Laten we eens duizend jaar teruggaan. Reizen deed je lopend, of op een paard of ezel of per zeilschip. Om te koken gebruikte je hout, net als voor de verwarming van de woonkamer. Meer verwarming was er niet, want je had truien en dekens en een bedstee. We gebruikten de wind voor zeilschepen en windmolens en misschien nog wat watermolens in de rivieren. We leefden allemaal van hernieuwbare energiebronnen. Met de vondst van turf, steenkool, olie en aardgas kwamen de eeuwen van “vooruitgang”, die ons hebben gebracht in onze eenentwintigste eeuw.
Denk nu niet dat ik zomaar terug wil naar die middeleeuwen, maar in deze veertigdagentijd wil ik eens stilstaan bij onze energieverslaving. Wie is zich bewust van die verslaving? Het is zo gewoon: verlichting, centrale verwarming, koken, reizen per auto en vliegtuig, noem maar op. We durven er niet aan te denken, dat dit allemaal niet meer mogelijk zou zijn en we sussen ons in slaap dat er vast wel een oplossing wordt gevonden.
Een Nederlander verbruikt gemiddeld zes keer zoveel aan wat de aarde voortbrengt dan een inwoner van India. En we gaan door, want de economische ideologie zegt dat meer produceren meer werkgelegenheid geeft. Dat geeft weer meer lonen, daardoor kunnen mensen meer uitgeven en zo groeit de economie en dus de welvaart. Waag het niet om dat te doorbreken, want dan stort het systeem in. Dit is bedacht door producenten en dan moet er meteen een lampje gaan branden.
De wal keert het schip. Iedereen die zich in de energiecrisis verdiept, komt na verloop van tijd tot dezelfde conclusie: we leven op veel te grote (ecologische)voet, minstens zes keer te groot. We zitten vast in onze energieverslaving en beginnen dat langzaam in te zien. Als we weten dat om een liter water aan de kook te brengen je al snel zo’n tweeëneenhalf uur lekker door zou moeten fietsen op een fietsgenerator, dan beseffen we beter hoeveel energie we ongemerkt verbruiken. Energie was enorm goedkoop, zodat we onbewust verslaafd zijn geraakt. Wie verlost ons van onze verslaving, en kunnen we daar zelf wat aan doen?
“Wie zijn leven wil redden zal het verliezen. Maar wie zijn leven verliest om Mijnentwil die zal het redden.” Dit leert Jezus ons (Luc. 9,24). Wat van toepassing is op ons geestelijk leven, mogen we ook toepassen op deze verslaving. Hoe krampachtiger we ons verwende leven vasthouden, des te zekerder zullen we het kwijtraken. Wanneer we het durven loslaten, zullen we een nieuwe vrijheid verwerven. Energievasten om los te komen van onze energieverslaving. Het begint zoals altijd met bewustwording: dat wat gewoon lijkt, is een buitensporige luxe en wat normaal lijkt, is in feite een verslaving.
Wie zich hierin wil verdiepen, heeft een talloze rij aan publicaties en internetsites ter beschikking. Maar daar overwin je een verslaving nog niet mee. De veertigdagentijd is een ideale tijd om met een andere motivatie hieraan te werken. Want ook bij energieverslaving gaat het om vrij worden.
Pastoor Michel Hagen