spreekt, Gods Woord is waarheid en net als Jozef gaan zij open voor het woord van de engel die hen in een droom verschijnt. Zij gaan niet terug naar Herodes maar volgen nu een andere weg, Christus is hun weg geworden.
De weg die de wijzen uit het Oosten hebben afgelegd begon als een aardse weg, het werd een geestelijke weg. Het begon als een wetenschappelijke expeditie, vanuit hun kennis van astrologie, een expeditie met politieke implicaties. Zo kwamen ze aan het hof van Herodes. Hun tocht veranderde. De expeditie werd een pelgrimage waarin zij ontdekten dat God Mens geworden was. Zij hadden gaven bij zich, goud, wierook en mirre,het werden symbolen voor Het nieuwe koningschap van Gods Zoon die zou lijden voor ons. Daarna vertrokken zij met een nog grotere schat, die andere rijkdom, want aardse wetenschap had plaats gemaakt voor geloof en het luisteren naar aardse stemmen had plaats gemaakt voor het innerlijk luisteren naar Gods Stem.
Het verhaal van de wijzen uit het Oosten is opgeschreven opdat onze aardse levensweg een pelgrimage wordt naar Gods Koninkrijk. Als wij onze aardse rijkdom kunnen loslaten en als gave aanbieden aan God, ontvangen we een God Zelf. Wanneer we door het aardse licht van de wetenschap komen tot Christus, ontdekken we nieuw licht dat heel ons leven verlicht en komen we van aards leven tot eeuwig leven. Amen.
Voorbede
Wij bidden tot God die ons zijn Zoon schenkt als licht voor ons leven.
Wij bidden voor de Kerk dat zij erin mag slagen het licht van het geloof te verbinden met het licht van de wetenschap, dat onze aardse levensweg in werk en carrière mag veranderen in een geloofsweg, een pelgrimstocht naar Gods Koninkrijk. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze wereld, wij vragen om een open blik en een ontvankelijke geest, zodat veel mensen net als de wijzen uit het Oosten verder kijken dan wat we met aardse ogen kunnen zien, dat velen mogen ontdekken hoe Christus nieuw licht geeft op hun levensweg. (Laat ons [zingend] bidden):
Wij bidden voor onze parochie en onze parochiekernen, we vragen dat we bij alle drukte en problemen, los komen van de jachtige wereld en tijd vinden voor bezinning, zodat we Gods tekenen gaan herkennen en gaan zien hoe God ons de weg wijst. (Laat ons [zingend] bidden):
We bidden voor gezinnen en alleenstaanden, voor ouders, kinderen en kleinkinderen, vandaag bijzonder op voorspraak van de drie wijzen uit het oosten, dat we elkaar ondersteunen in onze zoektocht naar de waarheid en meer en meer luisteren naar Gods stem in ons hart. Laat ons bidden. (Laat ons [zingend] bidden):
Intenties