Schoorvoetend zie ik in de samenleving een verschuiving optreden. Bij politieke partijen worden lezingen gegeven over de grenzen van ons kapitalistisch systeem. Dat was twintig jaar geleden ondenkbaar. De vrije markt toont steeds meer scheuren. Winst is niet zaligmakend. Zoals ik eind verleden jaar in een column schreef: Een steeds groeiende welvaart was ons doel, terwijl de echte behoefte welzijn is.
Nu zie ik in supermarkten voorschriften komen voor het plaatsen van snoep; niet op ooghoogte van de kinderen. Sigarettenpakjes worden onaantrekkelijker gemaakt. Geen fastfood-kraam of koffieshop vlak bij school. Hier spelen soms nog economische factoren een rol. Kinderen worden te dik en van roken krijgen veel mensen longkanker. Dat is duur voor de gezondheidszorg.
Dit geldt ook voor de amusementsindustrie, er zijn uitzendingen die niet in de vroege avond mogen worden uitgezonden. Er is tumult over Tik-Tok, maar vooral over de rol van China bij dit platform. De vraag hoe gezond het voor de kinderen is, wordt nog steeds te weinig gesteld. Er zijn scholen waar de kinderen de smartphone in hun kluisje moeten plaatsen, om tijdens de lessen niet te worden afgeleid. Maar die scholen zijn in een minderheid.
De vrije markt floreerde bij de mantra’s dat we niet paternalistisch moeten zijn, niet mogen indoctrineren, dat we taboes moeten doorbreken, dat kinderen vrij moeten zijn en zelf kunnen kiezen. Zo konden producenten de markt volstoppen met troep en moesten ouders het zelf maar uitzoeken hoe ze hun kinderen daarmee konden leren omgaan, of niet. Inmiddels klinken er geluiden van oogartsen dat smartphonegebruik niet goed is voor kinderogen, dat buitenspelen nodig is. Dit gaat de maatschappij geld kosten. Hetzelfde geldt voor de festivals waar de decibels zo om je oren vliegen dat je fluittonen overhoudt. Probleem is dat producenten niet bezig zijn om iets heilzaams te leveren, maar om geld te verdienen. Liefst veel geld. De vrije markt is nog altijd heilig, maar regulering blijkt steeds meer noodzakelijk.
Regulering heeft met regula te maken, een regel, zoals grote kloosterorden een regel hebben. Zo’n regel is gebouwd op het Evangelie; het voorbeeld en de leer van Christus; de traditie van de Kerk en het voorbeeld van de heiligen. De Kerk biedt ook een regula aan onze samenleving; haar Sociale Leer. Die is niet gericht op meer winst voor een kleine groep, maar op het goede; het goede voor de mens, voor de samenleving, voor de schepping. De vraag is wel of de wereld bereid is zo’n Regulering aan te nemen; maar wat zou het Heilzaam zijn.
Plebaan Michel Hagen
Katholiek Nieuwsblad #9 – Week 18 2023